Pavlo Żytec’kyj and Aleksej A. Šachmatov on language ideology and the status of the Ukrainian language

• Authors: Daiber Thomas

Title variants

PL

Pawło Żytec’kyj i Aleksiej Szachmatow w sprawie polityki językowej i statusu języka ukraińskiego

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule omówiono niektóre listy A.A. Szachmatowa i P.I. Żyteckiego z początku XX wieku, w których autorzy zajmują się zagadnieniem ukraińskich przekładów Biblii. Argumenty językowe w korespondencji zanalizowano na tle dziewiętnastowiecznych poglądów na temat „języka narodowego”. Wysnuto wniosek, że obaj lingwiści, chociaż różnią się w poglądach na temat tego, czy Ukraina powinna otrzymać polityczną niezależność, podnoszą swoje argumenty w ramach wspólnego dyskursu.

EN

The article is concerned with some letters from P.I. Zhiteckij and A.A. Shachmatov from the beginning of the 20th c. related to Ukrainian Bible translations. The language arguments of the correspondence are analyzed within the framework of linguistic views of the 19th century on the issue of a ‘national language’. It is seen, that both linguists are arguing within a common discourse, although proposing different answers to the question, whether the Ukraine should receive political independence.

Keywords

PL

Pawło I. Żytec’kyj; Aleksiej A. Szachmatow; ukraińska Biblia; dyskurs językowy w XIX w.

EN

Aleksiej A. Szachmatow; język ukraiński; Pavlo I. Zhiteckij; Ukrainian Bible; Ukrainian language

language discourse of the 19th century

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2018
• Volume: 66
• Pages: 79-98

