Wykładnia terminu „swoboda przedsiębiorczości” (art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej) w duchu wybranego orzecznictwa TSUE.

• Authors: Małgorzata W. Gressler

Title variants

EN

Interpr etation of the term „freedom of establishment" (ar ticle 2 item 1 of legal act dated on Jul y the 2nd of 2004, on economic fr eedom) in the spirit of chosen CJE U judgments

Abstracts

PL

Swoboda przedsiębiorczości, do której odwołuje się polski ustawodawca gospo-darczy w art. 13 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jest terminem zaczerp-niętym z unijnego porządku prawnego. Linia orzecznicza Trybunału Sprawiedliwości UE (dalej: TSUE) wydaje się być skrystalizowana w wielu aspektach analizowanej swo¬body przedsiębiorczości. Przede wszystkim w judykatach zwraca się uwagę na trwałość uczestniczenia w życiu gospodarczym przyjmującego państwa członkowskiego. Pod¬kreśla się również wagę zakazu tworzenia norm krajowych czyniących mniej atrakcyjne korzystanie z unijnej wolności gospodarczej. Swoboda przedsiębiorczości materializo¬wać się może: a) przez dostęp do działalności na terenie innego kraju członkowskiego; b) jako możliwość rozszerzenia terytorialnego prowadzonej działalności gospodarczej za pomocą oddziałów (oraz innych gospodarczych jednostek zależnych) utworzonych w krajach przyjmujących oraz c) przekształcenie transgraniczne. Do przeprowadzenia tej ostatniej operacji niezbędne jest zastosowanie norm prawnych należących do dwóch odrębnych porządków legislacyjnych.

EN

Polish economic legislator in the art. 13 refers to the ”freedom of establishment”, which is a term taken from European legal system. There seems to be uniformity of ju-dicial decision concerning many areas of referred freedom of establishment. Firs of all, it is emphasized in the jurisdiction that the economic interpenetration within the Com-munity is to be on a stable basis. Moreover, it is underlined, that the Member States are to restrain from introducing to their legal systems any national measures that make it less attractive to exercise the European economic freedom. Freedom of establishment can be materialized as: 1. starting entrepreneurship in another Member State, 2. possibility to expand territorially economic activity by creation of branches (or other subsidiaries) 3. cross-border conversion of a company. The implementation of a cross-border con¬version requires the consecutive application of two different national laws to that legal operation.

Keywords

PL

swoboda przedsiębiorczości; działalność gospodarcza; oddział; przekształcenie; transgraniczne

EN

freedom of establishment; economic activity; subsidiaries; cross-border con¬version

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Acta Iuris Stetinensis
• Year: 2014
• Issue: 7

