Teorie praktyk jako alternatywa dla badań nad rodziną prowadzonych w Polsce

• Authors: Małgorzata Sikorska

Title variants

EN

The Social Practices Approach as Alternative to Family Research Conducted in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie teorii praktyk oraz teorii praktyk rodzinnych i bazującej na niej koncepcji displaying families jako alternatywy dla prowadzenia badań w obszarze socjologii rodziny. Choć teorie praktyk oraz związana z nimi perspektywa doing families stanowią inspirację dla polskich badaczy rzeczywistości społecznej, to założenia teoretyczne tych koncepcji – zwłaszcza ich najbardziej aktualne wersje – rzadko są analizowane w sposób systematyczny. Dodatkowo, koncepcja displaying families jest mało znana jako metoda badawcza. Tymczasem, wydaje się że podejście inspirowane teoriami praktyk może być szczególnie cenne dla prowadzenia badań nad współczesnym życiem rodzinnym z co najmniej czterech powodów, które zostały opisane w ostatniej, trzeciej części artykułu. W pierwszej części tekstu przedstawiono analizę głównych założeń teorii praktyk, a w części drugiej – głównych założeń teorii praktyk rodzinnych oraz koncepcji displaying families.

EN

The main aim of the article is to present practice theories, the family practices theory and the concept of displaying families in particular, as an alternative framework for conducting family research. Although theories of practice and the associated perspective of doing families are an inspiration for Polish social researchers, the theoretical assumptions of these concepts – especially their most up-to-date versions – are rarely analyzed in a systematic way. In addition, the displaying families concept is hardly known as a research method. Meanwhile, it seems that the practice approach may be particularly valuable for researching contemporary family life for at least four reasons, which are presented in the third part of the article. The first part of the article presents the main assumptions of practice theories, while in the second part the main assumptions of the theory of family practices and displaying families are outlined.

Keywords

PL

metodologia badania rodzin; teorie praktyk społecznych; teoria praktyk rodzinnych; koncepcja displaying families; perspektywa doing families

EN

methodology of family research; theories of social practice; the family practices approach; the concept of displaying families; doing families perspective

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2018
• Issue: 2(229)
• Pages: 31-63