Contributors

author

Daiber Thomas

• Institut für Slavistik, Justus Liebig Universität

References

• Aleksandrovskij Ivan S., 2009, “Jazyk”’ ili “narečie”? Polemika vokrug ukrainskogo jazyka v XIX v., “Vestnik Moskovskogo gosudarstvennogo oblastnogo universiteta. Serija Istorija i Političeskie Nauki”, vol. 1, pp. 46–53.
• Anderson Benedict, 1991, Imagined Communities. Reflections on the Origin and Spread of Nationalism, rev. ed., Verso, London–New York.
• Aristov Vadym J., 2010, Ukraïnofily: miž deržavnym i “na-cional’nym”, “Naukovi Zapysky NaUKMA”, vol. 104, pp. 19–23.
• Basargina Ekaterina J., 2004, Vice-prezident Imperatorskoj Akademii nauk P.V. Nikitin: Iz istroii russkoj nauki (1867–1916 gg.), RAN, Sankt-Peterburg.
• Beloded Ivan K., 1968, Naučnoe nasledie P.I. Žiteckogo i sovremennost’, “Voprosy Jazykoznanija”, vol. 1, pp. 111–117.
• Bijuškina Nadežda I., 2010, Istočniki položenija “O merach k ochraneniju gosudarstvennogo porjadka i obščestvennogo spokojstva” ot 14 avgusta 1881 g., “Vestnik Nižegorodskogo universiteta. Pravo”, vol. 5/1, pp. 288–293.
• Borjak Hennadij, ed., 2013, Ukraïns’ka identyčnist’ i movne pytannja v Rosijs’kij imperiï: sproba deržavnoho reguljuvannja (1847–1914). Zbirnyk dokumentiv i materialiv, Akademija Nauk Ukraïny, Kyïv.
• Cracraft James, 1982, From the Russian past to the Soviet present, “Bulletin of the Atomic Scientists”, vol. 32, no. 1, pp. 8–12.
• Daiber Thomas, 1992, Die Darstellung des Zeitworts in ostslavischen Grammatiken von den Anfängen bis zum ausgehenden 18. Jahrhundert, Weiher (= Monumenta Linguae Slavicae Dialecti Veteris, Fontes et Dissertationes 32), Freiburg i. Br.
• Daiber Thomas, 2008, Romantischer Volksgeist oder Sprachidentität in gezähmter Natur, “Bulletin der Deutschen Slavistik”, no. 14, pp. 75–85.
• Daiber Thomas, 2014, Slavische Grammatikschreibung, in: K. Gutschmidt, S. Kempgen, T. Berger, P. Kosta, eds., Die slavischen Sprachen. Ein internationales Handbuch zu ihrer Struktur, ihrer Geschichte und ihrer Erforschung. Band 2. 1793–1811 (= Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft [HSK] 32/2), de Gruyter, Berlin.
• Danylenko Andrii, 2010, The Ukrainian Bible and the Valuev Circular of July 18, 1863, “Acta Slavica Iaponica”, no. 28, pp. 1–21.
• Danylenko Andrii, 2016, From the Bible to Shakespeare. Pantelejmon Kuliš (1819–1897) and the Formation of Literary Ukrainian, Academic Studies Press, Boston.
• Del Sarto Raffaella A., 2016, Normative Empire Europe: The European Union, its Borderlands, and the ‘Arab Spring’, “Journal of Common Market Studies”, vol. 54/2, pp. 215–232.
• Domrin Alexander N., 2010, A Lost War on Terror: Forgotten Lessons of the Russian Empire, “Michigan State Journal of International Law”, vol. 19/1, pp. 63–94.
• Esipova Valerija A., 2014, K voprosu ob istorii perevoda teksta Novogo Zaveta F.S. Moračevskogo: po materialam ORKP NB TGU, “Vestnik Tomskogo Gosudarstvennogo Universiteta. Filologija”, no. 384, pp. 87–94.
• Frank Stephen P., 1999, Crime, Cultural Conflict, and Justice in Rural Russia, 1856–1914, University of California, Los Angeles (= Studies on the History of Society and Culture 31).
• Glassl Horst, 1985, Die Kyrillo-Methodianische Bruderschaft als Erscheinung der ukrainischen Romantik, in: J. Bojko-Blochin, ed., Ukrainische Romantik und Neuromantik vor dem Hintergrund der europäischen Literatur, Winter, Heidelberg, pp. 97–104.
• Hluščenko Vladimir A., 2014, Russkie jazykovedy v bor‘be za ravnopravie russkogo i ukrainskogo literaturnych jazykov (konec XIX v. – načalo XX v.), in: L.A. Kudrjavcev, ed., Russkij jazyk i literatura. Problemy izučenija i prepodavanija. Sbornik naučnych trudov, vyp. 8, Ukrainskaja Associacija prepodavatelej russkogo jazyka i literatury, Kiev, pp. 18–25.
• Horbatsch Olexa, 1964, Die vier Ausgaben der kirchenslavischen Grammatik von M. Smotryćky, Harrassowitz, Wiesbaden (= Frankfurter Abhandlungen zur Slavistik 7).
• Jagić Vatroslav, 1895, Razsuždenija južnoslavjanskoj i russkoj stariny o cerkovno- slavjanskom jazyke, Imperatorskaja Akademija Nauk, Sankt Peterburg.