Contributors

author

Małgorzata W. Gressler

• Uniwersytet Szczeciński

References

• Źródła prawa
• Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, t.j. Dz.U. 2004, nr 173, poz. 1807.
• Orzecznictwo
• Wyrok TSUE z dn. 11.03.2010 r., w sprawie C-384/08 Attanasio Group Srl (dalej: Atta¬nasio), Zb. Orz. s. I 2055, Nb. 36.
• Wyrok TSUE z dn. 12.07.2012 r., w sprawie C-378/10 VALE Építési kft, niepubl., Nb. 24.
• Wyrok TSUE z dn. 12.09.2006 r. w sprawie C-196/04 Cadbudy Schweppes plc i Cadbury Schweppes Overseas Ltd przeciwko Commisioners of Inland Revenue, Zb. Orz., s. I–7995, Nb. 42.
• Wyrok TSUE z dn. 12.09.2013 r, w sprawie C-475/11 Kostas Konstantinides (dalej: Ko¬stas Konstantinides), niepubl., Nb. 50.
• Wyrok TSUE z dn. 13.12.2005 r., w sprawie C-446/03 Marks & Spencer przeciwko Da¬vid Halsey – Her Majesty’s Inspector of Taxes, Zb. Orz. s. I–10837.
• Wyrok TSUE z dn. 13.12.2005 r., w sprawie C-411/03 SEVIC Systems, Zb. Orz. s. I 10805, Nb. 19.
• Wyrok TSUE z dn. 16.02.2012 r., w sprawach połączonych C-72/10 i C-77/10 Marcello Costa i Ugo Cifone (dalej: Costa), niepubl., Nb. 61.
• Wyrok TSUE z dn. 16.04.2013 r., w sprawie C-202/11 Las, niepubl., Nb. 23.
• Wyrok TSUE z dn. 16.12.2010 r., w sprawie C-137/09 Marc Michel Josemans przeciwko Burgemeester van Maastricht (dalej: Josemans), Zb. Orz. s. I–13019, Nb. 68.
• Wyrok TSUE z dn. 20.06.2013 r., w sprawie C-186/12 Impacto Azul Lda, niepubl., Nb. 34.
• Wyrok TSUE z dn. 20.10.2011 r., w sprawie C-396/09 Interedil Srl, w likwidacji, prze¬ciwko Fallimento Interedil Srl, Intesa Gestione Crediti SpA, Zb. Orz. s. I–09915, Nb. 49.
• Wyrok TSUE z dn. 21.06.2012 r., w sprawie C-84/11 Susisalo i in., niepubl., Nb. 31.
• Wyrok TSUE z dn. 21.06.2012 r. w sprawie C-84/11 Marja-Liisa Susisalo, Olli Tuoma-ala, Merja Ritala, przy udziale Helsingin yliopiston apteekki, niepubl., Nb. 31.
• Wyrok TSUE z dn. 26.10.2010 r., w sprawie C-97/09 Ingrid Schmelz przeciwko Finan¬zamt Waldviertel, Zb. Orz s. I–10465, Nb. 37.
• Wyrok TSUE z dn. 28.02.2013 r. w sprawie C-425/11 Katja Ettwein, niepubl., Nb. 43.
• Wyrok TSUE z dn. 6.09.2012 r., w sprawie C-380/11 DI. VI Finanziaria di Diego Della Valle & C. SapA przeciwko Administration des contributions en matière d’impȏts, niepubl., Nb. 50.
• Wyrok TSUE z dn. 6.10.2009 r., w sprawie C-153/08 Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb. Orz. s. I–09735, Nb. 43.
• Wyrok TSUE z dn. 6.10.2011 r., w sprawie C-506/10 Graf i Engel, niepubl., Nb. 23.
• Wyrok TSUE z dn. 8.09.2009 r., w sprawie C-42/07 Liga Portuguesa de Futebol Pro-fissional, Bwin International Ltd, dawniej Baw International Ltd, przeciwko De-partamento de Jogos da Santa Casa da isericórdia de Lisboa, Zb. Orz. s. I–07633, Nb. 56.
• Wyrok TSUE z dn. 10.02.2009 r., w sprawie C-110/05 Komisja przeciwko Włochom, Zb. Orz. s. I 519, Nb. 67.
• Wyrok TSUE z dn. 10.03.2009 r., w sprawie C-169/07 Hartlauer, Zb. Orz s. I–1721, Nb. 46.
• Wyrok TSUE z dn. 11.03.2004 r., w sprawie C-9/02 De Lasteyrie du Saillant, Zb. Orz. s. I 2409, Nb. 49.
• Wyrok TSUE z dn. 11.102007 r., w sprawie C-451/05 ELISA, Zb. Orz. s. I 8251, Nb. 63.
