Prześniona rewolucja polskiej męskości – o Sprzysiężeniu Stefana Kisielewskiego

• Authors: Śmieja Wojciech

Title variants

EN

The Overslept revolution of Polish Masculinity – on Stefan Kisielewski’s Conspiracy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę opisania przemiany polskiej męskości, jaka dokonała się w trakcie kampanii wrześniowej. Autor demonstruje analityczną użyteczność narzędzi wypracowanych przez badaczy studiów nad męskościami do badań literackich. Sprzysiężenie Stefana Kisielewskiego, podobnie jak Polska jesień Jana Józefa Szczepańskiego czy Lotna Wojciecha Żukrowskiego, dokumentuje nie tylko klęskę państwa, ale także załamanie się męskości przednowoczesnej w zderzeniu z niemiecką (faszystowską) męskością i niemieckim Männerstaat. Powieść Kisielewskiego jest próbą opowiedzenia męskiej biografii, w której niemiecka inwazja stanowi moment euforycznego wyzwolenia spod opresyjnych (i anachronicznych) modeli męskości będących powodem impotencji głównego bohatera.

EN

The article is an attempt to describe the transformation of Polish masculinity during the September campaign. The author shows the usefulness of the instruments that were developed by the researchers in the area of masculinity. Sprzysiężenie” written by Stefan Kisielewski, as well as “Polska jesień” written by Jan Józef Smyczyński or “Lotna” written by Wojciech Żukrowski, documents not only the defeat of the state but also the catastrophe of premodern model of masculinity confronted with the German (fascist) masculinity and Mannerstaat. Kisielewski’s novel is an attempt to describe masculine biography in which the German invasion constitutes a moment of euphoric liberation from oppressive (and anachronic) models of masculinity. And these models are the cause of the main character’s impotence.

Keywords

PL

polska męskość; kampania wrześniowa; nowoczesność; Niemcy; faszyzm

EN

Polish masculinity; September Campaign; modernity; Germany; fascism

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Autobiografia. Literatura. Kultura. Media
• Year: 2016
• Issue: 1(6)
• Pages: 77-95

Contributors

author

Śmieja Wojciech

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Connell, Raewynn W. Masculinities. Los Angeles–Berkeley: University of California Press, 2005. Connell, Raewynn W., James W. Messerschmidt. „Hegemonic Masculinity: Rethinking the Concept”. Gender & Society 6 (2005): 849–851. Eksteins, Modris. Święto wiosny. Wielka Wojna i narodziny nowego wieku. Tłum. Krystyna Rabińska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1996. Flood, Michael et al. International Encyclopedia of Men and Masculinities. New York–London: Routledge, 2007. Frevert, Ute. Mąż i niewiasta. Niewiasta i mąż. O różnicach płci w czasach nowoczesnych. Tłum. Andrzej Kopacki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 1997. Leder, Andrzej. Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014. Mazurkiewicz, Filip. „Męskość dziewiętnastowieczna – prolegomena”. Teksty Drugie 2 (2015): 30–52. Orłowska, Paulina, Jan Tomkowski. „Zawsze w Warszawie. O powieściach krajowych”. W: Stefan Kisielewski. Kisiel 1911–1991–2011, red. Rafał Habielski, Marek Jabłonowski. Warszawa: Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, 2011. Skucha, Mateusz. Ładni chłopcy i szalone: męskość i kobiecość w późnym pisarstwie Józefa Ignacego Kraszewskiego. Kraków: Collegium Columbinum, 2014. Sobański, Antoni. Cywil w Berlinie. Podał do druku, wstępem i przypisami opatrzył Tomasz Szarota. Warszawa: Sic!, 2006. Śmieja, Wojciech. Homoseksualność i polska nowoczesność. Szkice o teorii, historii i literaturze. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 2015. Theweleit, Klaus. Męskie fantazje. T. 1 Kobiety, strumienie, ciała, historia. T. 2 Męskie ciała. Przyczynek do psychoanalizy białego terroru. Tłum. Mateusz Falkowski, Michał Herer. Przekład przejrzał Arkadiusz Żychliński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015. Tomasik, Tomasz. „Uwagi do wciąż nie napisanej historii męskości w Polsce” [maszynopis udostępniony autorowi]. Wróbel, Agnieszka. „Nie dać się uwieść, czyli o zwodniczości mitu heroicznego”. Teksty Drugie 4 (2011): 147–160. Žižek, Slavoj. Przekleństwo fantazji. Tłum. Adam Chmielewski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.

Identifiers

ISSN

2353-8694

DOI

10.18276/au.2016.1.6-06