Contributors

author

Małgorzata Sikorska

• Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

References

• Archer, Margaret S. 2013. Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Tłum. A. Dziubak. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Arcimowicz, Jolanta, Mariola Bieńko i Beata Łaciak. 2015. Obyczajowość polska początku XXI wieku: przemiany, nowe trendy, zróżnicowania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Bauman, Zygmunt. 1994. Dwa szkice o moralności ponowoczesnej. Warszawa: Instytut Kultury.
• Bauman, Zygmunt. 2007. Płynne czasy. Życie w epoce niepewności. Tłum. M. Żakowski. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
• Beck, Ulrich. 2002. Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej rzeczywistości. Tłum. S. Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bogunia-Borowska, Małgorzata (red.). 2009. Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bourdieu, Pierre i Loïc J.D. Wacqant. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Tłum. A. Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Brannen, Julia. 2017. Approaches to the Study of Family Life: Practices, Context, and Narrative. W: V. Č esnuitytė, L. Detlev i E.D. Widmer (red.). Family Continuity and Change. Contemporary European Perspectives. London: Palgrave Macmillan, s. 9–31.
• Bräuchler, Birgit i John Postill (red.). 2010. Theorising Media and Practice. New York: Berghahn Books.
• Castells, Manuel. 2007. Społeczeństwo sieci. Tłum. K. Pawluś, M. Marody, J. Stawiński, S. Szymański. Warszawa: WN PWN.
• CBOS. 2013. Komunikat z badań: Rodzina – jej współczesne znaczenie i rozumienie. BS/33/2013.
• Couldry, Nick. 2004. Theorising Media as Practice. „Social Semiotics” 14(2): 15–32.
• Dembek, Agata, Mateusz Halawa i Marek Krajewski. 2012. Emocje w późnym kapita¬lizmie. Wprowadzenie. „Kultura Współczesna” 3/2012: 7–10. [http://kulturawspolczesna.pl/readpdf/1390/Wprowadzenie – data dostępu: 11.11.2017].
• Dermott, Esther i Julie Seymour (red.). 2011. Displaying Families. A New Concept for the Sociology of Family Life. London: Palgrave Macmillan.
• Elias, Norbert. 1980. Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu. Tłum. T. Zabłudowski. Warszawa: PIW.
• Finch, Janet. 2007. Displaying Families. „Sociology” 41(1): 65–81.
• Finch, Janet. 2011. Exploring the Concept of Display in Family Relationships. W: E. Dermott i J. Seymour (red.). Displaying Families. A New Concept for the Sociology of Family Life. London: Palgrave Macmillan, s. 197–205.
• Hałas, Elżbieta. 2009. Powrót do codzienności? Szkic problematyki socjologii życia codziennego. W: M. Bogunia-Borowska (red.). Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 51–64.
• Heaphy, Brian. 2011. Critical Relational Displays. W: E. Dermott i J. Seymour (red.). Displaying Families. A New Concept for the Sociology of Family Life. London: Palgrave Macmillan, s. 19–37.
• Haynes, Jo i Esther Dermott. 2011. Displaying Mixedness: Differences and Family Relationships. W: E. Dermott i J. Seymour (red.). Displaying Families. A New Concept for the Sociology of Family Life. London: Palgrave Macmillan, s. 145–159.
• Holdsworth, Clare i David H. J. Morgan. 2005. Transition in Context: Leaving Home, Independence and Adulthood, Maidenhead, Berkshire: Open University Press.
• Gabb, Jacqui. 2013. Embodying Risk: Managing Father-child Intimacy and Display of Nudity in Families. „Scoiology” 47(4): 639–654.
• Giddens, Anthony. 2001. Nowoczesność i tożsamość: „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: WN PWN.
• Giddens, Anthony. 2006. Przemiany intymności: seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Tłum. A. Szulżycka. Warszawa: WN PWN.
• Gram-Hanssen, Kristen. 2009. Standby Consumption in Households Analyzed With a Practice Theory Approach. „Journal of Industrial Ecology” 14(1): 150–165.
• Hui, Allison, Theodore Schatzki i Elisabeth Shove (red.). 2017. The Nexus of Practices. Connections, constellations, practitioners. Abingdon: Routledge.
• Jamieson, Lynn. 1998. Intimacy: Personal relationships in modern societies. Cambridge: Polity Press.
• Jewdokimow, Marcin. 2011. Zmiany społecznych praktyk zamieszkiwania. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
• Kaufmann, Jean-Claude. 2004. Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu. Tłum. K. Wakar. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Krajewski, Marek. 2013. „Są w życiu rzeczy” … Szkice z socjologii przedmiotów. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Krzyżowski, Łukasz, Krystyna Slany i Magdalena Ślusarczyk. 2017. Care issues in the transnational families: a Polish research review. „Polish Sociological Review” 3(199): 367–385.
• Kvande, Elin. 2007. Doing Gender in Flexible Organizations. Bergen: Fagbokforlaget.
• Latour, Bruno. 1987. Science in Action: How to Follow Scientists and Engineers through Society. Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
• Latour, Bruno. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Tłum. K. Abriszewski, A. Derra. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Mahon, Kathleen, Susanne Francisco i Kemmis Stephen (red.). 2017. Exploring Education and Professional Practice. Through the Lens of Practice Architectures. Singapore: Springer.
• Marody, Mirosława. 2014. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• May, Venessa (red.). 2011. Sociology of Personal Life. London: Palgrave Macmillan.
• Merleau-Ponty. Maurice. 2006. Fenomenologia percepcji. Tłum. M. Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Mizielińska, Joanna. 2017. Odmienne czy zwyczajne. Rodziny z wyboru w Polsce. Warszawa: WN PWN.
• Morgan, David H. J. 1996. Family Connections. Cambridge: Polity Press.
• Morgan, David H. J. 2011. Rethinking Family Practices. London: Palgrave Macmillan.
• Murdock, George. 1949. Social Structure. New York: The Free Press, London: Collier-Macmillan Limited [https://archive.org/details/socialstructurem00murd – dostęp: 11.11.2017]
