Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2013 | 9 | 1 | 62-84

Article title

(Krytyczna) analiza dyskursu a (krytyczna) analiza gender: zarys synergii teoretycznej i metodologicznej

Content

Title variants

EN
(Critical) discourse and (critical) gender analysis: towards a theoretical and methodological synergy

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Niniejsze opracowanie, mające charakter teoretyczno-empiryczny, ma na celu wykazanie nie tylko ważności badań nad dyskursem dla nauk społecznych, lecz również wskazanie użyteczności heurystycznej podejścia wypracowanego w (szerszym ujęciu) obszarze krytycznej analizy dyskursu (KAD), ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy dyskursywno-historycznej (w węższym ujęciu). Celem artykułu jest wykazanie możliwości zastosowania metodologii wypracowanej w obszarze KAD-u do badań problemów lokowanych w paradygmacie wyznaczonym refleksją feministyczną. Analiza tekstu, ujmowanego jako instrumentalne studium przypadku, stanowi przykład możliwego zastosowania metodologii KAD-u w badaniach nad (nieoczywistymi) kwestiami ważnymi dla tego, jak dyskursywnie definiujemy męskość i kobiecość oraz jak konstruujemy wizje ról matki/ojca.
EN
This paper aims at highlighting the importance of (critical) discourse studies for contemporary social research. By looking closely at critical discourse analysis (CDA) as one of the leading paradigms within the critically-oriented discourse research, this work emphasises the importance of both theoretical and empirical impact of CDA on studies located within the paradigm of feminist gender studies. After pointing out diverse theoretical and methodological synergies between (critical) feminist gender- and discourse-research, the paper exemplifies these synergies by means of case study of the constructions of motherhood/fatherhood in the Polish public discourse. As the paper shows, such, and other, CDA-based theoretical and methodological synergies applied in practice might, in fact, be pivotal for the development of both academic reflections and social understandings of gender (and parent) roles in contemporary society.

Year

Volume

9

Issue

1

Pages

62-84

Physical description

Contributors

  • Katedra Socjologii i Filozofii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu

