Problem realizmu w polskiej myśli politycznej na uchodźstwie po II wojnie światowej - pytania i tezy

• Authors: Kornat Marek

Title variants

Problems of political realism in Polish political thought in exile after World War II - questions and theses

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The study is devoted on the problem of political realism in Polish political thought in exile after World War II (1945‑1989). The author concludes that the categories of “political realism” and “political idealism” are generally inadequate to the history of Polish political thought. There is rather difficult to find the “political realism” or “political idealism” in a clear substantial phenomenon. Very often, political ideas incorporate idealism and realism. Realist analysis of the realities could lead to a moral capitulation under the conviction that the change of the conditions is impossible. Sometimes it permit to keep the “idealist” aims but also avoiding the hopeless decisions (insurrections). Obviously, a future restoration of Polish independence after Yalta required a great geopolitical revolution in Europe. Poles had no means to achieve this aim acting in isolation. They also had no idea to reconcile themselves with the realities of Soviet domination. Polish political thought after Yalta was an exercise in resolving the impossible questions. The most prominent Polish political writer in exile Juliusz Mieroszewski argued that the categories of “realism” and “idealism” are changing in history. Their real sense depends on geopolitical constellation of a given nation in a given time. A perfect policy is idealist in the sphere of aims and realist in the domain of methods as Prince Adam Jerzy Czartoryski thought. Political thinkers of Polish emigration tried to reconsider the lesson of the past – especially from the tragedy of Warsaw Uprising of 1944 – and not to permit for a new insurrection in 1956. Significant internal autonomy of the Polish People’s Republic after 1956 was considered not as a final achievement but only an “stage” on the rather long way to future independence. Mieroszewski’s „evolutionism” was not a sort of reconciliation with the communist order and the dependence on the USSR but a conception based on the conviction that only the internal changes inside the communist regime could bring the real progress in the fight for independence.

Keywords

EN

realism; idealism; polish political thought

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Year: 2013
• Issue: 3(25)
• Pages: 113-146