• Wyrok TSUE z dn. 11.12.2003 r., w sprawie C-364/01 Barbier, Zb. Orz. s. I 15013, Nb. 71.
• Wyrok TSUE z dn. 13.03.2007 r., w sprawie C-524/04 Test Claimants in the Thin Cap Group Litigation, Zb. Orz. s. I 2107, Nb. 64.
• Wyrok TSUE z dn. 14.09.2006 r., w sprawie C-386/04 Centro di Musicologia Walter Stauffer, Zb. Orz. s. I 8203, Nb 17.
• Wyrok TSUE z dn. 14.12.2000 r., w sprawie C-110/99 Emsland-Stärke, Zb. Orz. s. I 11569, Nb. 52 i 53.
• Wyrok TSUE z dn. 14.12.2004 r., w sprawie C-309/02 Radlberger Getränkegesellschaft i S. Spitz, Zb. Orz. s. I 11763, Nb. 75.
• Wyrok TSUE z dn. 15.03.2007 r., w sprawie C-54/05 Komisja przeciwko Finlandii, Zb. Orz. s. I 2473, Nb. 40.
• Wyrok TSUE z dn. 17.03.2005 r., w sprawie C-109/04 Kranemann, Zb. Orz. s. I–02421, Nb. 34.
• Wyrok TSUE z dn. 18.06.2009 r., w sprawie C-303/07 Aberdeen Property Fininvest Alpha, Zb.Orz. s. I 5145, Nb. 57.
• Wyrok TSUE z dn. 19.05.2009 r., w sprawach połączonych C-171/07 i C-172/07 Apothe¬kerkammer des Saarlandes i in., Zb. Orz. s. I 4171, Nb. 42.
• Wyrok TSUE z dn. 19.11.2009 r. w sprawie C-314/08 Filipiak, Zb. Orz. s. I 11049, Nb. 58.
• Wyrok TSUE z dn. 2.05.2006 r., w sprawie C-341/04 Eurofood, Zb.Orz. s. I 3813, Nb. 34 i 35.
• Wyrok TSUE z dn. 20.05.2008 r., w sprawie C-194/06 Orange European Smallcap Fund, Zb. Orz. s. I 3747, Nb. 37.
• Wyrok TSUE z dn. 21.02.2006 r., w sprawie C-255/02 Halifax i in., Zb. Orz. s. I 1609, Nb. 74 i 75.
• Wyrok TSUE z dn. 21.09.1999 r., w sprawie C-307/97 Saint-Gobain-ZN, Zb. Orz. s. I 6161, Nb. 35.
• Wyrok TSUE z dn. 21.11.2002 r., w sprawie C-436/00 X i Y, Zb. Orz. s. I 10829, Nb. 62.
• Wyrok TSUE z dn. 23.02.2006 r., w sprawie C-471/04 Keller Holding, Zb. Orz. s. I 2107, Nb. 29.
• Wyrok TSUE z dn. 23.02.2008 r., w sprawie C-293/06 Deutsche Shell, Zb. Orz s. I 1129, Nb. 29.
• Wyrok TSUE z dn. 29.11.2007 r., w sprawie C-393/05 Komisja przeciwko Austrii, Zb.Orz. s. I 10195, Nb. 52.
• Wyrok TSUE z dn. 3.10.1990 r., w sprawie C-61/89 Bouchoucha, Zb. Orz. s. I 3551, Nb. 14
• Wyrok TSUE z dn. 30.06.2011 r., w sprawie C-212/08 Zeturf Ltd przeciwko Premier ministre, Zb. Orz s. I–05633, Nb. 52.
• Wyrok TSUE z dn. 30.09.2003 r., w sprawie C-167/01 Inspire Art, Zb. Orz., s. I 10155, Nb. 96.
• Wyrok TSUE z dn. 30.11.1995 r., w sprawie C-55/94 Gebhard, Zb. Orz. s. I 4165, Nb. 25.
• Wyrok TSUE z dn. 4.03.2004 r., w sprawie C-334/02 Komisja przeciwko Francji, Zb. Orz. s. I 2229, Nb. 27.
• Wyrok TSUE z dn. 4.10.1991 r., w sprawie C-246/89 Komisja przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, Zb. Orz. s. I 4585, Nb. 21.
• Wyrok TSUE z dn. 6.03.2007 r., w sprawach połączonych C-338/04, C-359/04 i C-360/04 przeciwko Massimiliano Placanica, Christian Palazzese, Angelo Sorricchio, Zb. Orz. s. I-01891, Nb. 46, 52.
• Wyrok TSUE z dn. 7.02.1979 r., w sprawie 115/78 Knoors, Zb. Orz. s. 399, Nb. 25.
• Wyrok TSUE z dn. 9.03.1999 r., w sprawie C-212/97 Centros, Zb. Orz. s. I 1459, Nb. 24.
• Wyrok TSUE: z dn. 26.09.2000 r., w sprawie C-478/98 Komisja przeciwko Belgii, Zb. Orz. s. I 7587, Nb. 45.
• Wyrok z dn. 12.12.2002 r., w sprawie C-324/00 Lankhorst-Hohorst, Zb. Orz. s. I 11779, Nb. 37.
