Wartość dialogu międzykulturowego w przezwyciężaniu konfliktów na pograniczach kulturowych

• Authors: NIKITOROWICZ JERZY

Title variants

EN

The Value of Intercultural Dialogue in Overcoming Conflicts at the Crossroads of Cultures

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tezą wyjściową rozważań jest założenie, iż dialog międzykulturowy jest wynikiem trudnego procesu równoważenia emocji, wyciszania–niwelowania emocji negatywnych, nabywania umiejętności przechodzenia od reakcji do interakcji z Innymi. Brak dialogu międzykulturowego może wyzwalać negatywne reakcje w stosunku do Innych, w efekcie kształtując kulturę strachu oraz neoprymitywne myślenie i świadomość. W ostatnich latach nastąpiła koncentracja państw na ratowaniu systemu ekonomicznego, bankowego, militarnego, a nie zauważa się zaniku postaw obywatelskich i upadku wiary w demokrację, w poczucie europejskiej i planetarnej solidarności, we wspólne dobro kreujące dialog i pokój. Współczesne społeczeństwa uruchomiły mechanizmy: izolacji i separacji oraz nadmiernej otwartości i liberalizmu z zasadami poprawności politycznej i relatywizmu. Stąd pytania o rolę pedagogiki kultury: czy są wartości absolutne, czy można je wskazać i rozwijać, czy współczesna edukacja międzykulturowej jest w stanie je realizować jako wartości trwałe i uniwersalne? Wnioski wskazują, iż współcześnie w społeczeństwach wielokulturowych winniśmy być przygotowani nie tylko do zauważania i tolerancji zdefi niowanych i tradycyjnych różnic, lecz także do uznawania i rozumienia nowych, zmiennych, dynamicznych tożsamości hybrydowych. Uważam, że edukacja międzykulturowa uruchomiła nowy model interakcji, zauważyła człowieka, jego usytuowanie w przestrzeni i w czasie. Określiła paradygmat interaktywny w rozwoju człowieka, diagnozując i prognozując zmianę społeczną w procesie uczenia się.

EN

The starting proposal is the assumption that intercultural dialogue is a product of a diffi cult process of balancing emotions, damping down and curbing negative emotions, learning to progress from reaction to interaction with the Others. Lack of intercultural dialogue can trigger negative emotions towards the Others, eff ectively forming a culture of fear and neoprimitive thinking and awareness. Over the recent years a number of countries have been focused on saving the economic, banking, and the military systems, overlooking the decline in active citizenship and the destruction of belief in democracy, in the feeling of European and global solidarity, in the common good creating dialogue and peace. The societies of today have set in motion the mechanism of isolation and separation, as well as an excessive openness and liberalism with the principles of political correctness and relativism. This raises the questions about the role of culture education. Are there absolute values? Can they be identifi ed and developed? Is the intercultural education of today capable of realising them as permanent and universal values? The conclusions show that in this day and age, in multicultural societies, we should be prepared not only to acknowledge and tolerate diff erences, both defi ned and traditional, but also to acknowledge and understand new, changeable, dynamic hybrid identities. I believe that intercultural education has triggered a new model of interaction, acknowledging the man, his position in time and space. It defi ned an interactive paradigm in human development, diagnosing and projecting social change in the learning process.

Keywords

PL

pedagogika kultury; edukacja międzykulturowa; wartości uniwersalne; tożsamości; hybrydowe; uczenie się

EN

culture education; intercultural education; universal values; hybrid identities; learning

• Publisher: Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Journal: Multicultural Studies
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 53-63

