Od eksperymentów Bauhausu do Teatru Galeria

• Authors: Groth Martyna

Title variants

EN

From Bauhaus Experiments to the Galeria Theatre

Abstracts

EN

The article presents the history of a still little known, set apart theatre, the Galeria formed by Jerzy Krechowicz in Gdansk in 1961. In less than a decade, the visual artists and musicians of the theatre carried out a number of significant experiments involving movement, light and sound onstage, which resulted in five programmes. The author notes that the final formula of poly-visual spectacle arrived at by Jerzy Krechowicz, which involved multi-stream projection onto three-dimensional screens, had much in common with ideas propounded by László Moholy-Nagy, an artist associated with Bauhaus. In his theoretical writings, published in the 1920s, Moholy-Nagy declared, among other things, that it was necessary to replace traditional painting with shaping of light and expand the potential of projection by simultaneous projection of pictures onto screens of different shapes. Krechowicz’s interest in the progressive dimension of the art work corresponded to artistic experiments conducted a few years earlier by Andrzej Pawłowski, most of all to his improvised light projections called Kineformy (“Cineforms”, 1959), as well as to tachiste painting actions by Tadeusz Kantor, recorded in the film Somnambulicy (“Somnambulists”, 1958). Furthermore, the author situates the experiments by Polish artists in the context of kinetic art and expanded cinema around the world.

Keywords

EN

theatre studies; art studies; Tadeusz Kantor; avantgarde art

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2015
• Volume: 64
• Issue: 2(254)
• Pages: 150-163

Contributors

author

Groth Martyna

References

• U. Czartoryska, Lustro rzeczywistości czy uległe tworzywo, [w:] eadem, Plastyczne przygody fotografii, Gdańsk 2002.
• A. Gwóźdż, Design widzialności. Od pigmentu do interfejsu, w: idem, Technologie widzenia, czyli media w poszukiwaniu autora: Wim Wenders, Kraków 2004.
• B. Justynowicz, Teatr przeczuty, czyli kilka uwag o Teatrze Galeria Jerzego Krechowicza, „Nowy Wyraz” 1973 nr 9.
• T. Kantor, Notatnik 1955…1958…1962, [w:] Tadeusz Kantor. Metamorfozy. Teksty o latach 1934–1974, wybór i oprac. K. Pleśniarowicz, Kraków 2005.
• R. W. Kluszczyński, Historie. Od kinestezji do interaktywności, [w:] idem, Sztuka interaktywna. Od dzieła instrumentu do interaktywnego spektaklu, Warszawa 2010.
• K. Kopania, Teatr lalek, Bauhaus, Richard Teschner, kineformy. Kilka uwag na temat wczesnej twórczości Andrzeja Pawłowskiego, „Kwartalnik Filmowy” 2002 nr 39–40.
• P. Krakowski, Tak się zaczął Cricot 2, [w:] Cricot 2. Tadeusz Kantor i początki Teatru Cricot z 1955–1958, pod red. J. Chrobaka, M. Wilka, Kraków 2008.
• P. Majewski, Wprowadzenie – głosy krytyków i badaczy, [w:] idem, Malarstwo materii w Polsce jako formuła „nowoczesności”, Lublin 2006.
• L. Moholy-Nagy, Czasoprzestrzeń a fotograf, przekł. L. Lechowicz, „Obscura” 1986.
• O. Schlemmer. Eksperymentalna scena Bauhausu. Wybór pism, przekł. M. Leyko, Gdańsk 2010.
• M. Smolińska, Formy (nie)skostniałe. Refleksje o widzeniu i dotykaniu sztuki Andrzeja Pawłowskiego, [w:] Przekraczając medium.= Transcending the medium. Andrzej Pawłowski 1925–1986, M. Kozień-Świca, przekł. S. Nowak, Poznań 2012.
• S. Themerson, O potrzebie tworzenia widzeń, Warszawa 2008.
• A. Żurowski, Teatr najosobniejszy. Galeria, [w:] Gdańskie teatry osobne, pod red. J. Ciechowicza, A. Żurowskiego, Gdańsk 2000.
• A. Żurowski, Teatr światła i cienia, [w:] idem, Ludzie w reflektorach, Warszawa 1982.