• Wyrok z dn. 29.11.2011 r. w sprawie C-371/10 National Grid Indus (dalej: National Grid Indus), Zb. Orz. s. I–12273, Nb. 35, 36.
• Wyrok z dn. 3.10.2002 r., w sprawie C-136/00 Danner, Zb. Orz. s. I 8147, Nb. 56.
• Wyrok z dn. 4.03.2004 r., w sprawie C-334/02 Komisja przeciwko Francji, Zb. Orz. s. I 2229, Nb. 27.
• Wyroki TSUE z dn. 21.06.1974 r., w sprawie 2/74 Reyners, Zb. Orz. s. I–631, Nb. 21.
• Wyroki TSUE z dn. 25.07.1991 r., w sprawie C-221/89 Factortame i in., Zb. Orz. s. I 3905, Nb. 20.
• Literatura
• Amann S., Fremdfinanzierung durch europäische Anteilseigner, „European Law Re-porter” 2003.
• Aramini F., Triangular cases under the OECD model convention and the European co-urt of justice’s case law, „Diritto e pratica tributaria” 2002.
• Autenne A., Arrêt ”National Grid Indus”: les taxes de sortie à l’épreuve de la liberté d’établissement, „Journal de droit européen” 2012, nr 188.
• Baudenbacher L.M., Überlegungen zum Verbot des Rechtsmissbrauchs im Europäi-schen Gemeinschaftsrecht, „Zeitschrift für Rechtsvergleichung, internationales Privatrecht und Europarecht” 2008.
• Behrens P., Niederlassungsfreiheit/Gesellschaftsrecht: Grenzüberschreitende Umwan-dlung von Gesellschaften, „Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht” 2012.
• Bielewska K., Spółka europejska, Warszawa 2006.
• Biermeyer T., Court guidance as to the COMI concept in cross-border insolvency proce¬edings, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2011.
• Biermeyer T., Shaping the space of cross-border conversions in the EU. Between right and autonomy, „Common Market Law Review” 2013.
• Bron J.F., Besteuerung der grenzüberschreitenden Sitzverlegung im Lichte der Nieder-lassungsfreiheit, „EWS” 2012.
• Cathiard C., Poracchia D., Biermeyer T., Regard sur le transfert transfrontalier du siège des sociétés: une avancée, „Revue Lamy droit des daffaires” 2012, no. 76.
• Cloots E., Respecting linguistic identity within the EU’s internal market: Las, „Common Market Law Review” 2014.
• Conac P.-H., Une législation d’un État membre sur les groupes qui discrimine les soci-étés nationales n’est pas contraire à la liberté d’établissement, „Revue des soci¬étés” 2014.
• D’Avout L., Droit du commerce international. Mobilité des sociétés, „Recueil Le Dal-loz” 2012.
• Demuth B., Billu J., Die umsatzsteuerliche Missbrauchshaftung - neue Entwicklungen und Ausblick, „Betriebs-Berater” 2011.
• Emiliou N., State liability under community law. Shedding more light on the Francovich principle?, „European Law Review” 1996.
• Fallon M., Liberté d’établissement, „Journal du droit international” 2011.
• Francq S., Chronique de jurisprudence du Tribunal et de la Cour de justice des Commu¬nautés européennes. Circulation des personnes et des services, „Journal du droit international” 2007.
• Frenzel R., Grenzüberschreitender Formwechsel auch ohne Sitzverlegungsrichtlinie möglich, „Zeitschrift für die notarielle Beratungs- und Beurkundungspraxis” 2012.
