Relikty osadnictwa ludności łużyckich pól popielnicowych na stanowisku Krzemieniewo XXVI, gm. Kurzętnik, woj. warmińsko-mazurskie

• Authors: Affelski Jakub

Title variants

EN

Relics of the settlement of the people of the Lusatian Urnfield culture at site Krzemieniewo XXVI, Kurzętnik Commune, Warmińsko-Mazurskie Voivodeship

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents part of the results of archaeological excavations carried out in 2017 in connection with the construction of a ring road for Nowe Miasto Lubawskie as part of national road 15, at site Krzemieniewo XXVI, Warmińsko-Mazurskie Voivodeship. The excavations led to the discovery of the remains of a settlement associated with the people of the Lusatian culture from the late Bronze Age and the early Iron Age (approx. 900-700 BC).

Keywords

EN

Lusatian culture; settlement; Bronze Age period V; early Iron Age

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Raport
• Year: 2019
• Volume: 14
• Pages: 21-54

Contributors

author

Affelski Jakub

• Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska SZPILA Jakub Affelski

References

• Affelski J., Dłubakowski Z. 2011. Badania archeologiczne na wielokulturowej osadzie w Legardzie, stanowisko 1 (AZP 52-52/1), gm. Gostynin, woj. mazowieckie, w latach 2005-2006. W: S. Kadrow (red.), Raport 2005-2006. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 487-495.
• Affelski J., Kowalewski M. 2017. Osadnictwo ludności łużyckich pól popielnicowych zarejestrowane na stanowisku Szyldak XIII. SZYLDAK stan. XIII, gm. Ostróda, woj. warmińsko–mazurskie (AZP 27-57/30). Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych, prowadzonych na trasie budowy drogi ekspresowej S7, odcinek Miłomłyn – Olsztynek, pododcinek Ostróda Południe – Rychnowo, 32-57. Elbląg (maszynopis w Archiwum WUOZ).
• Affelski J., Kowalewski M. 2018. Osadnictwo z przełomu epoki brązu i okresu halsztackiego, odkryte na stanowisku XXVI w miejscowości Krzemieniewo, gm. Kurzętnik, woj. warmińsko-mazurskie. Opracowanie wyników ratowniczych wykopaliskowych badań archeologicznych, prowadzonych na stanowisku Krzemieniewo, nr XXVI, nr AZP: 32-53/65 gm. Kurzętnik, woj. warmińsko – mazurskie, w ramach budowy obwodnicy Nowego Miasta Lubawskiego w ciągu drogi krajowej nr 15. Elbląg (maszynopis w Archiwum W-MZK).
• Affelski J., Ignaczak M. 2008, Osadnictwo kultury łużyckiej w Łękach Górnych, gm Krzyżanów, woj. łódzkie. W: L. Czerniak, J. Gąssowski (red.), Osada wielokulturowa w Łękach Górnych gm. Krzyżanów, woj. łódzkie (= Via Archaeologica Pultuskiensisis 2). Pułtusk: Instytut Antropologii i Archeologii Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora, 9-60.
• Affelski J, Machnio K. 2016. Relikty dwóch nurtów osadniczych związanych z kulturą niemeńską i łużyckimi polami popielnicowymi odkrytych na stanowisku 4 w Zambrzycach Starych, gm. Rutki, woj. podlaskie. Raport 11, 69-106.
• Affelski J., Dłubakowski Z., Karasiewicz K., Kiełbasińska M., Matuszewska A., Smoliński A., Trzeciecki M. 2013. Badania archeologiczne na wielokulturowej osadzie w Gostyninie, stanowisko 28, gm. loco, woj. mazowieckie, sezon 2007. Raport 8, 513-528.
• Anioła M, Głogowski Z, Kiona-Podhajny M, Panczenko B. 2003. Osadnictwo ludności kultury łużyckiej i pomorskiej, W: M. Chłodnicki (red.), Badania archeologiczne na terenie odkrywki „Szczerców” Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S.A., tom 4. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 37-128.
• Bönisch E. 2004. Häuser, Speicherplätze und Siedlungsmuster – Neues zu Siedlungen der Lusitzer Kultur links der Neiße (= Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza 2), 91-120. Chudziakowa J. 1974. Kultura łużycka na terenie międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Osy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Czebreszuk J. 1996. Społeczności Kujaw w początkach epoki brązu. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Prehistoryczne. Czebreszuk J., Ignaczak M., Łoś J. 1998. Osadnictwo wczesnej kultury łużyckiej w Narkowie, gmina Dobre, stanowisko 9. Z badań nad początkami kultury łużyckiej na Niżu Polski (= Źródła do Studiów nad Prahistorią Kujaw 13). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
• Czebreszuk J., Kośko A., Szmyt M. 2006. Zasady analizy źródeł ceramicznych z okresu późnego neolitu oraz interstadium epok neolitu i brązu na Kujawach. W: A. Kośko, M. Szmyt (red.), Opatowice – Wzgórze Prokopiaka 1 (= Studia i materiały do badań nad późnym neolitem Wysoczyzny Kujawskiej). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 39-64.
