Warunki funkcjonowania i rozwój torfowiska w zagłębieniu krasowym w okolicach Paradyża

• Authors: Brzozowicz Dorota , Forysiak Jacek

Title variants

EN

(Conditions and functioning of the peatland in the karst subsidence sinkholes in the area of Paradyż)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule dokonano analizy cech torfowiska funkcjonującego w północnej części Wzgórz Opoczyńskich, w zagłębieniu występującym na obszarze krasu reprodukowanego. Opisano cechy geologiczne i geomorfologiczne terenu, na którym występują inne formy o takiej genezie. Zagłębienia powstałe w wyniku krasowienia wapieni jurajskich przykrytych cienką warstwą plejstoceńskich glin zwałowych stanowią sprzyjające środowisko do tworzenia się w nich zbiorników wodnych i torfowisk, z depozycją osadów biogenicznych. Pobrano rdzeń osadów z torfowiska leżącego na północ od Paradyża i oznaczono jego parametry, takie jak: popielność osadu, odczyn i przewodność elektrolityczna oraz zawartość węglanu wa pnia, co pozwoliło wnioskować o warunkach funkcjonowania zagłębienia i etapach rozwoju torfowiska.

EN

This article is concerned with the properties of peatland that function in the karst depression in the northern part of the Opoczno Hills. The geological and geomorphological properties that display the preview of the genesis of said landforms are discussed. The depressions that developed as a result of the collapse of Jurassic limestone and are covered with a thin layer of Pleistocene moraine till serve as an environment that is very conducive to the development of water bodies and peatbogs with deposition of biogenic sediments. A core sample of the biogenic sediments has been extracted from one of the peat bogs north of Paradyż and analysed to determine the ash content, pH value, electrolytic conductivity, as well as calcium carbonate content. It allowed to formulate conclusion on the environmental conditions of the depression and the phases of development of the peatbog.

Keywords

PL

zagłębienia; kras reprodukowany; torf; holocen; Wzgórza Opoczyńskie

EN

sinkholes; karst subsidence; peat, Holocene; Opoczno Hills

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Geographica Lodziensia
• Year: 2016
• Volume: 105
• Pages: 69-79

Dates

published

2016

Contributors

author

Brzozowicz Dorota

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geomorfologii i Paleogeografii

author

Forysiak Jacek

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geomorfologii i Paleogeografii

References

• Alexandrowicz S. 1999. Budowa Geologiczna. W: L. Starkel (red.) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 221-243.
• Brzozowicz D. 2016a. Geneza i rozwój małych zagłębień bezodpływowych na północ od Paradyża. Maszynopis pracy magisterskiej. Wydział Nauk Geograficznych, Uniwersytet Łódzki: 1-49.
• Brzozowicz D. 2016b. Stadia rozwoju zapadlisk krasowych w Daleszewicach koło Paradyża. Prace Studenckiego Koła Naukowego Geografów Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie 5: 12-16.
• Dobrowolski R. 2006. Glacjalna i peryglacjalna transformacja rzeźby krasowej północnego przedpola wyżyn lubelsko-wołyńskich (Polska SE, Ukraina NW). Wyd. UMCS Lublin: 1-184.
• Dobrowolski R., Ziółek M., Bałaga K., Melke J., Bogucki A. 2010. Radiocarbon age and geochemistry of the infillings of small closed depressions from Western Polesie (Poland SE, Ukraine NW). Geochronometria 36: 39-46.
• Forysiak J. 2012. Zróżnicowanie morfogenetyczne mis torfowisk regionu łódzkiego. Studia Limnologica et Telmatologica 8: 7-17.
• Gilewska S. 1964. Fossil Karst in Poland. Erdkunde 18,2: 124-135.
• Gilewska S. 1999. Rzeźba. W: L. Starkel (red.) Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 25-38.
• Głazek J. 1989. Paleokarst in Poland. W: P. Bosak (red.) Paleokarst a Systematic and Regional Review. Elsevier, Prague, Amsterdam: 77-105.
• Janiec J. 1988. Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1:50 000, ark. Żarnów. PIG, Warszawa.
• Janiec J. 1993. Objaśnienia do Szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000, ark. Żarnów. PIG, Warszawa: 1-77.
• Klimaszewski M. 1994. Geomorfologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 1-279.
• Kobojek S. 2004. Osady zagłębień bezodpływowych na Wyżynie Wieluńskiej. W: A. Kostrzewski (red.) Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Wyd. Nauk. UAM, Poznań: 181-195.
• Kobojek S., Nalej M. 2008. Formy krasu reprodukowanego w południowej części Wyżyny Wieluńskiej. Landform Analysis 9: 247-250.
• Liszkowski J. 1979. Typy morfogenetyczne oraz mechanizmy rozwoju powierzchniowych form krasu zakrytego w Polsce. Biuletyn Geologiczny Wydziału Geologii UW 23: 155-168.
• Maruszczak H. 1966. Zjawiska krasowe w skałach górnokredowych międzyrzecza Wisły i Bugu (Typ krasu kredy piszącej). Przegląd Geograficzny 38(3): 339-370.
• Mycielska-Dowgiałło E. 1995. Wybrane cechy teksturalne osadów i ich wartość interpretacyjna. W: E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.) Badania osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. Uniwersytet Warszawski, Warszawa: 29-105.
• Myślińska E. 1998. Laboratoryjne badania gruntów. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 1-278.
• Nowak W.A. 1971. Kras reprodukowany wschodniej części Wyżyny Częstochowskiej. Folia Geographica, Series Geographica Physica 5: 65-85.
• Nowak W.A. 1993. Skrasowienie podziemne wapieni i jego odzwierciedlenie w rzeźbie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej w rejonie Częstochowy. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej 21: 9-157.
• Okupny D., Żurek S., Forysiak J. 2014. Analiza przestrzenna rozmieszczenia torfowisk regionu łódzkiego. Studia Limnologica et Telmatologica 8: 81-91.
• Pulina M. 1999. Kras, formy i procesy. Wyd. UŚ, Katowice: 1-375.
• Racinowski R. 1973. Badanie osadów pylastych, ilastych i gliniastych. W: E. Rühle (red.) Metodyka badań osadów czwartorzędowych. Wyd. Geol., Warszawa: 411-430.
• Różycki S. 1946. Przyczynki do znajomości krasu Polski. I. Kras opoczyński. Przegląd Geograficzny 20: 107-127.
• Starkel L., Michczyńska D.J., Krąpiec M., Margielewski W., Nalepka D., Pazdur A. 2013. Progress in the Holocene chrono-climatostratigraphy of Polish territory. Geochronometria 40(1): 1-21.
• Szczepanek K. 1971. Kras staszowski w świetle badań paleobotanicznych. Acta Paleobotanica 12(2): 63-140.
• Tobolski K. 2000. Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 1-507.
• Turski R. 1986. Gleboznawstwo. Ćwiczenia dla studentów wydziałów rolniczych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa:1-278.
• Walczowski A. 1964. Zjawiska krasowe południowo-wschodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sec. B 19,2: 29-62
• Zieliński A. 2013. Rozwój jezior krasowych w Niecce Połanieckiej. Wyd. UJK, Kielce: 1-186.
• Żurek S. 1987. Złoża torfowe

Identifiers

ISSN

0065-1249