• Kamusella Tomasz, 2012, The Change of the Name of the Russian Language in Russian from Rossiiskii to Russkii: Did Politics Have Anything to Do with It?, “Acta Slavica Iaponica”, no. 32, pp. 73–96.
• Kotenko Tat’jana I., 2014, Avtografy perevoda teksta Novogo Zaveta F.S. Moračevskogo v fondach biblioteki Rossijskoj Akademii Nauk: Novye dannye, “Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Filologija”, no. 384, pp. 102–106.
• Kretsch mer Anna, 1994, Und noch einmal zur Diglossie, in: T. Berger, ed., Linguistische Beiträge zur Slawistik aus Deutschland und Österreich, Gesellschaft zur Förderung Slawistischer Studien, Wien, pp. 181–194.
• Makarov Vladimir I., 2012, Perepiska A.A. Šachmatova i P.I. Žiteckogo, “Učennye zapiski Kurskogo gosudarstvennogo universiteta”, vol. 3(23)/2.
• Makarov Vladimir I., 2015, Prednaznačenie čeloveka – “uveličit’ summu dobra na zemle” (A.A. Šachmatov), in: O.N. Krylova, M.N. Priemyševa, eds., Akademik A.A. Šachmatov. Žizn‘, tvočestvo, naučnoe nasledie, Nestor-Istorija, Sankt Peterburg, pp. 8–23.
• Mich utina Irina V., 2003, Ukrainskij vopros v Rossii (konec XIX – načalo XX veka), Logos, Moskva.
• Moser Michael, 2005, Das Ukrainische als Kirchensprache, Lit, Berlin. Ob otmene stesnenij malorusskogo pečatnogo slova (na pravach rukopisi), 1905, Imperatorskaja Akademija Nauk, Sankt Peterburg.
• Pavlovskij Aleksej P., 1978, Grammatika malorossijskago narečija [SPb 1818], Pribavlenie k Grammatike malorossijskogo narečija [SPb 1822], ed. O. Horbatsch, Ukrainische Universität, München.
• Remy Johannes, 2007, The Valuev Circular and Censorship of Ukrainian Publications in the Russian Empire (1863–1876): Intention and Practice, “Canadian Slavonic Papers”, vol. 49, no. 1/2, pp. 87–120.
• Remy Johannes, 2016, Brothers or Enemies. The Ukrainian National Movement and Russia, from the 1840s to the 1870s, University Press, Toronto.
• Samarin Jurij F., 1877, Iz dnevnika, vedennogo Ju. F. Samarinym v Kieve, v 1850 godu, “Russkij Archiv”, no. 6, vol. 2, pp. 229–232.
• Schelling Friedrich Wilhelm Joseph, 1985, Ausgewählte Schriften, in: M. Frank, ed., 6 vols., Suhrkamp, Frankfurt am Main.
• Senkus Roman, 1993, Zhytetsky, Pavlo, [printed 1993, republished] in: Internet Encyclopedia of Ukraine, ed. Canadian Institute of Ukrainian Studies, University of Alberta, University of Toronto, http://www.encyclopediaofukraine. com (accessed: 11.12.2018).
• Simonova Inna A., 1988, O vzaimosvjazi slavjanofil’stva s ideologiej Kirillo- Mefodievskogo obščestva. F.V. Čižkov i Kirillo-Mefodievcy, “Sovetskoe Slavanovedenie”, no. 1, pp. 42–54.
• Sinica Irina A., 2014, Pavel Ignatovič Žiteckij i razvitie gumanitarnoj mysli XIX veka, “Mova”, no. 21, pp. 15–18.
• Solchanyk Roman, 1985, Language Politics in the Ukraine, in: I.T. Kreindler, ed., Sociolinguistic Perspectives on Soviet National Languages. Their Past, Present and Future, Mouton, Berlin–New York–Amsterdam, pp. 57–105 (= Contributions to the Sociology of Language 40).
• Symaniec Virginie, 2013, La construction idélologique slave orientale: Langues, races et nations dans la Russie du XIXe siècle, “Revue des Etudes Slaves”, vol. 84, no. 1/2, pp. 223–233.
• Trubačev Oleg N., 2005, Russkij – rossijskij. Istorija, dinamika, ideologija dvuch atributov nacii, in: G.A. Bogatova, I.B. Es’kova, I.G. Panova, eds., V poiskach edinstva. Vzgljad filologa na problemu istokov Rusi, 3 Aufl, RAN, Moskva, pp. 225–236.
• Vulpius Ricarda, 2005, Jazykovaja politika v Rossijskoj imperii i Ukrainskij perevod Biblii (1860–1906), “Ab Imperio”, no. 2, pp. 191–224.
• Žiteckij Pavel I., 1878, Tekst Evangelija Luki iz peresopnicy rukopisi, in: V.I. Modestov, ed., Trudy III Archeologičeskogo S’’ezda v Kieve 1874 g., vol. 2, Akad., Kiev, pp. 43–111.
• Žiteckij Pavel I., 1905, O perevodach evangelija na malo-russkij jazyk, “Izvestija otdelenija russkago jazyka i slovesnosti Imperatorskoj Akademii nauk”, vol. 10/4, pp. 1–65.