Warunki klimatyczne i bioklimatyczne terenów rekreacyjnych Kielc na tle klimatu centrum miasta w trakcie epizodów pogody gorącej

• Authors: Jarzyna Krzysztof , Żarnowiecki Grzegorz

Title variants

EN

(Climatic and bioclimatic conditions in the recreation areas of the city of Kielce during hot weather as compared to the climate of the city center

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W pracy określono zróżnicowanie warunków termicznych i biotermicznych w Kielcach oraz w obszarze pozamiejskim w warunkach pogody gorącej (dni z tmaks. > 25,0°C) i upalnej (dni z tmaks. > 30,0°C), ze szczególnym uwzględnieniem terenów rekreacyjnych miasta. W tym celu porównywano cogodzinne wartości temperatury powietrza i wskaźnika WBGT (Wet Bulb Globe Temperature) w wybranych punktach, różniących się użytkowaniem terenu. Stwierdzono, że na terenach rekreacyjnych Kielc jest zwykle chłodniej niż w obrębie zabudowy miejskiej (średnio do 1,4°C pomiędzy centrum a otoczeniem Zalewu Kieleckiego). Wyjątek stanowią kieleckie kamieniołomy, cieplejsze w ciągu dnia niż obszary zabud owane. Ich zwiedzanie w okresach pogody upalnej może skutkować wystąpieniem niebezpiecznego dla zdrowia stresu termicznego. Różnice pomiędzy wartościami wskaźnika WBGT w obrębie zabudowy i w terenach rekreacyjnych Kielc są znacznie mniejsze niż w przypadku temperatury powietrza. Wynika to z większej wilgotności powietrza w terenach ziel onych i w otoczeniu zbiorników wodnych, powodującej występowanie zjawiska parności. Stąd w dniach gorących i upalnych również na terenach rekreacyjnych Kielc należy ograniczyć aktywność fizyczną.

EN

The variability of thermal and biothermal conditions was determined in the city of Kielce and in its outskirts during hot (Tmax > 25.0°C) and very hot (Tmax > 25.0°C) days. Special attention was paid to the thermal and biothermal conditions in the recreation areas of Kielce. Hourly air temperature and WBGT index (Wet Bulb Globe Temperature) values in several locations were utilized to do so. The measurement points were located in areas with different land use. It was found that air temperature is lower in recreation areas as compared with built-up areas. The surroundings of the Kielce Reservoir are the coolest place – they are 1.4°C colder than the downtown. A significant exception are former quarries, many currently being nature reserves. Their bottoms are generally warmer than the downtown and trips to those quarries can cause hazardous heat stress during hot weather. The variability of WBGT turned out to be less pronounced than that of the air temperature. It resulted from higher humidity and more frequent sultry weather conditions in the recreation areas as compared with the downtown. Therefore, physical activity should be limited also in the recreation areas of the city of Kielce during hot weather.

Keywords

PL

dni gorące; dni upalne; WBGT (Wet Bulb Globe Temperature); tereny rekreacyjne; Kielce

EN

hot days; very hot days; WBGT (Wet Bulb Globe Temperature); recreation areas; Kielce

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Geographica Lodziensia
• Year: 2016
• Volume: 104
• Pages: 181-192