• Czerniak L. 1980. Rozwój społeczeństw kultury późnej ceramiki wstęgowej na Kujawach, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Czerniak L., Kośko A. 1980. Zagadnienie efektywności poznawczej analizy chronologicznej ceramiki na podstawie cech technologicznych. Archeologia Polski 25 (2), 247-279.
• Czopek S. 2007. Grodzisko Dolne, stanowisko 22 – wielokulturowe stanowisko nad dolnym Wisłokiem. Część I. Od epoki kamienia do wczesnej epoki żelaza. Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Dąbrowski J. 1980. Przydatność ceramiki łużyckiej do podziałów kulturowych, W: M. Gedl (red.), Zróżnicowanie wewnętrzne kultury łużyckiej. Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 35-55.
• Dąbrowski J. 1997. Epoka brązu w północno-wschodniej Polsce. Białystok: Białostockie Towarzystwo Naukowe.
• Dąbrowski J. 2009. Polska przed trzema tysiącami lat. Czas kultury łużyckiej. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
• Dąbrowski J, Mogielnicka-Urban M. 1981a. Materiały kultury łużyckiej z badań na stanowiskach 2-5 w Worytach w latach 1969-1974. W: J. Dąbrowski (red.) Woryty. Studium archeologiczno-przyrodnicze zespołu osadniczego kultury łużyckiej. Warszawa: Instytut Historii Kultury Materialnej (Polska Akademia Nauk), 87-169.
• Dąbrowski J, Mogielnicka-Urban M. 1981b. Analiza materiałów kultury łużyckiej ze stanowisk 1-5 w Worytach. W: J. Dąbrowski (red.), Woryty. Studium archeologiczno-przyrodnicze zespołu osadniczego kultury łużyckiej. Warszawa: Instytut Historii Kultury Materialnej (Polska Akademia Nauk), 203-228.
• Domańska L., Rzepecki S. Affelski J., Ignaczak M., Jurkiewicz B., Pietkiewicz K., Solecki Ł, Wąs M. 2013, Wielokulturowa osada na stanowisku 8 w Głazowie, gm. Myślibórz, woj. zachodniopomorskie, badania przeprowadzone w 2007 roku. Raport 8, 115-130.
• Gackowski J. 2007. Wstępny komunikat o kolejnych materiałach źródłowych z młodszej epoki brązu i wczesnej epoki żelaza odkrytych na trasie przyszłej autostrady A-1 (odcinek byłych województw toruńskiego i bydgoskiego). Badania 2003-2004. W: G. Nawrolska (red.), XV Sesja Pomorzoznawcza, Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, 81-92.
• Gackowski J. 2012. Przestrzeń osadnicza Pojezierza Chełmińskiego i przyległych dolin Wisły, Drwęcy i Osy w młodszej epoce brązu i na początku epoki żelaza. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
• Gediga B. 1967. Plemiona kultury łużyckiej w epoce brązu na Śląsku środkowym. Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Gediga B. 1980. Zagadnienia zakresu pojęcia „kultura łużycka” i jej wewnętrznego zróżnicowania. W: M. Gedl (red.), Zróżnicowanie wewnętrzne kultury łużyckiej. Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 11-34.
• Gediga B. 1991. Zagadnienie kształtowania się cech łużyckich pól popielnicowych. W: M Gedl (red.), Die Anfänge der Urnenfelderkulturen in Europa. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 17-26.
• Gediga B. 1993. Uwagi o chronologii i periodyzacji kultur łużyckich pól popielnicowych, W: F. Rożnowski (red.), Miscellanea archaeologica Thaddaeo Malinowski dedicata que Franciscus Rożnowski curavit. Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 147-51.
• Ignaczak M. 2002. Ze studiów nad genezą kultury łużyckiej w strefie Kujaw. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Ignaczak M. 2004. Osadnictwo społeczności kultury łużyckiej. W: J. Bednarczyk, L. Czerniak, A. Kośko (red.), Osadnictwo społeczeństw kultur cyklu łużyckiego (= Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego Kujawy 3). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 15-201.
• Ignaczak M., Affelski J. 2012. Osadnictwo z wczesnego okresu epoki żelaza na stanowisku Janów Pomorski 1. W: M. Bogucki, M. F. Jagodziński (red.), Janów Pomorski stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007-2008 (= Studia nad Truso 1). Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, 51-157.
• Ignaczak M, Romańska A., Affelski J., Bednarczyk J. 2014. Osady ludności kultury łużyckiej. W: M. Ignaczak, A. Romańska (red.), Osada kultury łużyckiej w Wilenku, gm. Szczaniec, woj. lubuskie, stan 16 (AUT nr 49) (= Via Archaeologica Posnaniensis 9). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 19-200.
• Januševič Z. V. 1975. Fossil remains of cultivated plants in the south-west of the Soviet Union. Folia Quaternaria 46, 23-30.
• Kaczmarek M. 2002. Zachodniowielkopolskie społeczności kultury łużyckiej w epoce brązu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Kadrow S. 1991. Iwanowice, stanowisko Babia Góra, cz. I. Rozwój przestrzenny osady w czesnego okresu epoki brązu. Kraków: Zakład Archeologii Małopolski Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.
