Z dziejów parafii Niepokalanego Serca Maryi w Lublinie. Powstanie i terytorium

• Authors: Tomasz Karol Kropidłowski

Title variants

EN

History of the Parish of Immaculate Heart of Mary in Lublin. It’s Erection and Territory

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kapucyni przybyli do Lublina w XVIII w. Zaangażowanie patriotyczne zakonników w powstanie styczniowe spowodowało, że podczas wielkiej kasaty klasztorów w Królestwie Polskim, przeprowadzonej nocą z 27 na 28.11.1864 roku, klasztor lubelski zamknięto. W 1930 roku częściowo nabyto, częściowo otrzymano jako odszkodowanie za dawny ogród klasztoru lubelskiego, ziemię w Konstantynowie pod Lublinem, na terenie potocznie nazywanym Poczekajka. Na tym terenie wybudowano kaplicę, którą 30.05.1948 roku poświęcił ówczesny ordynariusz lubelski, biskup Stefan Wyszyński, nadając jej tytuł Niepokalanego Serca Maryi. Następca biskupa Stefana Wyszyńskiego, biskup Piotr Kałwa, dekretem z dnia 28.02.1950 roku ustanowił przy kaplicy parafię, pod wezwaniem Niepokalanego Serca Maryi, powierzając ją Zakonowi Braci Mniejszych Kapucynów. Artykuł przedstawia przyczyny powstania parafii, tereny pierwotne, które swym zasięgiem obejmowała parafia Niepokalanego Serca Maryi w Lublinie. Jest to próba ukazania przeszłości historycznej terenów zajmowanych przez parafię, ponieważ dotychczas nie zostały całościowo opracowane żadne publikacje na ten temat. Dalej zostały omówione sprawy terytorialne, a więc rozwój osiedli mieszkaniowych na terenach należących do parafii, przynależność dekanalna, powstawanie nowych ośrodków duszpasterskich, a co za tym idzie – zmiana granic parafii.

EN

Capuchin friars arrived to Lublin in the 18th century. Due to their involvement in the patriotic insurrection that begun in January 1863 their friary fell victim to the great dissolution of monasteries in the Kingdom of Poland. The friary in Lublin was dissolved on the night 27/28th of November 1864. In 1930 the order received as a compensation for the lost garden adjacent to the friary some land in the village of Konstantynów near Lublin; a place commonly called “Poczekajka”. This was extended by some further land acquisitions. Brothers erected there a chapel that was dedicated on the 30th of May 1948 under the title of “Immaculate Heart of Mary” by the bishop of Lublin, Stefan Wyszyński. On the 28th of February 1950, his successor, bishop Piotr Kałwa, elevated the chapel to a parish church also dedicated to the Immaculate Heart of Mary, and entrusted the parish to the Order of Capuchin Friars Minor. This article presents the reasons for the erection of the parish of Immaculate Heart of Mary in Lublin and territories it initially covered. It attempts to demonstrate the history of these territories, because no thorough study of this matter has been published so far. The article discusses territorial developments of the parish, that is the construction of new housing estates on parish’s territory, appropriate deanery, erection of new pastoral centres and consequent changes in parish’s boundaries.

Keywords

PL

Lublin; parafia; dekret erekcyjny; kapucyni

EN

Lublin; parish; erection decree; capuchins

• Publisher: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Teologii
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 4: Historia Kościoła
• Pages: 127-142

Contributors

author

Tomasz Karol Kropidłowski

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Teologiczny

References

• Buczyński M., Nazewnictwo dzielnic i przedmieść Lublina, „Rocznik Lubelski” 5(1962), s. 251-268.
• Budziarek M., Kapucyni w Lublinie. Dzieje klasztoru w latach 1721-1864. Warszawa–Lublin 1996.
• Chachaj J., Bliżej schizmatyków niż Krakowa…Archidiakonat lubelski w XV i XVI wieku, Lublin 2012.
• Chmielewski T., Przeobrażenia miasta Lublina w dwudziestoleciu Polski Ludowej, w: Studia socjologiczne i urbanistyczne miast Lubelszczyzny, red. J. Turowski, Lublin 1970, s. 48-88.
• Derdziuk A., Seminarium Braci Mniejszych Kapucynów w Lublinie na Poczekajce, w: W kręgu dziejów Kościoła i Rodziny Franciszkańskiej, red. R. Prejs, Warszawa 1999, s. 81-98.
• Diecezja Lubelska. Informator historyczny i administracyjny, oprac. M.T. Zahajkiewicz, Lublin 1985.
• Domański M., Strug Andrzej, w: Słownik biograficzny miasta Lublina, red. T. Radzik, J. Skarbek, A. Witusik, t. 1, Lublin 1993, s. 250-252.
• Gapski H., Atlas (archi)diecezji lubelskiej, w: Atlas historyczny (archi)diecezji lubelskiej 1805-2010, red. H. Gapski, Lublin 2011, s. 10-43.
• Gawarecki H., Gawdzik C., Ulicami Lublina, Lublin 1976.
• Gerłowska K., Lubelskie Przedmieścia, „Kurier Lubelski” 1973, nr 65 , nr 182.
• Gnot L., Nowy Lublin, Osiedla LSM, Lublin 1977.
• Hoczyk-Siwkowa S., Wodociągi staropolskiego Lublina, w: Lublin w dziejach i kulturze Polski, red. T. Radzik, A.A. Witusik, Lublin 1997, s. 85-92.
• Bartoszewska M., Dzielnica Konstantynów nasz dom, Lublin 2015.
• Kierek A., Rozwój przestrzenny i stan urządzeń komunalnych m. Lublina w latach 1870-1915, „Rocznik Lubelski” 4(1961), s. 171-215.
• Kumor-Mielnik J., Sieć dekanalna i parafialna (archi)diecezji lubelskiej w latach 1805-2005, Lublin 2011.
• Harasimiuk M., Kociuba D.,Dymmel P., Plany i widoki Lublina XVII- XXI wiek, Lublin 2007.
• Marczewski J.R., Archidiakoni i lubelski archidiakonat okręgowy od XII do XVI w., „Wiadomości Archidiecezji Lubelskiej” 77(2003), nr 2, s. 401-420.
• Marecki J., Dzieje Zakonu Kapucynów w okresie II Rzeczypospolitej, Kraków 2000.
• Matyka R., Prejs R., Katalog Jubileuszowy Warszawskiej Prowincji Kapucynów 1952-2002, Warszawa 2002.
• Prejs R., Z dziejów Poczekajki. „Zwiastun. Pismo Parafii Niepokalanego Serca Maryi i św. Franciszka w Lublinie” 4(2008), nr 30, s. 10, nr 31, s. 14.
• Romaniuk M.P., Życie, twórczość i posługa Prymasa Tysiąclecia, t. I, Warszawa 1994.
• Sochacka A., Rodowody lubelskich dzielnic, w: Lublin w dziejach i kulturze Polski, red. T. Radzik, A.A. Witusik, Lublin 1997, s. 405-418.
• Wisłocki J., Uposażenie Kościoła i duchowieństwa katolickiego w Polsce 1918-1939, Poznań 1981.
• Zahajkiewicz M.T., Archidiecezja Lubelska: historia i administracja, Lublin 2000.
• Zahajkiewicz M.T., Kościoły rzymskokatolickie Lublina, Lublin 1996.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2019.66.4-8