Dates

published

2016

Contributors

author

Jarzyna Krzysztof

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Geografii

author

Żarnowiecki Grzegorz

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Geografii

References

• Bezpieczne lato. Jak zwyciężyć upały. Poradnik dla opiekujących się osobami starszymi w domach. Centro Nazionale per la Prevenzione e il Controlle delle Malattie, Ministero della Salute., poradnik dostępny na stro¬nie http://www.salute.gov.it/imgs/C_17_opuscoliPoster_59_ulterioriallegati_ulterioreallegato_5_alleg .pdf (data dostępu: 15.05.2016)
• Błażejczyk Krzysztof, Anna Kunert. 2011. Bioklimatyczne uwarunkowania rekreacji i turystyki
• w Polsce. Monografie IGiPZ PAN 13. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego. Wyd. 2.
• Błażejczyk Krzysztof, Zbigniew Szyguła. 2004. „Wpływ gorącego otoczenia na zdolność wysiłkową sportowca. Jak przygotować zawodnika do startu w Igrzyskach Olimpijskich w Atenach? Sport Wyczynowy 42 (5-6): s. 45-63.
• Błażejczyk Krzysztof, Magdalena Kuchcik, Paweł Milewski, Wojciech Dudek, Beata Kręcisz, Anna Błażejczyk, Jakub Szmyd, Bożena Degórska, Cezary Pałczyński. 2014. Miejska wyspa ciepła w Warszawie: uwarunkowania klimatyczne i urbanistyczne. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, Wydawnictwo Akademickie SEDNO.
• Bowler Diana E., Lisette Buyung-Ali, Teri M. Knight, Andrew S. Pullin. 2010. „Urban greening to cool towns and cities: A systematic review of the empirical evidence”. Landscape and Urban Planning 97 (3): 147-155.
• Chojnacka-Ożga Longina, Wojciech Ożga. 2013. „Ocena warunków wypoczynku człowieka nad zbiornikiem wodnym w świetle wybranych wskaźników bioklimatycznych – na przykładzie Zbiornika Sulejow-skiego”. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie 15 (37/4): 239-244.
• Chuang-Hung Lin, Lin Tzu-Ping, Hwang Ruey-Lung. 2013. „Thermal comfort for urban parks in subtropics: Understanding visitor’s perceptions, behavior and attendance”. Advances in Meteorology 2013: 1-8 (http://dx.doi.org/10. 1155/2013/640473 - data dostępu: 8.05.2016).
• Guide to Meteorological Instruments and Methods of Observation. 2008. WMO-No. 8, 7th Edition. Genewa: World Meteorological Organization.
• Huynen Maud M. T. E., Pim Martens, Dieneke Schram, Matty P. Weijenberg, Anton E. Kunst. 2001. „The im-pact of heat waves and cold spells on mortality rates in the Dutch population”. Environmental Health Perspec¬tives 109 (5): 463-470.
• Jarzyna Krzysztof. 2010. Wpływ miasta na odczucie cieplne człowieka na przykładzie dwóch ekstremalnych zdarzeń pogodowych z 2006 roku. W: Ewa Bednorz, Leszek Kolendowicz (red.) Klimat Polski na tle kli-matu Europy. Zmiany i ich konsekwencje, 121-135. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Jarzyna Krzysztof. 2012. „Zróżnicowanie stresu gorąca na Wyżynie Kieleckiej w czasie fal upałów na początku XXI wieku”. Monitoring Środowiska Przyrodniczego 13: 41-49.
• Kossowska Urszula. 1978. „Wpływ dużego kompleksu zieleni miejskiej na warunki termiczno-wilgotnościowe (na przykładzie warszawskiego Ogrodu Zoologicznego)”. Prace i Studia Instytutu Geograficznego UW. Klima¬tologia 11: 11-35.
• Kossowska-Cezak Urszula, Jan Skrzypczuk. 2011. „Pogoda upalna w Warszawie (1947–2010)”. Prace i Studia Geograficzne 47: 139-146.
• Kozłowska-Szczęsna Teresa, Barbara Krawczyk, Magdalena Kuchcik. 2004. Wpływ środowiska atmosferycz-nego na zdrowie i samopoczucie człowieka. Monografie IGiPZ PAN 4. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego.
• Kuchcik Magdalena, Jarosław Baranowski. 2011. „Różnice termiczne pomiędzy osiedlami o różnym udziale powierzchni czynnej biologicznie”. Prace i Studia Geograficzne 47: 365-372.
• Niedźwiedź Tadeusz. 2013. Kalendarz typów cyrkulacji atmosfery dla Polski południowej – zbiór komputerowy. Sosnowiec: Uniwersytet Śląski, Katedra Klimatologii.
• Oke Timothy R., John M. Crowther, Keith G. McNaughton, John L. Monteith, Barry Gardiner. 1989. „The micromete¬orology of the urban forest (and discussion)”. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, Series B, Biological Sciences 324 (1223): 335-349.
• Olszewski Jerzy L., Grzegorz Żarnowiecki, Katarzyna Predygier, Grzegorz Szałach. 2003. „Wstępne wyniki badań bioklimatu terenów rekreacyjnych Kielc w sezonie wiosennym”. W: Krzysztof Błażejczyk, Bar-bara Krawczyk, Magdalena Kuchcik (red.) Postępy w badaniach klimatycznych i bioklimatycznych. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 188: 303-315.
• Paszyński Janusz, Krystyna Miara, Józef Skoczek. 1999. „Wymiana energii między atmosferą
• a podłożem jako podstawa kartowania topoklimatycznego”. Dokumentacja Geograficzna 14: 1-128.
• Sudoł-Szopińska Iwona, Andrzej Sobolewski, Anna Chojnacka. 2006. „Ocena obciążenia termicznego pracowni¬ków za pomocą wskaźnika WBGT – aspekty praktyczne”. Bezpieczeństwo Pracy 10: 16-20.
• Szcześniewska Joanna, Joanna Wibig. 2008. The influence of UHI on the intensity and duration of heat waves. W: Kazimierz Kłysik, Joanna Wibig, Krzysztof Fortuniak (red.) Klimat i bioklimat miast, 343-352. Łódź: Wy¬dawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Szyłobryt Krzysztof S., Ewa Bednorz, Leszek Kolendowicz. 2013. „Występowanie miejskiej wyspy ciepła w mieście średniej wielkości na przykładzie Stargardu Szczecińskiego”. Badania Fizjograficzne, R. IV – Se-ria A, Geografia Fizyczna (A64): 247-268.
• Yang Xinyan, Yuguo Li, Zhiwen Luo, Pak Wai Chan. 2016. „The urban cool island phenomenon in
• a high-rise high-density city and its mechanisms”. International Journal of Climatology, doi:10.1002/joc.4747.
• Żarnowiecki Grzegorz. 2002. „Zróżnicowanie bioklimatu Kielc w sezonie letnim”. Regionalny Monitoring Środowiska Przyrodniczego 3: 109-116.
• Żarnowiecki Grzegorz. 2003. Sultry weather characteristics in Kielce. W: Kazimierz Kłysik, Tim Oke, Krzysztof Fortuniak, Sue Grimmond, Joanna Wibig (red.) Fifth International Conference on Urban Climate, 1-5 Septem¬ber, 2003, Łódź, Poland, Proceedings, Vol. 2, 119-222. Łódź: Department of Meteorology and Climato¬logy, Faculty of Geographical Sciences, University of Łódź, Poland.
• http://smjp.kielce.pios.gov (data dostępu: 7.10.2015)
• http://www.bom.gov.au/info/thermal_stress/ (data dostę¬pu: 28.06.2015)
• http://www.meteo.pl (data dostępu: 5.06.2016)
• http://www.ogimet.com (data dostępu: 10.10.2015)
• http://www.wetterzentrale.de (data dostępu: 5.06.2016)
• https://www.dwd.de/DE/leistungen/wetterlagenklassifikation/wetterlagenklassifikation.html?nn=16102
• (data dostępu: 5.06.2016)

Identifiers

ISSN

0065-1249