References

  • Arcimowicz Krzysztof (2008) Przemiany męskości w kulturze współczesnej [w:] Małgorzata Fuszara, red., Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
  • Badinter Elizabeth (1998) Historia miłości macierzyńskiej. Przełożył Krzysztof Choiński. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
  • Baker Mary Anne, ed., (1987) Sex differences in human performances. New York: Wiley.
  • Banaszak Grzegorz, Jerzy Kmita (1994) Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury. Warszawa: Instytut Kultury.
  • Bradley Harriet (2008) Płeć. Przełożyła Ewa Chomicka.Warszawa: Wydawnictwo Sic!
  • Budrowska Bogusława (2000) Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety. Wrocław: Wydawnictwo Funna.
  • Chodorow Nancy (1999) The Reproduction of Mothering. Berkeley, Los Angeles: University of California Press.
  • Cicourel Aaron (1980) Three Models of Discourse Analysis. „Discourse Processes”, vol. 3, no. 2, s. 101‒131.
  • Connell Robert W. (1987) Gender and Power. Society, the Person, and Sexual Politics. Stanford: Stanford University Press.
  • Connell Robert W. (1995) Masculinities. Cambridge: Polity Press. Crawford Mary, Jeanne Marecek (1989) Psychology reconstructs the female. „Psychology of Women Quatrely”, vol. 13, no. 4, s. 147‒165.
  • Desperak Izabela (2008) A matkom wystarczy kwiatek. „Femka” [dostęp 20 listopada 2011 r.]. Dostępny w Internecie ‹http://femka.net/a-matkom-wystarczy-kwiatek›.
  • van Dijk Teun A. (1984) Prejudice in Discourse. Amsterdam: John Benjamins.
  • van Dijk Teun A. (1988) News as Discourse. Hillsdale: Lawrence Erbaum Associates.
  • van Dijk Teun A. (1991) The interdisciplinary study of news as discourse [w:] Klaus Bruhn Jensen, Nicholas W. Jankowski, eds., A Handbook of Qualitative Methodologies for Mass Communication Research. New York: Taylor & Francis, s. 108‒120.
  • van Dijk Teun A. (2001) Badania nad dyskursem [w:] Teun A. van Dijk, red., Dyskurs jako struktura i proces. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • van Dijk Teun A. (2008) Critical discourse analysis and nominalization: problem or pseudo-problem? „Discourse & Society”, vol. 19, no. 6, s. 821‒828.
  • Duszak Anna (1998) Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • van Eemeren Frans H., Rob Grootendorst (1992) Argumentation, Communication, and Fallacies. Hillsdale, London: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Fairclough Norman, Anna Duszak, red., (2008) Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
  • Fairclough Norman, Ruth Wodak (1997) Critical discourse analysis [w:] Teun van Dijk, ed., Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction. London: Sage, s. 258‒284.
  • Forchtner Bernhard (2011) Critique, the discourse-historical approach and the Frankfurt School. „Critical Discourse Studies”, vol. 8, no. 1, s. 1‒14.
  • Friedan Betty (1992) The Feminine Mystique. London: Penguin Books.
  • Fuszara Małgorzata, red., (2002) Kobiety w Polsce na przełomie wieków. Nowy kontrakt płci? Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
  • Fuszara Małgorzata (2008) Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
  • Gajewska Agnieszka (2008) Hasło: feminizm. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
  • Galasiński Dariusz (2003) Men and the Language of Emotions. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • Galasiński Dariusz (2008) Men’s Discourses of Depression. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • Giddens Anthony (2004) Socjologia. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Grzymała-Kazłowska Aleksandra (2004) Socjologicznie zorientowana analiza dyskursu na tle współczesnych badań nad dyskursem. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 13‒34.
  • Habermas Jürgen (2002) Teoria działania komunikacyjnego. Przełożył Andrzej Maciej Kaniowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Habermas Jürgen (2007) Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej. Przełożyły Wanda Lipnik, Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Jabłońska Barbara (2006) Krytyczna analiza dyskursu: refleksje teoretyczno-metodologiczne. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 2, nr 1, s. 53‒67 [dostęp 12 maja 2010 r.]. Dostępny w Internecie ‹http://przegladsocjologiijakosciowej.org/Volume2/PSJ_2_1_Jablonska.pdf›.
  • Kendall Gavin (2007) What is Critical Discourse Analysis? Ruth Wodak in Conversation With Gavin Kendall. „Forum: Qualitative Social Research”, vol. 8, no. 2, art. 29.
  • Kienpointner Manfred (1992) Alltagslogik: Struktur Und Funktion der Argumentationsmustern. Stuttgart: Frommann-Holzboog.
  • Koller Veronika (2004) Metaphor and gender in business media discourse. Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan.
  • Konecki Krzysztof (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Korolczuk Elżbieta (2009) Naturalna więź? Wizerunki relacji matka‒córka w wybranych tekstach kultury popularnej [w:] Bogusława Budrowska, red., Kobiety, feminizm, demokracja. Warszawa: IFiS PAN, s. 43‒69.
  • Krzyżanowska Natalia (2010) Denying the right to speak in public: Sexist and homophobic discourses in post-1989 Poland [w:] Aleksandra Galasińska, Dariusz Galasiński, eds., The Post-Communist Condition. Public and private discourses of transformation. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
  • Krzyżanowska Natalia (2012) Kobiety w (polskiej) sferze publicznej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  • Krzyżanowska Natalia (2012) Wokół koncepcji demokracji. Parytet płci w świetle polskiego dyskursu prasowego. „Studia Socjologiczne”, nr 1 (204), s. 199‒223.
  • Krzyżanowski Michał (2010) The Discursive Construction of European Identities. Frankfurt am Main: Peter Lang.
  • Krzyżanowski Michał (2011) Ethnography and Critical Discourse Analysis. London: Routledge. (Special Issue of „Critical Discourse Studies”, vol. 8, no. 4).
  • Krzyżanowski Michał, Florian Oberhuber (2007) (Un)Doing Europe. Discourses and Practices of Negotiating the EU Constitution. Brussels: P.I.E. Peter Lang.
  • Krzyżanowski Michał, Ruth Wodak (2008) The Politics of Exclusion: Debating Migration in Austria. New Brunswick: Transaction Publishers.
