Potrzeby zdrowotne realizowane przez aktywność fizyczną osób starszych

• Authors: Kubińska Zofia , Pańczuk Anna

Title variants

EN

Health needs satisfied by physical activity in the elderly

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wstęp. W latach 90. eksperci stwierdzili, że w strategii zdrowia publicznego zwiększenie aktywności fizycznej społeczeństwa jest równie istotne jak leczenie nadciśnienia tętniczego, zaburzeń przemiany lipidowej czy walka z nałogiem palenia tytoniu (Drygas, Jagier, 2003). Celem pracy było przedstawienie rodzajów potrzeb zdrowotnych osób starszych zaspokajanych przez podejmowaną aktywność fizyczną z uwzględnieniem stopnia ich realizacji. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w 2016 roku wśród mieszkańców powiatu bialskiego i okolic (północna część województwa lubelskiego). Przebadano 221 osób w wieku 60- 90 lat. Wśród badanych przeważały kobiety (65,6%) oraz mieszkańcy wsi (56,9%). W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem autorskiego kwestionariusza ankiety. Wyniki. Najliczniejsza grupa badanych seniorów wskazała, iż przez podejmowaną aktywność fizyczną realizuje potrzeby prorodzinne (92,3%), profilaktyczne (91,9%), ruchu (89,1%) oraz antyinwolucyjne i aktywności turystycznej (po 88,7%). Najmniej liczna grupa badanych realizuje potrzeby aktywnej niepełnosprawności (69,2%) oraz rehabilitacyjne (77,8%). Wnioski. Badani seniorzy, przez aktywność fizyczną, realizowali wszystkie analizowane potrzeby zdrowotne. Najliczniejsza grupa realizowała potrzeby prorodzinne, profilaktyczne, ruchu, antyinwolucyjne oraz aktywności turystycznej. W największym stopniu zaspokajane były potrzeby prorodzinne, profilaktyczne oraz ruchu, natomiast w najmniejszym potrzeby aktywnej niepełnosprawności i rekreacji ruchowej.

EN

Introduction. In the 1990s, experts stated that, with regard to the public health strategy, increasing physical activity in society is as significant as treatment of hypertension, lipid metabolism disorders or battles against tobacco addiction (Drygas, Jagier, 2003). The purpose of the paper was to present types of health needs of the elderly, which are met by undertaking physical activity, with further consideration of the degree of its implementation. Material and method. The research was conducted in 2016 among the residents of Biała Podlaska district and the surrounding area (northern part of the Lublin Province). Altogether, 221 persons aged 60-90 were examined. The majority of the respondents were women (65.6%) and rural residents (56.9%). The paper applies the method of the diagnostic survey with the use of the author’s own survey questionnaire. Results. The most numerous group of the surveyed seniors indicated that the undertaken PA satisfies the following needs: family-related (92.3%), prophylactic (91.9%), movement (89.1%), as well as anti-involutionary and tourism-related (both 88.7%). The fewest indications were given to the need of becoming active in case of disability (69.2%) and rehabilitation (77.8%). Conclusions. Physical activity helped the surveyed seniors to satisfy all of the analysed health needs. The respondents would mainly point to family-related needs, preventive ones, movement, anti-involutionary as well as tourist and activity-related ones. The needs that seemed most fulfilled were family-related, prophylactic and those concerning movement while preventing active disability and physical recreation were met the least.

Keywords

PL

osoby starsze; potrzeby zdrowotne; aktywność fizyczna

EN

the elderly; health needs; physical activity

• Publisher: Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
• Journal: Rozprawy Społeczne
• Year: 2018
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 73-79

Dates

published

2018

Contributors

author

Kubińska Zofia

• Zakład Fizjoterapii, Katedra Kultury Fizycznej i Fizjoterapii, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

author

Pańczuk Anna

• Zakład Fizjoterapii, Katedra Kultury Fizycznej i Fizjoterapii, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