• Gazin F., Notion de restriction à la liberté d’établissement. Une réglementation natio-nale relative à la responsabilité solidaire des sociétés mères envers les créanciers de leurs filiales ne s’appliquant pas aux sociétés mères établies sur le territoire d’autres États membres ne restreint pas la liberté d’établissement, „Europe” 2013, no. 8–9.
• Göthel S.R., Vertragsgestaltung bei internationalem Joint Ventures, „B-B” 2014.
• Grundmann S., Europäisches Gesellschaftsrecht, Heidelberg 2011.
• Hess B., Laukemann B., Seagon C., Europäisches Insolvenzrecht nach Eurofood: Me-thodische Standortbestimmung und praktische Schlussfolgerungen, „Praxis des internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2007.
• Hilson C., Liability of member states in damages. The place of discretion, „International and Comparative Law Quarterly” 1997.
• Jaag T., Die Francovich-Rechtsprechung des Europäischen Gerichtshofs. Die Haftung der EG-Mitgliedstaaten für die Verletzung von Gemeinschaftsrecht, „Schweizeri¬sche Zeitschrift für internationales und europäisches Recht” 1996.
• Jachmann M., , Gemeinnützigkeit in Europa: Steuer- und europarechtliche Rahmenbe-dingungen, „B-B” 2006.
• Jachmann M., Die Entscheidung des EuGH im Fall Stauffer - Nationale Gemeinnützig-keit in Europa, „B-B” 2006.
• Jault-Seseke F., Robine D., Procédure d’insolvabilité : critères et date d’appréciation du centre des intérêts principaux du débiteur, „Revue critique de droit international prix” 2012.
• Khairallah G., The ”Centre of the Debtor’s Main Interests”: Comments on the Eurofood Judgment of the ECJ, „Studies of the Oxford Institute of European and Compara¬tive Law” 2009, vol. 11.
• Kingston S., Case C-97/09, Ingrid Schmelz v. Finanzamt Waldviertel, Judgment of the Court of Justice (Grand Chamber) of 26 October 2010; Case C-72/09, Établis¬sements Rimbaud SA v. Directeur général des impôts et Directeur des services fiscaux d’Aix-en-Provence, Judgment of the Court of Justice (Third Chamber) of 28 October 2010, „Common Market Law Review” 2011, vol. 48, no. 6.
• Kleinert J., Probst P., Endgültiges Aus für steuerliche Wegzugsbeschränkungen bei na-türlichen und juristischen Personen, „Der Betrieb” 2004.
• Kosiński E., Wolność gospodarcza i konkurencja jako elementy ustroju gospodarczego państwa, „Radca Prawny 2005, nr 5.
• Kosiński E., Aspekt prawny wolności gospodarczej, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2003, nr 4.
• Kraft G., Quilitzsch, Carsten: Verbleibende unionsrechtliche Schwachstellen der Hin-zurechnungsbesteuerung nach den legislativen Rettungsbemühungen in § 8 Abs. 2 AStG, „Europäisches Wirtschafts- und Steuerrecht” (dalej: „EWS”) 2012.
• Kronenberger V., Conséquences fiscales du transfert de siège d’une société au sein de l’Union: la Cour retient une solution équilibrée, „Revue des affaires européennes” 2011.
• Lenaerts A., Case C-285/09, criminal proceedings against R, in the presence of the Ge-neralbundesanwalt beim Bundesgerichtshof and the Finanzamt Karlsruhe-Dur¬lach, Judgment of the Court of Justice (Grand Chamber) of 7 December 2010, „Common Market Law Review” 2011, vol. 48, no. 5.