  • Kurczewski Jacek (2008) Rodzynki w zakalcu, czyli o reprezentacji kobiet w reprezentacji Narodu. Societas/Communitas”, nr 2., s. 99‒124.
  • Lazar Michelle M. (2000) Gender, Discourse and Semiotics: The Politics of Parenthood Representations. „Discourse & Society”, vol. 11, no. 3, s. 373‒400.
  • Lazar Michelle M. (2005) Feminist Critical Discourse Analysis. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • Lazar Michelle M. (2007) Feminist Critical Discourse Analysis: Articulating a Feminist Discourse Praxis. „Critical Discourse Studies”, vol. 4, no. 2, s. 141‒164.
  • Lazar Michelle M. (2008) Language, communication and the public sphere: perspective from feminist critical discourse analysis [w:] Ruth Wodak, Veronika Koller, eds., Handbook of Commu- nication in the Public Sphere. Berlin, New York: Mouton de Gruyter.
  • van Leeuwen Theo (2004) Introducing Social Semiotics. London: Routledge.
  • van Leeuwen Theo (2005) Three Models of Interdisciplinarity [w:] Ruth Wodak, Paul Chilton, eds., A New Agenda in Critical Discourse Analysis. Amsterdam: John Benjamins, s. 3‒18.
  • van Leeuwen Theo (2008) Discourse and Practice. New Tools for Critical Discourse Analysis. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Litosseliti Lia, ed., (2006) Gender & Language. London: Hodder Arnold.
  • Litosseliti Lia, Jane Sunderland, eds., (2002) Gender Identity and Discourse Analysis. Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
  • Melosik Zbyszko (2002) Kryzys męskości. Poznań: Wydawnictwo Wolumin.
  • Messner Michael A. (1997) Politics of masculinities. Men in movements. London, Thousand Oakes, New Delhi: Sage.
  • Meyer Michael (2001) Between Theory, Method and Politics [w:] Ruth Wodak, Michael Meyer, eds., Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage.
  • Milska-Wrzesińska Zofia (2008) Rządy niedojrzałych kobiet. „Gazeta Wyborcza”, 15 maja, s. 16.
  • Oakley Ann (1972) Sex, gender and Society. London: Temple Smith.
  • Peszek Jan (2007) Tato, pozwól sobie na błąd. „Gazeta Wyborcza”, 29 listopada.
  • Pitrus Andrzej (2000) Znaki na sprzedaż. Warszawa: Wydawnictwo ER.
  • Plantin Christian (2006) On Casting Doubt: The Dialectical Aspect of Normative Rules in Argumentation [w:] Peter Houtlosser, Agnes van Rees, eds., Considering Pragma- Dialectics. Mahwah: Laurence Erlbaum, s. 245‒256.
  • Pollak Alexander (2011) Analiza telewizyjnych filmów dokumentalnych [w:] Ruth Wodak, Michał Krzyżanowski, red., Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Łośgraf, s. 125‒147.
  • Pratto Felicja (2002) Polityka płci: różnice między kobietą a mężczyzną w sypialni, kuchni i gabinecie [w:] Bogdan Wojciszke, red., Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenie na różnice. Gdańsk: GWP, s. 146‒194.
  • Pulikowski Jacek (2007) Feministki wystraszyły ojców. „Gazeta Wyborcza”, 28 listopada.
  • Rank Otto (1929) The Trauma of Birth. New York: Martino Fine Books.
  • Reisigl Martin, Ruth Wodak (2001) Discourse and Discrimination. Rhetorics of Racism and Anti Semitism. London: Routledge.
  • Reisigl Martin, Ruth Wodak (2009) The Discourse-Historical Approach (DHA) [w:] Ruth Wodak, Michael Meyer, eds., Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage, s. 87‒121.
  • Renzetti Claire M., Daniel J. Curran (2005) Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo. Przełożyła Agnieszka Gromkowska- Melosik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Rewers Ewa (1995) Teorie dyskursu i ich znaczenia dla badań nad literaturą. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1,
  • s. 37‒48.
  • Rubin Gayle (1975) The Traffic in Woman: Notes on the ‘Political Economy’ of Sex [w:] Rayna R. Reiter, ed., Toward an Anthropology of Women. New York: Monthly Review Press, s. 157‒210.
  • Sierocka Beata (2003) Krytyka i dyskurs. Kraków: Aureus.
  • Silverman David (2008) Interpretacja danych jakościowych. Przełożyły Małgorzata Głowacka-Grajper, Joanna Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Slany Krystyna, Beata Kowalska, Magdalena Ślusarczyk, red., (2011) Kalejdoskop genderowy. Kraków: Wydawnictwo UJ.
  • Smith Dorothy (2006) Poznawanie społeczeństwa od wewnątrz. Kobiecy punkt widzenia [w:] Aleksandra Jasińska- Kania i in., red., Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 1182‒1185.
  • Szacki Jerzy (2002) Historia myśli socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Trutkowski Cezary (2004) Wybór czy konieczność – o potrzebie wykorzystania analizy dyskursu. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 35‒50.
  • Walczewska Sławomira (b.d.) Matka gastronomiczna [dostęp 5 marca 2009 r.]. Dostępny w Internecie ‹http://efka.org.pl/index.php?action=p_art&ID=8›.
  • Widdowson Henry G. (2004) Text, Context, Pretext. Oxford: Blackwell.
  • Wodak Ruth, ed., (1997) Gender and Discourse. London: Sage.
  • Wodak Ruth, ed., (2001) The Discourse-Historical Approach [w:] Ruth Wodak, Michael Meyer, eds., Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage, s. 63‒95.
  • Wodak Ruth, ed., (2008) Introduction: Discourse Studies – Important Concepts and Terms [w:] Ruth Wodak, Michał Krzyżanowski, eds., Qualitative Discourse Analysis in the Social Sciences.
  • Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • Wodak Ruth, ed., (2009) The Discourse of Politics in Action: Politics as Usual. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • Wodak Ruth, ed., (2011) Wstęp: badania nad dyskursem [w:] Ruth Wodak, Michał Krzyżanowski, red., Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Łośgraf.
  • Wodak Ruth i in. (1994) Die Sprachen der Vergangenheiten. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
  • Wojcieszke Bogdan, red., (2002) Kobiety i mężczyźni. Odmienne spojrzenia na różnice. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
  • Yaguello Marina (1992) Les mots et les femmes. Paris: Éditions Payot.
  • Zagajewski Adam (2007) 619 słów o moim ojcu. „Gazeta Wyborcza”, 17 grudnia.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-58bbe39d-a018-4000-8a13-df37399bde1f
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.