Opinia o projekcie zmiany Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także niektórych innych ustaw

• Authors: Bożena Cząstka-Szymon

Title variants

EN

Opinion on draft amendments to the law on national and ethnic minorities and regional language, and on some other laws

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Opinia o projekcie nowelizacji ustawy ma charakter negatywny ze względu na brak zgodności z przepisami polskimi (Ustawa o języku polskim z 07.10.1999) oraz unijnymi (Europejska karta języków regionalnych i mniejszościowych). Wnioskodawcy chcą doprowadzić do uznania regionalnego języka śląskiego. Tymczasem klasyfikacja obowiązująca do tej pory w stosunku do używanych (żywych) języków świata wyróżnia opozycyjnie język ogólny (ogólnonarodowy) i jego odmiany regionalne/ terytorialne – gwary. Nie ma żadnych racjonalnych powodów, by zmieniać dotychczasowe ustalenia i doprowadzić do preferowania jednego z polskich dialektów, ustanawiając go językiem regionalnym. Można jednak, ze względu na osłabioną (z powodów historycznych) pozycję gwar i polszczyzny regionalnej dążyć do podniesienia prestiżu dialektów w Polsce.

EN

The opinion on draft amendments is negative due to lack of compliance with the Polish and EU regulations (Act on the Polish Language from 1999.10.07 and the European Charter for Regional or Minority Languages). Applicants want Silesian to be recognized as a national language. However, the current classification of used (living) languages of the world contrasts the general (nationwide) language with its regional/territorial varieties, i.e. subdialects. There are no rational arguments for modification of the existing arrangements, and favouring one of Polish dialects by establishing it as a regional language. Since, however, the positions of subdialects and regional Polish have been weakened for historical reasons, it will be justified to seek to raise their prestige.

Keywords

PL

Śląsk; gwara; dialekt; język regionalny; status prawny

EN

Silesia; subdialect; dialect; regional language; legal status

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2013
• Issue: 1(15)
• Pages: 185-198

Contributors

author

Bożena Cząstka-Szymon

• Kolegium Nauczycielskie, Bielsko-Biała

References

• Encyklopedia języka polskiego, pod red. S. Urbańczyka, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991, s. 191.
• biogram ks. A. Stabika (1807–1887) w Słowniku biograficznym katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, pod red. M. Patera, Katowice 1996.
• Dialekt sulkowski, Kraków, PAU 1934.
• Dialekt baborowski, Kraków, PAU 1937.
• J. Ruskek, Zasługi Reinholda Olescha dla slawistyki (Slawistyka niemiecka a kraje słowiańskie), red. J. Rusek, Warszawa 1998.
• Z. Sobierajski, Podsumowanie badań nad nagraniami reliktów gwary kaszubskich Słowińców, [w:] J. Zieniukowa (red), Obraz językowy słowiańskiego Pomorza i Łużyc. Pogranicza i kontakty językowe, Warszawa 1997, s. 59–68.
• A. Galos, Polskość Śląska w XIX wieku, [w:] Szkice z dziejów Śląska, t. II, Warszawa 1956, s. 39; por. też Encyklopedia powstań śląskich, Opole 1982, s. 399.
• A.F. Majewicz, T. Wicherkiewicz, Polityka językowa na Kaszubach na tle prawodawstwa wobec mniejszości w jednoczącej się Europie (diagnoza i postulaty), [w:] E. Breza, Kaszubszczyzna, Kaszebizna, Opole 2001, s. 81–98.
• A. Labuda, Słownik polsko-kaszubski. Słowôrz kaszëbsko-polsczi, Gdańsk 1982.
• J. Trepczyk, Słownik polsko-kaszubski, Gdańsk 1994.
• H. Popowska-Taborska, Leksyka kaszubska na tle słowiańskim, Warszawa 1996.
• „Ślunski Cajtůng” nr 9, wrzesień 2012