• Lieber B., Einbeziehung der Gewinne beherrschter ausländischer Gesellschaften in die Steuerbemessungsgrundlage der britischen Muttergesellschaft, „Finanz-Rund¬schau Ertragsteuerrecht” 2006.
• Lohse Ch., EuGH: Gültigkeit und Jahresumsatzgrenze der auf Inlands-unternehmer be-schränkten Kleinunternehmensbefreiung, „B-B” 2011.
• Louven C., Ernst S., Praxisrelevante Rechtsfragen im Zusammenhang mit der Umwan-dlung einer Aktiengesellschaft in eine Europäische Aktiengesellschaft (SE), „B-B” 2014.
• Mélin F., Nouvelles précisions relatives aux notions de centre des intérêts principaux et d’établissement du débiteur, „Revue Lamy droit des daffaires” 2012, no. 7.
• Michel V., Éthique professionnelle. Les règles nationales d’éthique professionnelle relèvent de la directive 2005/36/CE si elles sont en rapport direct avec l’exercice de l’art médical ; à défaut la libre prestation de services est le cadre d’analyse, „Europe” 2013, no. 11.
• Möller-Gosoge D., Kaiser F., Die deutsche EXIT-Besteuerung bei Wegzug von Unter-nehmen ins Ausland, „B-B” 2012.
• Möslein F., Europäische Zertigizierung mitglidstaatlichen GmbH-Rechts, „Zeitschrift für das Gesamte Handelsrecht und Wirtschaftsrecht” 2012.
• Möslein F., Europäische Zertigizierung mitglidstaatlichen GmbH-Rechts, „Zeitschrift für das Gesamte Handelsrecht und Wirtschaftsrecht” 2012.
• Napierała J., Luki w rozporządzeniu w sprawie statutu spółki europejskiej, w: Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa prof. M. Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
• Navez E.-J., La transformation transfrontalière des sociétés est largement consacrée en droit de l’UE. Qu’attend encore le législateur belge pour mettre en oeuvre cette prérogative?, „Revue pratique des sociétés” 2013.
• O’Shea T., ECJ Determines Applicability of German Tax Advantages for Swiss Resi-dents, „Tax Notes International” 2013.
• Ohly A., Erstmalige Präzisierung des Schutzes der Investitionsfunktion der Marke, „Ge-werblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” 2011.
• Oplustil K., Europejska spółka akcyjna (Societas Europaea) i jej wpływ na polskie pra-wo spółek, „Rejent” 2004, nr 3–4.
• Oplustil K., Spółka europejska i europejskie zgrupowanie interesów gospodarczych. Akty prawne z omówieniem, Warszawa 2005.
• Pichler A., Kossarz E., Die Kleinunternehmerregelung im Spannungsverhältnis zwi-schen primärem und sekundärem EU-Recht, „Österreichisches Recht der Wirt¬schaft” 2010, Nr. 12.
• Prelič S., Prostor J., Grenzüberschreitender Statutenwechsel und Änderung der rechtli-chen Organisationsform der Gesellschaft in der EU, „Zeitschrift für Europarecht, internationales Privatrecht und Rechtsvergleichung” 2014.
• Richter M.-T., Der Apotheker bleibt in seiner Apotheke, „Zeitschrift für Rechtsvergle-ichung, internationales Privatrecht und Europarecht” 2009.
• Rigaux A., Succursales des pharmacies, „Europe” 2012, nr 8–9.
• Roset S., Accords CE – Suisse. Application de la jurisprudence Schumacker dans l’hypothèse d’une réglementation allemande refusant un avantage fiscal à un co¬uple de ressortissants allemands, travailleurs indépendants sur le territoire alle¬mand mais ayant transféré leur lieu de résidence en Suisse, „Europe” 2013, no. 4.
