Wymiar społeczny zdrowia

• Authors: Walentynowicz-Moryl Katarzyna

Title variants

EN

The social dimension of health

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest prezentacja przeglądu sposobów definiowana społecznego wymiaru zdrowia (social dimension of health) człowieka. Wymiar ten pojawia się w literaturze przedmiotu w ramach wielowymiarowych modeli zdrowia. W podejściu tym przyjmuje się, że zdrowie jednostki jest złożonym fenomenem, który wykracza poza biologiczny aspekt funkcjonowania człowieka. Jednostka traktowana jest w nim jako whole person. W zidentyfikowanych publikacjach autorzy wymieniają od trzech do sześciu wymiarów zdrowia. W każdej z nich można odnaleźć społeczny wymiar zdrowia (social dimension of health). Wszyscy badacze są zgodni, że jest to jeden z podstawowych wymiarów zdrowia. Ze względu na swoje umiejscowienie, częściowo zewnętrzne w stosunku do jednostki, wymiar ten jest interesującym poznawczo konstruktem. Jego istotę stanowią bowiem relacje międzyludzkie. Analiza sposobów definiowania społecznego wymiaru zdrowia (social dimension of health) wskazuje na wielość elementów, za pomocą których autorzy określają jego treść. Istotnymi pojęciami w kontekście określania zdrowia społecznego jednostki wydają się być takie terminy, jak: „interakcje społeczne”, „przynależność społeczna”, „zaangażowanie społeczne”, „przystosowanie społeczne” oraz „role społeczne”.

EN

The main aim of this article is to overview the definitions of the social dimension of human health. This dimension occurs in the literature within the multi-dimensional health models. This approach assumes that the health of an individual is a complex phenomenon far exceeding the biological aspects of human activity. An individual is treated as a so-called “whole person”. The authors mention from three to six health dimensions in the discussed publications. The social dimension can be found in each of them. Researchers agree that this is one of the fundamental dimensions. Owing to its position, partially “outside” of the individual, this dimension is an interesting construct as it focuses on interactions between individuals. The analysis of definitions of the social dimension of health indicates that there are many elements important for various authors in defining the contents of this dimension. The notion of social interaction, social membership, social engagement, social conformity and social role seem to be among the most important ones.

Keywords

PL

zdrowie; wielowymiarowe modele zdrowia; wymiar społeczny zdrowia

EN

health; multidimensional health models; social dimension of health

• Publisher: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Journal: Relacje. Studia z nauk społecznych
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 71-81

Contributors

author

Walentynowicz-Moryl Katarzyna

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Blaxter M. (2009), Zdrowie, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Brim O.G. i inni (2004), The MIDUS National Survey: An Overview, [w:] O.G. Brim i inni (red.), How healthy are we? A National Study of Well-Being at Midlife, The University of Chicago Press, Chicago, s. 1-36.
• Donald C.A. i inni (1978), Conceptualization and Measurement of Health for Adults in the Health Insurance Study, Vol. IV, Social Health, The Rand Corporation, Santa Monica.
• Edlin G., Golanty E. (2012), Health and Wellness, Jones and Bartlett Publishers, Sudbury.
• Edlin G. i inni (2000), Essentials for Health and Wellness, Jones and Bartlett Publishers, Sudbury.
• Floyd P.A. i inni (2008), Personal Health: Perspectives and Lifestyles, Thomson Learning, Belmont.
• Hales D. (2012), An Invitation to Health: Choosing to Change, Wadsworth Cengage Learning, Belmont.
• Harari P., Legge K. (2001), Psychology and Health, Heinemann Educational Publishers, Oxford.
• Heszen I. (2005), Zmienność wymiarów zdrowia na przestrzeni życia człowieka, [w:] D. Kubacka-Jasiecka, M. Ostrowski (red.), Psychologiczny wymiar zdrowia, kryzysu i choroby, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 21-36.
• Hjelm J.R. (2010), The dimensions of Health. Conceptual models, Jones and Bartlett Publishers, Sudbury.
• Institute for Innovation in Social Policy, http://iisp.vassar.edu/ish.html [dostęp: 24.02.2016].
• Jany-Catrice F. (2009), The French Regions and Their Social Health, „Social Indicator Research” 93, 2, s. 377-391.
• Korporowicz V. (2004), Zdrowie i jego społeczne odniesienia, [w:] V. Korporowicz (red.), Zdrowie i jego ochrona. Między teorią a praktyką, Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa, s. 17-21.
• Larson L.S. (1993), The measurement of social well-being, „Social Indicator Research” 28, 3, s. 285-296.
• Lerner M. (1973), Conceptualization of Health and Social Well-being, „Health Services Research” 8, 1, s. 6-12.
• Morrison V., Bennett P. (2009), An Introduction to Health Psychology, Pearson Educational Limited, New York, Boston.
• O’Neil K. (2009), Health Promotion, [w:] Human Kinetics (red.), Health and wellness for life, Human Kinetics, Champaign, s. 1-20.
• Olpin M., Hesson M. (2009), Stress Management for Life: A Research-Based, Experiential Approach, Wadsworth Cengage Learning, Belmont.Preamble to the Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19-22 June, 1946; signed on 22 July 1946 by the representatives of 61 States (Official Records of the World Health Organization, no. 2, p. 100) and entered into force on 7 April 1948.
• Schaefer S.A. i inni (2001), Is there relationships between life satisfaction and five health dimensions, „American Journal of Health Studies” 23, 3, s. 139-147.
• Słońska Z. (1994), Promocja zdrowia – zarys problematyki, „Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna” 1, 1-2, s. 37-52.
• Słońska Z., Misiuna M. (1993), Promocja zdrowia: Słownik podstawowych terminów, Agencja Promo-Lider, Warszawa.
• Snooks M.K. (2009), Health Psychology: Biological, Psychological, and Sociocultural Perspectives, Jones and Bartlett Publishers, Sudbury.
• Sokołowska M. (1980), Granice Medycyny, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Ware J.E. i inni (1980), Conceptualization and Measurement of Health for Adults in the Health Insurance Study: Vol. I, Model of Health and Methodology, The Rand Corporation, Santa Monica.
• Woynarowska B. (2007), Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.