• Navari, Cornelia. 2010. The concept of practice in the English School. „European Journal of International Relations’’ 17(4): 611–630.
• Nicolini, Davide. 2012. Practice theory, work, and organization. Oxford University Press.
• Nicolini, Davide. 2017. Is small the only beautiful? Making sense of „large phenomena” from a practice-based perspective. W: A. Hui, T. Schatzki i E. Shove (red.). The nexus of practice: connections, constellations and practitioners. Abingdon: Routledge, s. 98–114.
• Olcoń-Kubicka, Marta. 2016. Financial Arrangement as a Reflection of Household Order. „Polish Sociological Review” 4/196: 477–494.
• Postill, John. 2010. Introduction: Theorising Media and Practice. W: B. Bräuchler, John Postill (red.). Theorising Media and Practice. New York: Berghahn Books, s. 1–32.
• Reckwitz, Andreas. 2002. Toward a Theory of Social Practices: A Development in Culturalist Theorizing. „European Journal of Social Theory” 2002(5): 243–263.
• Reckwitz, Andreas. 2017. Practices and their affects. W: A. Hui, T. Schatzki i E. Shove (red.). The nexus of practice: connections, constellations and practitioners. Abingdon: Routledge, s. 115–125.
• Sawicka, Maja i Małgorzata Sikorska. 2018. Managerial and parenting practices in contemporary Poland: the Social Practice Theory approach [artykuł złożony do publikacji].
• Schatzki, Theodore. 1996. Social Practices. A Wittgensteinian Approach to Human Activity and the Social. Cambridge University Press.
• Schatzki, Theodore. 2001. Introduction: practice theory. W: T. Schatzki, K. Knorr Cetina i E. von Savigny (red.). The Practice Turn in Contemporary Theory. London: Routledge, s. 10–23.
• Schatzki, Theodore. 2002. The Site of the Social: A Philosophical Account of the Constitution of Social Life and Change. Penn State University Press.
• Schatzki, Theodore. 2012. A primer on practices: Theory and research. W: J. Higgs, R. Barnett, S. Billett, M. Hutchings i F. Trede (red.). Practice-Based Education. Perspectives and Strategies. Rotterdam: Sense Publishers, s. 13–26.
• Schatzki, Theodore. 2016. Practice theory as flat ontology. W: G. Spaargaren, D. Weenink i M. Lamers (red.). Practice Theory and Research. Exploring the dynamics of social life. Abingdon: Routledge, s. 29–41.
• Schatzki, Theodore. 2017. Sayings, texts and discursive formations. W: A. Hui, T. Schatzki i E. Shove (red.). The nexus of practice: connections, constellations and practitioners. Abingdon: Routledge, s. 126–140.
• Schmidt, Filip. 2015. Para, mieszkanie, małżeństwo. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
• Shiling, Chris. 2010. Socjologia ciała. Tłum. M. Skowrońska. Warszawa: WN PWN.
• Sikorska, Małgorzata. 2009. Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko – o nowym układzie sił w polskich rodzinach. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Sikorska, Małgorzata. 2018. Electronic devices as a subject in the parent-child relationships – a study of Polish families [artykuł złożony do publikacji].
• Skowrońska Marta. 2015. Jak u siebie. Zamieszkiwanie i komfort. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Short, Liz. 2011. Commentary on Almack’s Chapter. W: E. Dermott i J. Seymour (red.). Displaying Families. A New Concept for the Sociology of Family Life. London: Palgrave Macmillan, s. 119–121.
• Shove, Elizabeth, Mika Pantzar i Matt Watson. 2012. The Dynamics of Social Practices. London: Sage Publications.
• Shove Elisabeth, Frank Trentmann i Richard Wilk. 2009. Time, Consumption and Everyday Life. Practice, Materiality and Culture. Oxford: Berg.
• Smart, Carol. 2007. Personal Life. New directions in sociological thinking. Cambridge University Press.
• Spaargaren, Gert, Michael Lamers i Don Weenink. 2016. Introduction: Using practice theory to research social life. W: G. Spaargaren, D. Weenink i M. Lamers (red.). Practice Theory and Research. Exploring the dynamics of social life. Abingdon: Routledge, s. 3–27.
• Swidler, Ann. 1986. Culture in Action: Symbols and Strategies. „American Sociological Review” 51(2): 273–286.
• Swidler, Ann. 2010. What anchors cultural practices. W: T. Schatzki, K. Knorr Cetina i E. von Savigny (red.). The Practice Turn in Contemporary Theory. London: Psychlogy Press, s. 83–101.
• Szacki, Jerzy. 2003. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: WN PWN.
• Szlendak, Tomasz. 2010. Socjologia rodziny. Warszawa: WN PWN.
• Sztompka, Piotr. 2008. Życie codzienne – temat najnowszej socjologii. W: P. Sztompka i M. Bogunia-Borowska (red.). Socjologia codzienności. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, s. 15–52.
• Sztompka, Piotr i Małgorzata Bogunia-Borowska (red.). 2008. Socjologia codzienności. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
• Taranowicz, Iwona. 2017. Jemy wspólnie niedzielne obiady, więc jesteśmy rodziną – o znaczeniu demonstrowania praktyk rodzinnych w tworzeniu rodziny. „Societas Communitas” 1(21)/2016: 251–256.
• Turner, Jonathas H. i Jan E. Stets. 2009. Socjologia emocji. Tłum. M. Bucholc. Warszawa: WN PWN.
• Twine, Richard. 2015. Understanding snacking through a practice theory lens. „Sociology of Health & Illness” 37(8): 1270–1284.
• Warde, Alan. 2005. Consumption and Theories of Practice. „Journal of Consumer Culture” 5(2): 131–153.
• Welch, Daniel i Alan Warde. 2017. How should we understand ‘general understandings’? W: A. Hui, T. Schatzki i E. Shove (red.). The nexus of practice: connections, constellations and practitioners. Abingdon: Routledge, Abingdon: Routledge, s. 183–196.
• Weenink, Don, Gert Spaargaren. 2016. Emotional agency navigates a world of practices. W: G. Spaargaren, D. Weenink i M. Lamers (red.). Practice Theory and Research. Exploring the dynamics of social life. Abingdon: Routledge, s. 60–83.
• Zalewska, Joanna. 2015. Człowiek stary wobec zmiany kulturowej. Perspektywa teorii praktyk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Żadkowska, Magdalena. 2016. Para w praniu. Codzienność, partnerstwo, obowiązki domowe. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.