Identyfikacja gmin zurbanizowanych na podstawie danych przestrzennych

• Authors: Szmigiel-Rawska Katarzyna , Ślawska Justyna , Waruszewska Sylwia

Title variants

EN

Spatial data-driven identification of urbanized municipalities

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono klasyfikację gmin w Polsce, dzieląc gminy w wymiarze przestrzennym na zurbanizowane i niezurbanizowane. Przedstawiono rozkład przestrzenny gmin zurbanizowanych i ich podstawowe charakterystyki. Klasyfikację wykonano za pomocą analizy skupień k-średnich danych przestrzennych pochodzących z baz danych Corine Land Cover. Porównanie klasyfikacji administracyjnej i klasyfikacji opartej na danych o pokryciu terenu w gminach w Polsce wskazuje istnienie największych różnic w obszarach funkcjonalnych miast oraz wzdłuż dynamicznie rozwijających się szlaków komunikacyjnych w zakresie identyfikacji terenów miejskich pod względem sposobu użytkowania terenu.

EN

The article presents the classification of municipalities in Poland, divided into urbanised and non-urbanised based on their spatial dimensions. The spatial distribution of urbanised municipalities and their basic characteristics are discussed. The classification was performed using the k-means clustering algorithm on the spatial data from Corine Land Cover databases. The comparison of the administrative and land-use driven classification of municipalities in Poland indicates that the widest differences occur between the functional areas of cities and along dynamically developing transport routes, when identification of urbanised areas in terms of land use is taken into consideration.

Keywords

PL

urbanizacja; gminy zurbanizowane; klasyfikacja gmin; Polska; analiza skupień

EN

urbanisation; urbanised municipalities; municipalities classification; Poland; cluster analysis

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2021
• Issue: 4(86)
• Pages: 7-25