Contributors

author

Kornat Marek

• Polska Akademia Nauk w Warszawie

References

• Bączkowski W., O prymat spraw wschodnich, „Myśl Polska” R. II, 1937, nr 12.
• Bergman A., Racja stanu?, „Wiadomości” 1957, 11 VIII.
• Bieńkowski W., Drogi wyjścia, Paryż 1971, Dokumenty, nr 36.
• Bromke A., Poland’s Politics. Idealism versus Realism, Cambridge 1967.
• Bromke A., Policentryzm w Europie Wschodniej, [w:] Państwa komunistyczne u progu lat siedemdziesiątych, red. A. Bromke, T. Rakowska‑Harmstone, Londyn 1973.
• Bromke A., Polska diaspora, Toronto 1972.
• Bromke A., Trwałe nurty w polityce polskiej, „Tematy” 1969, nr 31‑32.
• Bromke A., Sypniewski T., Warsaw Rising. The First Conflict of the Cold War, Toronto 1954.
• Brzeziński Z., Plan gry. USA – ZSRR, [z j. ang. przeł. J. Kowalski], Warszawa 1990.
• Carr E. H., The Twenty Years’ Crisis 1919‑1939. An Introduction to the Study of International Relations, London 1946.
• Ciołkoszowie A. i L., Niepodległość i socjalizm 1835‑1945. Audycje radiowe, Londyn 1982, Puls Politicus, 1.
• Czartoryski A. J., Pamiętniki i memoriały polityczne 1776‑1809, wybór, oprac., wstęp i przypisy J. Skowronek, Warszawa 1986.
• Czartoryski A. J., Sur le système que devrait suivre la Russie, [w:] Czartoryski’s System for Russian Foreign Policy, 1803. A Memorandum, Edited with Introduction and Analysis, ed. P. K. Grimsted, „California Slavonic Papers”, Vol. V, s. 1970, s. 19-91.
• Drewnowski J., O myśl polityczną, Londyn 1976.
• Feldman J., O realizm w politycznym myśleniu, „Kwartalnik Historyczny” 1986, z. 4.
• Friszke A., Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999, Druga Wielka Emigracja 1945-1990, t. 1.
• Gella A., Wprowadzenie czyli o potrzebie nowoczesnej polskiej myśli politycznej, [w:] Sprawy polskie w perspektywie światowej, red. A. Gella, przedm. J. Mirewicz, Londyn 1985.
• Giedroyc J., Mieroszewski J., Listy 1949-1956, cz. 1‑2, wybór i wstęp K. Pomian, Warszawa 1999, Archiwum Kultury, 6.
• Giedroyc J., Miłosz C., Listy 1964-1972, oprac. M. Kornat, Warszawa 2011, Archiwum Kultury, 11.
• Habielski R., Życie społeczne i kulturalne emigracji, Warszawa 1999, Druga Wielka Emigracja 1945‑1990, t. 3.
• Halecki O., The Limits and Divisions of European History, London 1950. Instytut Polski i Muzeum Sikorskiego w Londynie, Ambasada Watykan, sygn. A. 44/122/2.
• Jędrzejewicz J., W służbie idei. Fragmenty pamiętnika i pism, Londyn 1972.
• Kołakowski L., Tezy o nadziei i beznadziejności, „Kultura” 1971, nr 6.
• Kornat M., Realizm środków, idealizm wizji. O geopolitycznej wizji Jerzego Giedroycia i Juliusza Mieroszewskiego, [w:] Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. J. Kloczkowski, Kraków 2009, Polskie Tradycje Intelektualne, 8.
• Kozłowski K., Gwiazda wytrwałości, „Tygodnik Powszechny” 2005, 18 IX. „Kurs” [czasopismo podziemne] 1985, nr 15.
• Listy Władysława Konopczyńskiego do Mariana Kukiela i Oskara Haleckiego z 1947 roku, oprac. M. Kornat, „Arcana” 2003, nr 51-52.
• Machcewicz P., Emigracja w polityce międzynarodowej, Warszawa 1999, Druga Wielka Emigracja 1945‑1990, t. 2.
• Mieroszewski J., Księgi ugody i diaspory Adama Bromke, [w:] J. Mieroszewski, Materiały do refleksji i zadumy, Paryż 1976, Biblioteka „Kultury”, t. 269.
• Mieroszewski J., Materiały do refleksji i zadumy, [w:] J. Mieroszewski, Materiały do refleksji i zadumy, Paryż 1976, Biblioteka „Kultury”, t. 269.
• Morgenthau H. J., Politics among Nations. The Struggle for Power and Peace, New York 1954.
• Nieznane exposé, oprac. A. Ciołkosz, „Zeszyty Historyczne” 1962, z. 1.
• Nowak J., Polska z oddali. 1956‑1976, Londyn 1988, Wojna w eterze. Wspomnienia, t. 2.
• Państwa komunistyczne u progu lat siedemdziesiątych, red. A. Bromke, T. Rakowska‑Harmstone, Londyn 1973.
• Pragier A., Cele wojenne Polski, Rzym 1945, Biblioteka Orła Białego.
• Pragier A., Czas teraźniejszy, Londyn 1975.
• Przeklęte miejsce Europy? Dylematy polskiej geopolityki, red. J. Kloczkowski, Kraków 2009,
• Polskie Tradycje Intelektualne, 8. Przemówienie Prezydenta RP Augusta Zaleskiego na otwarciu jesiennej sesji IV Rady Narodowej RP, 25 X 1952 r., [w:] Wybór dokumentów do dziejów polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego 1939-1991, oprac. A. Suchcitz, L. Maik, W. Rojek, Londyn 1997, Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego, t. 7.
• „Res Publica” 1979, nr 1.
• „Rzeczpospolita” 2002, 9‑11 XI.
• Snyder T., The Reconstruction of Nations. Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus, 1569–1999, New Haven–London 2003.
• Sosnkowski K., Materiały historyczne, oprac. i przypisy J. Matecki, Londyn 1966.
• Sosnkowski K., Sytuacja światowa na tle agresji sowieckiej, Londyn 1953.
• Sprawa polska w opinii Europy. Ankieta międzynarodowa zebrana staraniem Redakcji „Krytyki”, Kraków 1900.
• Sprawozdanie Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego za okres od dnia 19 lipca 1957 roku do dnia 11 lipca 1958 roku. Przemówienie Adama Ciołkosza przewodniczącego Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego na posiedzeniu Tymczasowej Rady Jedności Narodowej w Londynie w dniu 11 lipca 1958 roku, Londyn 1958.
• Sprawozdanie z posiedzenia Rady Jedności Narodowej, 17 XII 1966, [w:] Wybór dokumentów do dziejów polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego 1939-1991, oprac. A. Suchcitz, L. Maik, W. Rojek, Londyn 1997, Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego, t. 7.
• Sprawozdanie z posiedzenia TRJN poświęcone wypadkom w Kraju, 9 XI 1956, [w:] Wybór dokumentów do dziejów polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego1939-1991, oprac. A. Suchcitz, L. Maik, W. Rojek, Londyn 1997, Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego, t. 7.
• Sprawy polskie w perspektywie światowej, red. A. Gella, przedm. J. Mirewicz, Londyn 1985.
• Stroński S., Czego chcą Polacy, Rzym 1946, Biblioteka Orła Białego.
• Swianiewicz S., Refleksje geopolityczne, „Zeszyty Historyczne” (Paryż) 1980, z. 53.
• Tarka K., Emigracyjna dyplomacja. Polityka zagraniczna rządu RP na Uchodźstwie 1945‑1990, Warszawa 2003.
• Walicki A., Trzy patriotyzmy. Trzy tradycje patriotyzmu polskiego i ich znaczenie współczesne, Warszawa 1991, Idee.
• Wandycz P., Realizm, idealizm a historia, [w:] P. Wandycz, Polska a zagranica, Paryż 1986, Biblioteka „Kultury”, t. 413.
• Wandycz P., rec.: W. Sulej, „Józef Piłsudski”, Wrocław 1995, „Niepodległość” (Nowy Jork), t. 28, 1996, s. 259‑261. Vol. 28.
• Warszawa nad Tamizą. Z dziejów polskiej emigracji politycznej po drugiej wojnie światowej, red. A. Friszke, Toruń 1994.
• Wereszycki H., Wstęp, [w:] W. Karpiński, M. Król, Sylwetki polityczne XIX wieku. Maurycy Mochnacki, Kaliszanie, Hotel Lambert, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Henryk Kamieński, Cyprian Norwid, Zmartwychwstańcy, Aleksander Wielopolski, Julian Klaczko, Stanisław Tarnowski, Włodzimierz Spasowicz, Michał Bobrzyński, Aleksander Świętochowski, Jan Ludwik Popławski, Kraków 1974.
• Wybór dokumentów do dziejów polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego 1939-1991, oprac. A. Suchcitz, L. Maik, W. Rojek, Londyn 1997, Materiały do Dziejów Polskiego Uchodźstwa Niepodległościowego, t. 7.
• Żenczykowski T., Dramatyczny rok 1945, Łomianki 2005, Pisma historyczne, 3.

Identifiers

DOI

10.12797/Politeja.10.2013.25.07