Magia Hocus Focus – wykorzystanie ciekawości w pracy edukacyjnej i terapeutycznej z osobami w starszym wieku

• Authors: Kilian Marlena

Title variants

EN

Hocus Focus magic. Employing curiosity as a cognitive and social resource in work with older adults

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ciekawość, jako mechanizm poznawczy, odgrywa istotną rolę w adaptacji do zmieniających się warunków życia. W okresie późnej dorosłości staje się szczególnie cenna: może pobudzać aktywność umysłową, motywację wewnętrzną i zaangażowanie społeczne. Choć rośnie zainteresowanie edukacyjnym i terapeutycznym wspieraniem osób starszych, wciąż brakuje metod, które w atrakcyjny sposób odwoływałyby się do ciekawości jako punktu wyjścia do aktywizacji. Artykuł przedstawia teoretyczno-przeglądową analizę możliwości wykorzystania sztuki iluzji – ze szczególnym uwzględnieniem metody Hocus Focus – w pracy z osobami starszymi. Pokazano, że techniki magiczne oparte na zaskoczeniu i poznawczym paradoksie mogą skutecznie stymulować funkcje poznawcze, inicjować interakcje społeczne oraz wzmacniać poczucie sprawczości uczestników. Na podstawie analizy literatury z zakresu neuronauki, pedagogiki i gerontologii oraz doświadczeń w realizacji programu Hocus Focus, sformułowano praktyczne wskazania do zastosowania tej metody w edukacji i terapii seniorów. Prezentowane ujęcie wpisuje się w aktualny dyskurs nad innowacyjnymi strategiami wspierania osób starszych, w których kluczową rolę odgrywają: stymulacja poznawcza, integracja społeczna i poprawa jakości życia w późnej dorosłości.

EN

Curiosity, as a cognitive mechanism, plays a crucial role in adapting to changing life conditions. It becomes particularly valuable in later adulthood—capable of stimulating mental activity, intrinsic motivation, and social engagement. Despite growing interest in educational and therapeutic support for older adults, there remains a lack of effective and engaging methods that use curiosity as a starting point for activation. This article presents a theoretical and literature-based analysis of the potential application of the art of illusion—specifically the Hocus Focus method—in work with older individuals. It demonstrates that simple magic techniques, based on surprise and cognitive paradox, can effectively stimulate cognitive functions, initiate social interaction, and enhance participants’ sense of agency. Based on a review of literature in neuroscience, pedagogy, and gerontology, as well as practical experience in implementing the Hocus Focus program, the article formulates practical guidelines for using this method in educational and therapeutic contexts. The proposed approach aligns with current discourse on innovative strategies for supporting older adults, emphasizing cognitive stimulation, social integration, and enhancing quality of life in later adulthood.

Keywords

PL

ciekawość; iluzja; Hocus Focus; starość; geragogika

EN

curiosity; illusion; Hocus Focus; aging; geragogy

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Akademii WSB
• Journal: EXLIBRIS Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Year: 2025
• Volume: Tom: 1(28) /2025 Exlibis. Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Pages: 71–86

