„Jako samojedź krzywousta...” Kilka uwag o wizerunku śmierci w „Rozmowie mistrza Polikarpa”

• Authors: Sokolski Jacek

Title variants

EN

“Jako samojedź krzywousta...” (“Looking wrymouthed like a man-eater...”). Some Remarks on the Image of Death in “Rozmowa Mistrza Polikarpa” (“Master’s Conversation With Death”)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł omawia wizerunek Śmierci w XV-wiecznej „Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Czytamy tu, że wygląda ona „jako samojedź krzywousta”. Termin „samojedź” to dziś już nie używany, chociaż często powracający w dziełach różnych staropolskich pisarzy, rzeczownik zbiorowy oznaczający ludożerców, wydaje się jednak, że początkowo mógł on mieć również inne znaczenie. Z analizy stosownego fragmentu omawianego dialogu wynika, że samo przedstawienie personifikowanej Śmierci nawiązuje w nim wyraźnie do znanych z różnych średniowiecznych dzieł opisów klinicznych wyglądu osób dotkniętych trądem. Możliwe zatem, że początkowo termin „samojedź” bywał również stosowany do trędowatych, później zaś to jego znaczenie z jakichś powodów zanikło.

EN

The article describes the image of Death in 15th c. “Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (“Master’s Conversation with Death”).” The piece says that Death looks “wrymouthed like a man-eater.” The word “samojedź” (“man-eater”) is now no longer used though recurring in Old-Polish writers collective noun referring to an anthropophagus, it seems, however, that it might initially have had a different meaning. An analysis of the proper fragment of the piece in question reveals that the presentation of personified Death directly refers to clinical descriptions of a leper’s appearance known from various medieval works. It is thus possible that the term “samojedź” (“man-eater”) was also used to refer to the lepers and this meaning disappeared due to some reasons.

Keywords

EN

“Master’s Conversation with Death”; image of Death in 15th century; Death as a presentation of clinical descriptions of a leper’s appearance

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2017
• Volume: 108
• Issue: 3
• Pages: 137-144

Dates

printed

2017-09-14

Contributors

author

Sokolski Jacek

• Uniwersytet Wrocławski

Identifiers

ISSN

0031-0514