Tłumaczenie jako świadczenie usług tłumaczeniowych? Między realizmem zawodowym a dyktatem rynku w zakresie kształcenia tłumaczy

• Authors: Joanna Dybiec‑Gajer

Title variants

EN

Translation as provision of translation services? At the crossroads between enhancing professional realism and serving the needs of the industry in translator education

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przeanalizowanie współczesnego dyskursu w dziedzinie dydaktyki przekładu rozwijającego się w triadzie przedmiotowej dyskusji naukowej, wpływu norm tłumaczeniowych oraz debaty ogólnoedukacyjnej. Dyskurs ten został omówiony na wybranych przykładach: badań naukowych nad oczekiwaniami rynku wobec tłumaczy (Optimale), normy PN‑‑ EN 15038 oraz modelu kompetencji EMT. Artykuł podkreśla znaczenie realizmu zawodowego w kształceniu tłumaczy, polemizuje jednak z redukcjonistycznym postrzeganiem istoty tłumaczenia jako umiejętności „świadczenia usług tłumaczeniowych”. Polemika zilustrowana jest wynikami badań empirycznych dotyczących percepcji modelu kompetencji EMT oraz analizą procedury rekrutacyjnej dla tłumaczy unijnych.

EN

The paper seeks to analyze the current discourse in the field of translator training, developing in a triad of academic discussion, impact of translation standards and general educational debate. The discourse is discussed from chosen perspectives: empirical research on market requirements concerning translators (Optimale), the EN 15038:2006 translation standard and the EMT competence model. The paper stresses the importance of professional realism in translator education yet argues with ascribing the “translation service provision” competence a superordinate role. The arguments advocating a broader approach, taking into account transferable skills, are illustrated with results of empirical research on the perception of the EMT competence model and an analysis of recruitment competitions for translators in the EU institutions.

Keywords

PL

kształcenie tłumaczy; realizm zawodowy; kompetencje tłumacza; umiejętności transferowalne

EN

translator education; professional realism; translator competence; transferable skills

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Między Oryginałem a Przekładem
• Year: 2013
• Volume: 19-20
• Pages: 169-187