Dates

published

2016-06-01

Contributors

author

NIKITOROWICZ JERZY

• Uniwersytet Białystok

References

• Arendt, H. H. (1991). Myślenie. (przeł. Buczyńska-Garewicz). Warszawa: Czytelnik.
• Bauman, Z. (2004). O tarapatach tożsamości w ciasnym świecie. W: W. Kalaga (red.) Dylematy wielokulturowości. Kraków: Universitas.
• Bauman Z. (2006). Społeczeństwo w stanie oblężenia. (przekł. J. Margański). Warszawa: Sic!.
• Czajka A. (2012). Wstęp. W: A. Czajka (red.) Kultury świata w dialogu. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Bojar, H. & Wojakowski, D. (2008). Wprowadzenie. Socjologia pogranicza w poszukiwaniu nowych horyzontów, Pogranicze. Studia społeczne. Tom XIV, Białystok, s. 5-14.
• Dahrendorf, R. (1993). Nowoczesny konflikt społeczny. Esej o polityce wolności. Warszawa: Czytelnik.
• Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość „Ja” i społeczeństwo w epoce później nowoczesności. Warszawa: PWN.
• Helnarski, S. (2001). (red.) Nacjonalizm. Konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej. Toruń: KNP PAN.
• Jasińska–Kania, A. (2001). (red.) Trudne sąsiedztwa. Z socjologii konfliktów narodowościowych. Warszawa: Scholar.
• Komorowski, Z. (1975). Pluralizm - wielokulturowość – diaspora. Kultura i Społeczeństwo 2-3, 259-263.
• Kwaśniewski, K. (1982). Zderzenie kultur. Tożsamość a aspekty konfliktów i tolerancji. Warszawa: PWN.
• Kyuchukov, H. & Lewowicki, T. & Ogrodzka-Mazur, E. (eds.) Intercultural Education: Concepts, Practice, Problems. München: LINCOLN GmbH.
• Miluska, J. (2006). Zmiana granic (i) tożsamości kulturowej w procesie transformacji kultury. W: J. Nikitorowicz & J. Halicki & J. Muszyńska, Kultury narodowe na pograniczach. Białystok: Trans Humana.
• Mucha, J. (1978). Konflikt i społeczeństwo. Z problematyki konfliktu społecznego we współczesnych teoriach zachodnich. Warszawa: PWN.
• Narodowa Strategia Polski dla Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego, (2008) Warszawa: http://www.dialog2008.pl/pliki/9.pdf
• Nikitorowicz, J. (2010). Tolerancja w procesie kreowania dialogu edukacyjnego w wielokulturowym świecie. W: I. Jakubowska-Branicka (red.) O tolerancji we współczesnej demokracji liberalnej. Warszawa: TRIO.
• Nikitorowicz, J. (2005) Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej. Gdańsk: GWP.
• Nikitorowicz, J. (2005). Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: WAiP.
• Nikitorowicz, J. (2015). Model kształtowania się tożsamości kulturowej w warunkach wielokulturowości. Psychologia Wychowawcza, nr 7 s. 125 -134.
• Nowicka, E. & Nowicki, J. (1996). Inny – Obcy – Wróg. Swoi i obcy w świadomości młodzieży szkolnej i studenckiej. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Piotrowski, P. & Górniewicz, J. (2015). Pedagogika kultury i postkultury. Idee i przemiany kulturowe. Olsztyn: Centrum Badań Społecznych UWM.
• Rybińska, A. (2007). Lekcje tolerancji w dzielnicy nienawiści. Rzeczpospolita, 22 lutego 2007.
• Sadowski, A. (2008). Pogranicze – Pograniczność – pograniczność - tożsamość pogranicza. Pogranicze. Studia społeczne. Tom XIV, Białystok.
• Stephan, W.G. & Stephan, C.W. (1999). Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia relacji. Gdańsk: GWP.
• Sorokin, P.A. (2009). Ruchliwość społeczna. Przekł. J. Słomczyńska. Warszawa: Wyd. Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Schweitzer, A. (1981). Z mojego życia…. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX
• Schweitzer, A. (1971). Życie. Przekł. J. Piechowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Witkowski, L. (2000) Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji. Toruń: Wyd. A. Marszałek.
• Weiss, S. (2010) Moje miejsca. Rzeczpospolita, 24-25 grudnia 2010.
• Wojakowski, D. (2015). Wstęp: Świat pomiędzy – tworzenie miejsc i ludzi. W: A. Chudzik (red.) Na pograniczach. Kulturowe obrazy ludzi i miejsc. Sanok: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jan Grodka w Sanoku.

Identifiers

ISBN

978-83-7977-246-9

ISSN

2451-2877

DOI

10.23734/mcs.2016.1.053.063