Contributors

author

Szmigiel-Rawska Katarzyna

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych

author

Ślawska Justyna

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych

author

Waruszewska Sylwia

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych

References

• Bański J., 2009a, „Odrębność obszaru podmiejskiego w kontinuum miejsko-wiejskim”, Czasopismo Geograficzne, t. 80, nr 4, s. 210–228.
• Bański J., 2009b, Typy obszarów funkcjonalnych w Polsce, ekspertyza dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Bański J., Mazur M., 2016, „Classification of rural areas in Poland as an instrument of territorial policy”, Land Use Policy, t. 54, s. 1–17.
• Büttner G., Kosztra B., 2017, CLC 2018 Technical Guidelines, Wiedeń.
• Czarnecki A., Kłodziński M., Stanny M., 2015, „Przestrzenny wymiar wielofunkcyjności wsi. Typologia gmin według form użytkowania ziemi”, w: Ł. Hardt, D. Milczarek-Andrzejewska (red.), Ekonomia jest piękna? Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Wilkinowi, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 305–318.
• Depraz S., 2008, „Czy powstanie międzynarodowa definicja obszaru wiejskiego w Europie?”, Wieś i Rolnictwo, t. 139, nr 2, s. 26–42.
• Drobek W., 1996, „Tryb formalny i praktyka nadawania praw miejskich w Polsce”, w: S. Czaja (red.), Gospodarka, środowisko przyrodnicze, informacja, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Pokrzywna – Wrocław, s. 211–215.
• Dziewoński K., 1967, „Teoria regionu ekonomicznego”, Przegląd Geograficzny, t. 39, nr 1, s. 33–50.
• Gajewski S., 2018, „Art. 4. Zmiany w podziale terytorialnym”. W: S. Gajewski, A. Jakubowski (red.), Ustawy samorządowe: komentarz, Warszawa: C.H. Beck, s. 22–26.
• Gibas P., Majorek A., 2020, „Analysis of land-use change between 2012–2018 in Europe in terms of sustainable development”, Land, t. 9, nr 2, DOI: 10.3390/land9020046.
• GIOŚ, 2020, CLC Legenda, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, https://clc.gios.gov.pl/index.php/o-clc/legenda (dostęp: 20.10.2020).
• Grigorescu I., Mitricǎ B., Kucsicsa G., Popovici E.A., Dumitraşcu M., Cuculici R., 2012, „Post-communist land use changes related to urban sprawl in the Romanian metropolitan areas”, Human Geographies, t. 6, nr 1, s. 35–46.
• GUS, 2013, Badanie statystyczne w zakresie identyfikacji obszarów gmin (rejonów statystycznych) o cechach miejskich, miejsko-wiejskich, wiejsko-miejskich i cechach wiejskich, w poszczególnych województwach oraz wskaźnika syntetycznego różnicującego gminy na podstawie kryterium funkcjonalnego (POPT 2007–2013). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• GUS, 2020, DEGURBA, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/jednostki-terytorialne/unijne-typologie-terytorialne-tercet/stopien-urbanizacji-degurba/# (dostęp: 10.10.2020).
• Hewitt R., Escobar F., 2011, „The territorial dynamics of fast-growing regions: Unsustainable land use change and future policy challenges in Madrid, Spain”, Applied Geography, t. 31, nr 2, s. 650–667.
• Jangid N., 2019, Machine Learning: Unsupervised – k means Clustering and Bootstrapping, https://thedatum.data.blog/2019/06/02/machine-learning-unsupervised-k-means-clustering-and-bootstrapping/ (dostęp: 23.10.2020).
• Kołodziejczyk D., 2004, „Kierunki rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej”, Studia Obszarów Wiejskich, t. 6, s. 39–59.
• Komornicki T., Śleszyński P., 2009, „Typologia obszarów wiejskich pod względem powiązań funkcjonalnych i relacji miasto–wieś”. Studia Obszarów Wiejskich, t. 16, s. 9–31.
• Kopczewska K., 2020, Applied Spatial Statistics and Econometrics: Data Analysis in R, New York: Routledge.
• Korcelli P. (red.), 2008, Ekspercki projekt koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 2033, Warszawa: IGiPZ PAN.
• Kosmaczewska J., 2013, Turystyka jako czynnik rozwoju obszarów wiejskich, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Lechowski Ł., 2019, Przekształcenia funkcjonalno-przestrzenne terenów położonych wzdłuż autostrad A1 i A2 w gminach powiatu zgierskiego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Lisowska A., Szmytkie R., 2014, „Definicja miasta i kryteria miejskości w prawie polskim”, w: K. Kuć‑Czajkowska, M. Sidor (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian, Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, s. 17–31.
• Lisowski A., 2014, „Typy przestrzeni a geografia”. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 24, s. 7–18.
• Makowska-Iskierka M., 2011, Procesy urbanizacyjne na terenach turystyczno-wypoczynkowych strefy podmiejskiej Łodzi, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
• NIK, 2012, Wyłączanie gruntów z produkcji rolniczej i jego skutki dla ewidencji podatkowej w gminach w latach 2007–2012, Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli.
• Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 6690, 2007, http://orka2.sejm.gov.pl/IZ5.nsf/main/32487F5D (dostęp: 08.12.2021).
• Ossowska L., Ziemińska A., 2010, „Kondycja finansowa gmin wiejskich i miejsko-wiejskich województwa pomorskiego”, Journal of Agribusiness and Rural Development, t. 4, nr 18, s. 73–85.
• Program Copernicus, 2020, About Copernicus Land Monitoring Service, https://land.copernicus.eu/ about (dostęp: 10.10.2020).
• Rasmussen R.O., Weber R., 2013, European Land Use Patterns. T. 1. Land Use Characterization in Europe: Analysing land use patterns using typologies, ESPON.
• Rykiel Z., 1977, „Urbanizacja – ujęcie teoretyczne oraz aspekty procesu. Próba oceny”, Przegląd Geograficzny, t. 49, nr 1, s. 27–42.
• Stec A., 2015, „Zastosowanie metody Hellwinga do określenia atrakcyjności turystycznej gmin na przykładzie województwa podkarpackiego”, Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, t. 16, nr 4, s. 117–126.
• Szmytkie R., 2018, „Kryteria morfologiczne w procedurze administracyjnej nadawania statusu miasta”, Wiadomości Statystyczne, nr 12, s. 40–56.
• Szmytkie R., Krzysztofik R., 2011, „Idea miejskości w Polsce”, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, t. 20, s. 25–39.
• Szymańska D., Biegańska J., 2011, „Fenomen urbanizacji i procesy z nim związane”, Studia Miejskie, t. 4, s. 13–38.
• Śleszyński P., 2013, „Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych stolic województw”, Przegląd Geograficzny, t. 85, nr 2, s. 173–197.
• Śleszyński P., 2016, Delimitacja miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze, Warszawa: IGiPZ PAN.
• Śleszyński P., 2017, „Wyznaczenie i typologia miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze”, Przegląd Geograficzny, t. 89, nr 4, s. 565–593.
• Śleszyński P., Komornicki T., 2016, „Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego”, Przegląd Geograficzny, t. 88, nr 4, s. 469–488.
• Śleszyński P., Solon J., 2017, „A map of the landscape diversity of Poland”, Geographia Polonica, t. 90, nr 3, s. 369–377.
• Śleszyński P., Gibas P., Sudra P., 2020, „The problem of mismatch between the CORINE Land Cover data classification and the development of settlement in Poland”, Remote Sensing, t. 12, nr 14, s. 2253.
• Tomal M., 2018, „Badanie wpływu poziomu rozwoju gmin na ich skłonność do inwestowania na przykładzie gmin województwa małopolskiego”, Świat Nieruchomości, nr 105, s. 55–60.
• Wójcik M., 2012, Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2001 r. w sprawie trybu postępowania przy składaniu wniosków dotyczących tworzenia, łączenia, dzielenia, znoszenia i ustalania granic gmin, nadawania gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalania i zmiany nazw gmin i siedzib ich władz oraz dokumentów wymaganych w tych sprawach (Dz.U. 2001 nr 86 poz. 943).
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz.U. 2003 nr 166 poz. 1612).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 1990 nr 16 poz. 95).