Contributors

author

Joanna Dybiec‑Gajer

• Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków

References

• Angelelli, C.V. (2009), „Using a Rubric to Assess Translation Ability”, w: Angelelli, C.V., Jacobson, H.E. (eds) (2009), Testing and Assessment in Translation and Interpreting Studies, John Benjamins, Amsterdam–Philadelphia, s. 13‑‑ 47.
• Biel, Ł. (2011), „Training translators or translation service providers? EN 15038: 2006 standard of translation services and its training implications”, Journal of Specialised Translation, 16, s. 61‑‑ 76.
• Chodkiewicz, M. (2012), „The EMT Framework of Reference for Competences Applied to Translation: Perceptions by Professional and Student Translators”, Journal of Specialised Translation, 17, s. 37‑‑ 54.
• Dybiec‑‑ Gajer, J. (2012), „Kompetencje profesjonalnego tłumacza a kształcenie i sukces zawodowy. Model kompetencji EMT z perspektywy polskich tłumaczy Parlamentu Europejskiego”, w: Piotrowska, M. et al. (red.), Kompetencje tłumacza, Tertium, Kraków, s. 163‑‑ 189.
• Dybiec‑‑ Gajer, J. (2013), Zmierzyć przekład? Z metodologii oceniania w dydaktyce przekładu pisemnego, Universitas, Kraków.
• „European Graduate Placement Scheme”, [on‑‑ line] http://www.e‑‑ gps.org – 28 II 2013.
• Gouadec, D. (2007), Translation as Profession, John Benjamins, Amsterdam– Philadelphia.
• Göpferich, S. (2009), „Towards a Model of Translation Competence and its Acquisition: the Longitudinal Study TransComp”, w: Göpferich, S., Jakobsen, A.L., Mees, I.M. (eds), Behind the Mind: Methods, Models and Results in Translation Process Research, Samfundslitteratur Press, Copenhagen, s. 11‑‑ 37.
• Grosbart, Z. (1995), „Rola myślenia w praktyce przekładu”, Między oryginałem a przekładem, I, s. 65‑‑ 73.
• Grupa ekspercka EMT (2009), „Competences for professional translators, experts in multilingual and multimedia communication”, [on‑‑ line] http://ec.europa.eu/dgs/translation/programmes/emt/key_documents/emt_competences_translators_en.pdf – 29 III 2010.
• Hertog, E., van Gucht, J. (eds) (2008), Status Quaestionis. Questionnaire on the Provision of Legal Interpreting and Translation in the EU, Intersentia, Antwerpia–Oxford–Portland.
• „Karta praw studenta”, [on‑‑ line] http://www.nauka.gov.pl/szkolnictwo‑‑ wyzsze/karta‑‑ praw‑‑ studenta – 26 II 2013.
• Kopczyński, A. (2009), „Kryteria jakości i oceny tłumaczenia”, w: Kopczyński, A., Kizeweter, M. (red.), Jakość i ocena tłumaczenia, Academica, Warszawa, s. 9‑‑ 14.
• Kelly, D. (2005), A Handbook for Translator Trainers. A Guide to Reflective Practice, St Jerome, Manchester.
• Kubacki, A.D. (2012), Tłumaczenie poświadczone. Status, kształcenie, warsztat i odpowiedzialność tłumacza przysięgłego, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Mendel, A. (2011), „Raport z badania ankietowego na temat jakości tłumaczenia w postępowaniu karnym”, [on‑‑ line] http://www.tepis.org.pl/aktualnosci/inne/r‑‑ jtpk.pdf – 30 I 2013.
• Olvera Lobo, M.D. et al. (2007), „A professional approach to translator training (PATT)”, Meta, 52(3), s. 517‑‑ 528.
• PACTE (2008), „First Results of a Translation Competence Experiment «Knowledge of Translation» and «Efficacy of the Translation Process»”, w: Kearns, J. (ed.), Translator and Interpreter Training. Issues, Methods and Debates, Continuum, New York–London, s. 104‑‑ 126.
• Piasecka, M. (2007), „Jakość kształcenia w szkole wyższej w Polsce i innych krajach europejskich”, w: Komorowska, H. (red.), Nauczanie języków obcych – Polska a Europa, Academica, Warszawa, s. 181‑‑ 190.
• Piotrowska, M. et al. (red.) (2012), Kompetencje tłumacza, Tertium, Kraków.
• Piekarski, J. (2011), „Jakość wiedzy pod kontrolą – uwagi na temat «klątwy» ewaluacji biurokratycznej”, w: Michalski, G. (red.), Ewaluacja a jakość edukacji. Koncepcje – doświadczenia – kierunki praktycznych rozwiązań, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 29‑‑ 56.
• Usługi tłumaczeniowe – wymagania dotyczące świadczenia usług, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa
• Pym, A. (2011), „Translation research terms: a tentative glossary for moments of perplexity and dispute”, w: Pym, A. (ed.), Translation Research Projects 3, Intercultural Studies Group, Tarragona, s. 75‑‑ 110.
• Pym, A. et al. (2012), The Status of the Translation Profession in the European Union, Komisja Europejska.
• Robinson, D. (2003), Becoming a Translator. An Introduction to the Theory and Practice of Translation, Routledge, London.
• Schopp, J.F. (2007), „The European Translation Standard EN 15038 and its Terminology – A Mirror of Missing Professionalism?”, [on‑‑ line] http://www.eleto.gr/download/Conferences/6th%20Conference/6th_26‑‑ 14‑SchoppJurgenPaper_V03.pdf – 17 IX 2012.
• Stawecka, A. (2010), „Ustny przekład sądowy w Polsce. Normy zawodowe a praktyka”, w: Tryuk, M. (red.), O tłumaczach, prawnikach, lekarzach i urzędnikach. Teoria i praktyka tłumaczenia środowiskowego w Polsce, Bel, Warszawa, s. 65‑‑ 110.
• Szymczak, M. (1978), Słownik języka polskiego, t. 1, PWN, Warszawa.
• Toudic, D. (2012), „Optimale Employer Survey and Consultation”, [on‑‑ line] http://www.translator‑‑ training.eu/optimale/attachments/article/36/WP4_Synthesis_report.pdf – 10 I 2013.
• „Tłumaczenie w XXI wieku. Teoria – kształcenie – praktyka. Imago Mundi IV, 2012”, [on‑‑ line] http://www.ils.uw.edu.pl/95.html – 26 II 2013.
• „Translator profile”, [on‑‑ line] http://ec.europa.eu/dgs/translation/workwithus/staff/profile/index_en.htm – 26 II 2013.
• „Więcej o reformie”, [on‑‑ line] http://www.nauka.gov.pl/na‑‑ skroty/karta‑‑ praw‑studenta/wiecej‑‑ o‑‑ reformie – 26 II 2013.
• Wilss, W. (1982), The Science of Translation, Narr, Tübingen.
• Zieliński, L. (2011), „Egzamin na tłumacza przysięgłego a norma i jakość przekładu tekstów prawnych oraz prawniczych”, Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu, 6, s. 117‑‑ 130.