• Kempisty E., Sulgostowska Z. 1991. Osadnictwo paleolityczne, mezolityczne i paraneolityczne w rejonie Woźnej Wsi, woj. łomżyńskie. Wrocław: Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk.
• Kośko A. 1979. Rozwój kulturowy społeczeństw Kujaw w okresie schyłkowego neolitu i wczesnej epoki brązu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Kośko A. 1981. Udział południowo-wschodnioeuropejskich wzorców kulturowych w rozwoju niżowych społeczeństw kultury pucharów lejkowatych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Lew S. 2003. Budownictwo ludowe dorzecza Sanu w XIX i XX wieku, Rzeszów: Wydawnictwo Mitel.
• Lityńska-Zając M., Wasylikowa K. 2005. Przewodnik do badań archeobotanicznych. Vademecum Geobotanicum. Poznań: Sorus.
• Marchelak I, Tyszler L. 2003. Osada kultury łużyckiej epoki brązu i okresu halsztackiego. W: R. Grygiel (red.), Ratownicze badania na stanowisku 6-7 w Kowalewicach, pow. Zgierz, woj. łódzkie (trasa autostrady A2) (= Via Archaeologica Lodziensis 1). Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych Imienia Profesora Konrada Jażdżewskiego, 25-337.
• Marcinkian A. 2010. Ziemia lubuska w dobie cywilizacji łużyckiej. Zielona Góra: Andrzej Marcinkian.
• Michalski J. 1983. Zagadnienie systematyzacji i interpretacji obiektów nieruchomych (Ze studiów nad osadami otwartymi kultury łużyckiej). Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 5, 135-196.
• Moszyński K. 1967. Kultura ludowa Słowian 1, Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Mueller-Bieniek A., Gluza I. 2011. Odciski roślinne na naczyniach ceramicznych i polepie z osady ludności kultury łużyckiej w Rudzie, woj. kujawsko-pomorskie (stanowisko 3-6). W: J. Gackowski (red.), Archeologia epoki brązu i żelaza. Studia i materiały 2. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 299-316.
• Muzolf B. 2002. Kompleks osadniczy z okresów halsztackiego i lateńskiego. Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych na terenie odkrywki „Szczerców” S.A. na stanowisku nr 12 w Grabku, gm. Szczerców, woj. łódzkie. W: R. Grygiel (red.), Badania archeologiczne na terenie odkrywki „Szczerców” Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów” S.A. tom 2. Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych im. Profesora Konrada Jażdżewskiego, 121-384.
• Muzolf B. 2015. Osadnictwo łużyckich pól popielnicowych. W: R. Grygiel (red), Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku 1, 2 w Zagórzu, pow. Kutno, woj. łódzkie (= Via Archaeologica Lodziensis 5). Łódź: Fundacja Badań Archeologicznych im. Profesora Konrada Jażdżewskiego, 64-232.
• Poradyło W. 2016. Grupa tarnobrzeska. W: M. Glinianowicz, S. Kadrow, Piotr N. Kotowicz, A. Nowak, W. Paradyło (red.), Boratyn, pow. jarosławski, stan. 17. Materiały z osad kultury mierzanowickiej grupy tarnobrzeskiej oraz cmentarzyska wczesnośredniowiecznego (= Via Archaeologica Ressoviensia 10). Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, 55-182.
• Rembisz-Lubiejewska A. 2017. Surowce krzemienne z życiu wspólnot łużyckich pól popielnicowych na przykładzie osady w Rudzie, pow. Grudziądz, woj. kujawsko – pomorskie, stanowisko 3-6. Pomerania Antiqua 26, 1-26.
• Rembisz A., Gackowski J., Makowiecki D., Markiewicz M., Polcyn M. 2009. Ślady gospodarki roślinno-zwierzęcej ludności kultury łużyckich pól popielnicowych z osady w Rudzie, gmina Grudziądz, północna Polska. W: L. Domańska, P. Kittel, J. Forysiak (red.), Środowiskowe uwarunkowania lokalizacji osadnictwa (= Środowisko, Człowiek, Cywilizacja. Seria wydawnicza Stowarzyszenia Archeologii Środowiskowej 2). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 109-122.
• Skrzyński G. 2018. Wyniki analiz makroskopowych szczątków roślinnych, odkrytych w obiekcie ludności łużyckich pól popielnicowych, na stanowisku XXVI w Krzemienie, gm. Kurzętnik, woj. warmińsko-mazurskie. W: Opracowanie wyników ratowniczych wykopaliskowych badań archeologicznych, prowadzonych na stanowisku Krzemieniewo, nr XXVI, nr AZP: 32-53/65, gm. Kurzętnik, woj. warmińsko – mazurskie, w ramach budowy obwodnicy Nowego Miasta Lubawskiego w ciągu drogi krajowej nr 15, 10-103. Elbląg (maszynopis w Archiwum WUOZ).
• Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A. Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W. 2018. Physicogeographical mesoregions of Poland: verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, Volume 2 (91), 143-170.
• Węgrzynowicz T. 1973, Kultura łużycka na Mazowszu Wschodnim i Podlasiu. Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 2, 7-122.