Przeciw obrazowi. Tadeusz Peiper i wizualność

• Authors: Świeściak Alina

Title variants

EN

Against the Image. Tadeusz Peiper and Visuality

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Polemizując z często bezdyskusyjnie przyjmowaną tezą o „antyobrazowości” poezji Tadeusza Peipera, autorka stara się pokazać, że pisarz rozmaicie wykorzystuje obraz w swojej twórczości, a właściwie, że bez uwzględnienia go nie sposób oddać sprawiedliwości jego teorii i praktyce poetyckiej. Jest to obraz rozumiany awangardowo: jako zdarzenie, działanie, ruch, i jako kategoria afektywna, synestezyjnie intensywna, otwarta na somatyczno-semantyczne przepływy. Mimo że Peiper często odwołuje się do reguł nowej sztuki, obraz nadal pozostaje dla niego bytem statycznym. W swoim programie poetyckim twórca wprowadza jednak pojęcie obrazów urywkowych, które na różne sposoby konweniują z awangardowymi – i późniejszymi – teoriami estetycznymi. Odwołując się do starszych oraz nowszych teorii obrazu i widzenia (m.in. Władysława Strzemińskiego, Gottfrieda Boehma i Georgesa Didi-Hubermana), autorka pokazuje, jaką rolę w koncepcji poezji i praktyce poetyckiej przypisuje Peiper „nowej obrazowości” oraz jak wpływa ona na efekt ideowo-estetycznej jedności tej koncepcji i praktyki.

EN

Entering into polemics with the often unarguably accepted thesis on the “non-picturesqueness” of Tadeusz Peiper’s poetry, the author of the paper attempts to present that the writer employed various ways to incorporate the image in his verses, and that, undeniably, disallowing for the image, one is unable to justify his theory and poetic practice. The image is understood in the avant-garde manner: as an event, action, movement, and as an affective category, syneasthesically intense, open to somatic-semantic flows. Although Peiper often refers to the principles of new art, the image remains for him a static entity. In his poetic programme he includes the notion of fragmentary images that in many ways correspond to the avant-garde (and subsequent) aesthetic theories. Referring to the older and newer theories of image and viewing (e.g. by Władysław Strzemiński, Gottfried Boehm, and Georges Didi-Huberman), Alina Świeściak demarcates the role which Peiper ascribes to “new picturesqueness” in his conception of poetry and poetic practice, as well as sets out the manner the picturesqueness affects the ideological-aesthetic unity of this concept and practice.

Keywords

PL

Tadeusz Peiper; wizualność; obraz; awangarda; afekt

EN

Tadeusz Peiper; visuality; image; avant-garde; affect

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2025
• Volume: 116
• Issue: 2
• Pages: 19-35

Dates

printed

2025-06-27

Contributors

author

Świeściak Alina

• Uniwersytet Śląski, Katowice

Identifiers

ISSN

0031-0514

EISSN

2714-5376

URI

10.18318/pl.2025.2.2