• Roth G.H., Die Bedeutung von Cadbury-Schweppes für die Centros-Judikatur des EuGH, „Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht” 2010.
• Roth G.H., Die Bedeutung von Cadbury-Schweppes für die Centros-Judikatur des EuGH, „Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht” 2010.
• Salomé H., Robert J.D., La non-discrimination d’établissements stables de sociétés étrangères dans le relations triangulaires. Analyse de l’arrêt Saint-Gobain et de la clause de non-discimination des CDI suisses, „Diritto e pratica tributaria” 2002.
• Scheuerle U., Verletzung der Niederlassungsfreiheit durch steuerliche Behandlung der Gesellschafter-Fremdfinanzierung, „Neue juristische Wochenschrift” 2003.
• Schmidt J., Grenzüberschreitender Formwechsel im „Bermuda-Dreieck“ von Sevic, Cartesio und VALE – steuert Generalanwalt Jääskinen mit den Schlussanträgen in der Rs. VALE den richtigen Kurs?, „Zeitschrift für Gemeinschaftsprivatrecht” 2012.
• Schulz K.A., Die Besteuerung ausländischer Familienstiftungen nach dem Außensteu-ergesetz. Analyse und Perspectiven, Halle-Wittenberg 2010.
• Schulz-Weidner W., Die Öffnung der Sozialversicherung im Binnenmarkt und ihre Grenzen, „Zeitschrift für europäisches Sozial- und Arbeitsrecht” 2003.
• Siemiątkowski T., Potrzeszcz R., Spółka europejska w polskiej typologii spółek handlo-wych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005, nr 12.
• Sonder N., Europäisches Gesellschaftsrecht, „Zeitschrift für das Privatrecht der Euro-päischen Union” 2012.
• Sonder N., Europäisches Gesellschaftsrecht, „Zeitschrift für das Privatrecht der Euro-päischen Union” 2012.
• Stöber M., Grenzüberschreitende Umwandlungen und ihre Besteuerung im Lichte der Niederlassungsfreiheit, „Zeitschrift für Wirtschaftsrecht” 2012.
• Strunz E., Quellensteuer bei Dividendenausschüttungen an luxemburgische SICAV be-dingt Verletzung der Niederlassungsfreiheit, „European Law Reporter” 2009.
• Sutter F.P., Körperschaftsteuerpflicht einer gemeinnützigen Stiftung, „Europäische Zeit-schrift für Wirtschaftsrecht” 2006.
• Szyszczak E., Zeturf: Competition and the Survival of Gambling Monopolies?, ”Journal of European Competition Law & Practice” 2012, vol. 3, no. 1.
• Teichmann C., Konzernrecht und Niederlassungsfreiheit, „Zeitschrift für Unterneh-mens- und Gesellschaftsrecht” 2014.
• Teichmann Ch., Der grenzüberschreitende Formwechsel ist spruchreif: das Urteil des EuGH in der Rs. Vale, „Der Betrieb” 2012.
• Traversa E., Navez E.-J., La liberté d’établissement s’oppose à l’annulation d’une réduc¬tion d’impôt consécutive au transfert transfrontalier du siège social d’une société, „Revue des affaires européennes” 2012.
• Triebel V., Otte S., Kimpel B., Bert, Die englische Limited Liability Partnership in Deutschland: Eine attraktive Rechtsform für deutsche Beratungsgesellschaften, „B-B” 2005.
• Wolf U.M., Der Mittelpunkt der hauptsächlichen Interessen bei Gesellschaften – eine Anmerkung zu der Entscheidung des EuGH in der Rechtssache Interedil (C-396/09), „Zeitschrift für Gemeinschaftsprivatrecht” 2012.