Dates

published

2025-09-30

Contributors

author

Kilian Marlena

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Åström, E., Eriksson Sörman, D., Sörqvist, P., & Ljungberg, J. K. (2025). The lifelong learner’s compass. Cultivating attitudes with self-reflection, openness, curiosity and motivation. Adult Education Quarterly, 0(0). Advance online publication.
• Bagienski, S., & Kuhn, G. (2019). The crossroads of magic and wellbeing. A review of wellbeing- focused magic programs, empirical studies, and conceivable theories. International Journal of Wellbeing, 9(2), 41–65.
• Berlyne, D. E. (1960). Conflict, arousal, and curiosity. McGraw-Hill.
• Danek, A. H., Fraps, T., von Müller, A., Grothe, B., & Öllinger, M. (2013). Aha! experiences leave a mark. Facilitated recall of insight solutions. Psychological Research, 77(5), 659–669.
• Fromm, E. (1956). The art of loving. Harper & Row.
• Gruber, M. J., Gelman, B. D., & Ranganath, C. (2014). States of curiosity modulate hippocampus- dependent learning via the dopaminergic circuit. Neuron, 84(2), 486–496.
• Harte, D., & Spencer, K. (2014). Sleight of hand. Magic, therapy and motor performance. Journal of Hand Therapy, 27(1), 67–69.
• Kashdan, T. B., Rose, P., & Fincham, F. D. (2004). Curiosity and exploration. Facilitating positive subjective experiences and personal growth opportunities. Journal of Personality Assessment, 82(3), 291–305.
• Kilian, M. (2004). Źródła ageizmu i jego przejawy we współczesnym świecie. Gerontologia Polska, 12(3), 125–128.
• Kilian, M. (2014). Starość nie radość. Skutki stereotypizacji starszego wieku. W: A. Fidelus (red.), Od stereotypu do wykluczenia (ss. 143–161). Wydawnictwo UKSW.
• Kilian, M. (2018). Individual and social consequences of old age stereotypes. Forum Pedagogiczne, 8(2), 241–256.
• Kilian, M. (2020a). Funkcjonowanie osób w starszym wieku. Difin.
• Kilian, M. (2020b). Motywy społecznego uczestnictwa seniorów w świetle wybranych teorii motywacji. Forum Pedagogiczne, 10(2), 179–195.
• Kilian, M. (2021). Geragogika specjalna – zarys rozwojowy i koncepcyjny. W: M. Kilian (red.), Pedagogika specjalna osób w starszym wieku (ss. 31–49). Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Lamont, P., & Wiseman, R. (1999). Magic in theory. An introduction to the theoretical and psychological elements of conjuring. University of Hertfordshire Press.
• Lee, K.-T., Wang, W.-L., & Yang, Y.-C. (2022a). Impact of a magic recreation program on older adults with minor depressive symptoms in a long-term care facility: A pilot randomized controlled trial. Geriatric Nursing, 48(2), 165–172.
• Lee, K.-T., Wang, W.-L., Lin, W.-C., Yang, Y.-C., & Tsai, C.-L. (2022b). The effects of a magic intervention program on cognitive function and neurocognitive performance in elderly individuals with mild cognitive impairment. Frontiers in Aging Neuroscience, 14, 854984.
• Loewenstein, G. (1994). The psychology of curiosity. A review and reinterpretation. Psychological Bulletin, 116(1), 75–98.
• Lyons, M., & Menolotto, A. M. (1990). Use of magic in psychiatric occupational therapy. Rationale, results, and recommendations. Australian Occupational Therapy Journal, 37(2), 79–83.
• Noordewier, M. K., & van Dijk, E. (2020). Deprivation and discovery motives determine how it feels to be curious. Current Opinion in Behavioral Sciences, 35, 71–76.
• O’Rourke, S., Spencer, K., & Kelley, F. (2018). Development and psychometric investigation of an arts integrated assessment instrument for educators. Journal for Learning through the Arts, 14(1). https://escholarship.org/uc/item/0mx5z5xd
• Perlovsky, L. I., Bonniot-Cabanac, M. C., & Cabanac, M. (2010, July). Curiosity and pleasure. In Proceedings of the 2010 International Joint Conference on Neural Networks (IJCNN) (ss. 1–3). IEEE.
• Rieiro, H., Martinez-Conde, S., & Macknik, S. L. (2013). Perceptual elements in Penn & Teller’s “Cups and Balls” magic trick. PeerJ, 1, e19.
• Sakaki, M., Yagi, A., & Murayama, K. (2018). Curiosity in aging: A possible key to achieving adaptive aging. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 88, 106–116.
• Schiefele, U. (2009). Situational and individual interest. W: K. R. Wentzel & A. Wigfield (red.), Handbook of motivation at school (ss. 197–222). Routledge.
• Solomon, P. R. (1980). Perception, illusion and magic. Teaching of Psychology, 7(1), 3–8.
• Spencer, K. (n.d.). Magic Therapy. http://www.magictherapy.com
• Spencer, K. (n.d.). Hocus Focus Education. http://www.hocusfocuseducation.com
• Spencer, K. (2012). Hocus Focus: Evaluating the academic and functional benefits of integrating magic tricks in the classroom. The Journal of the International Association of Special Education, 13(1), 87–99.
• Spencer, K., Jenkins, G. G., Davis, M. M., & Yuen, H. K. (2019a). When occupational therapy and magic collide. British Journal of Occupational Therapy, 82(12), 713–715.
• Spencer, K., Yuen, H. K., Darwin, M., Jenkins, G., & Kirklin, K. (2019b). Development and validation of the Hocus Focus Magic Performance Evaluation Scale for health professions personnel in the United States. Journal of Educational Evaluation for Health Professions, 16(0), 0–8.
• Spencer, K., & Yuen, H. K. (2019). Content validation of a checklist to evaluate therapists’ competency in delivering magic tricks. International Journal of Applied Arts Studies, 3(4), 77–82.
• Swan, G. E., & Carmelli, D. (1996). Curiosity and mortality in aging adults: A 5-year follow-up of the Western Collaborative Group Study. Psychology and Aging, 11(3), 449–453.
• Talmage, C. A., & Knopf, R. C. (2018). Wisdom and curiosity among older learners. Elucidating themes of well-being from beautiful questions in older adulthood. OBM Geriatrics, 2(4), 1–25.
• Wang, W.-L., Lee, K.-T., Lin, W.-C., Yang, Y.-C., & Tsai, C.-L. (2023). The effects of a magic-based intervention on self-esteem, depressive symptoms, and quality of life among community-dwelling older adults. A randomised controlled trial. Psychogeriatrics, 23(4), 701–712.
• Whatley, M. C., Murayama, K., Sakaki, M., & Castel, A. D. (2025). Curiosity across the adult lifespan. Age-related differences in state and trait curiosity. PLOS ONE, 20(5), e0320600.
• Wiseman, R., & Watt, C. (2018). Achieving the impossible. A review of magic-based interventions and their effects on wellbeing. PeerJ, 6, e6081.
• Wiseman, R., Houstoun, W., & Watt, C. (2020). Pedagogic prestidigitation. Using magic tricks to enhance educational videos. PeerJ, 8, e9610.
• World Health Organization. (2001). International classification of functioning, disability and health (ICF). WHO.

Identifiers

DOI

10.57655/EXLIBRIS_1_2025_4