References

• Ainsworth, B.E., Jacobs D.R., Leon A.S. (1993). Validity and reliability of self-reported physical activity status: the Lipid Research Clinics questionnaire. Medicine and Science in Sport and Exercise, 25(1), 92–98. https://doi.org/10.1249/00005768-199301000-00013
• Bień, B. (2007). Proces starzenia się człowieka. W: T. Grodzicki, J. Kocemba, A. Skalska (red.), Geriatria z elementami gerontologii ogólnej (s. 42–46). Gdańsk: Via Medica.
• Błędowski, P., Szatur-Jaworska, B., Szweda-Lewandowska, Z., Kubicki, P. (2012). Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa. Pobrane z: http://senior.gov.pl/source/raport_osoby%20starsze.pdf
• Czapiński, J., Błędowski, P. (2014). Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa. Pobrane z: http://www.diagnoza.com/pliki/raporty_tematyczne/Aktywnosc_spoleczna_ osob_starszych.pdf.
• Drabik, J., Resiak, M. (red.). (2010). Styl życia w promocji zdrowia. Gdańsk: Wyd. AWFiS.
• Drygas, W., Jegier, A. (2003). Zalecenia dotyczące aktywności ruchowej w profilaktyce układu krążenia. W: M. Naruszewicz (red.), Kardiologia zapobiegawcza (s. 252–266). Szczecin: PTBnM Verso.
• Drygas, W., Piotrowicz, R., Jegier, A., Kopeć, G., Podolec, P. (2010). Aktywność fizyczna u osób zdrowych. W: P. Podolec (red.), Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki. T.2 (s. 437-442). Kraków: Wyd. Medycyna Praktyczna.
• Florek-Łuszczki, M., Lachowski, S., Kowalczyk-Bołtuć, J., Dziemidok, P., Jaworska, J., Tochman-Gawda, A., Szcześniak, G., Paprzycki, P., Janowska, A., Cisak, E., Wójcik-Fatla, A., Zając, V., Sawczyn, A., Kloc, A., Sroka, J., Dutkiewicz, J., Saran, T., Maruszewska, A., Bojar, I. (2015). Ocena stanu zdrowia oraz określenie potrzeb zdrowotnych mieszkańców województwa lubelskiego na potrzeby opracowywania programów polityki zdrowotnej realizowanych przez Samorząd Województwa Lubelskiego w latach 2016-2021. Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, Lublin. Pobrane z: http://prawomiejscowe.pl/FILE_REPOSITORY/17065/LegalActs/161059/Zalacznik1.pdf.
• Gajos, A., Kujawski, S., Gajos, M., Chatys, Ż., Bogacki, P., Ciesielska, N., Zukow, W. (2014). Effect of physical activity on cognitive functions in elderly. Journal of Health Sciences, 4(8), 91-100. Pobrane z: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.673.190&rep=rep1&type=pdf.
• Grzanka-Tykwińska, A., Kędziora-Kornatowska, K. (2010). Aktywności osób w podeszłym wieku. Gerontologia Polska, 18(1), 29-32.
• GUS (2014). Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050. Pobrane z: http://www.wspolnota.org.pl/uploads/tx_news/ludnosc_w_starszym_wieku.pdf.
• Ignasiak, Z., Skrzek, A., Sławińska, T., Rożek-Piechura, K., Steciwko, A., Domaradzki, J., Fugiel, J., Posłuszny, P. (2011). Wstępna ocena kondycji biologicznej wrocławskich seniorek. Gerontologia Polska, 19(2), 91–98.
• Jegier, A., Stasiołek, D. (2001). Skuteczna dawka aktywności fizycznej w prewencji pierwotnej chorób układu krążenia i promocji zdrowia. Medicina Sportiva, 5, suppl. 2, 109–118.
• Klukowski, K. (2012). Wysiłek i sport osób niepełnosprawnych. W: J. Górski (red.), Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego (s. 198-241). Warszawa: Wyd. Lekarskie PZWL.
• Koprowiak, E., Nowak, B. (2007). Style życia ludzi starszych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Wydawnictwo Neuro-Centrum, Lublin.
• Kostka, T. (2010). Aktywność fizyczna u osób w podeszłym wieku. W: P. Podolec (red.), Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki. T.2 (s. 455-460). Kraków: Wyd. Medycyna Praktyczna.
• Kozdroń, E. (2012). Kultura fizyczna-sport dla wszystkich. W: Rzecznik Praw obywatelskich, Strategia działania w starzejącym się społeczeństwie. Tezy i rekomendacje (s. 63-72). Warszawa. Pobrane z: https://www.rpo.gov.pl/pliki/13541772380.pdf.
• Kozdroń, E. (2014). Aktywność rekreacyjna w procesie pomyślnego starzenia się. Zeszyty Naukowe WSKFiT, 9, 75-84.
• Lampinen, P., Heikkinen, R.L., Kauppinen, M., Heikkinen, E. (2006). Activity as a predictor of mental well-being among older adults. Aging & Mental Health, 10(5), 454–466. https://doi.org/10.1080/13607860600640962
• Leveille, S.G., Guralnik, J.M., Ferrucci, L., Langiois, J.A. (1999). Aging successfully until death in old age: opportunities for increasing active life expectancy. Am. J. Epidemiol., 149(7), 654-664. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.aje.a009866
• Majchrowska, A. (2003). Zachowania zdrowotne-aspekty socjologiczne. W: A. Majchrowska (red.), Wybrane elementy socjologii (s. 293-316). Lublin: Wyd. Czelej.
• Makuła, W. (2012). Usprawnianie ruchowe seniorów. Wybrane zagadnienia profilaktyki gerontologii. Nowy Sącz: PWSZ w Nowym Sączu.
• Marchewka, A., Dąbrowski, Z., Żołądź, J.A. (red.). (2013). Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (2013). Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej 2012 w Polsce. Raport ewaluacyjny. Warszawa. Pobrane z: http://senior.gov.pl/assets/uploads/Załącznik nr 12.pdf.
• Mossakowska, M., Więcek, A., Błędowski, P. (red.). (2012). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wyd. Medyczne. Pobrane z: http://212.87.21.2/polsenior/sites/polsenior.iimcb.gov.pl/files/file/monografia/monografiaPolSenior.pdf.
• Osiński, W. (2013). Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym. Warszawa: Wyd. Lekarskie PZWL.
• Pedersen, B. K., Hoffman-Goetz, L. (2000). Exercise and the immune system: regulation, integration, and adaptation. Physiol Rev. 80(3), 1055-1081. https://doi.org/10.1152/physrev.2000.80.3.1055
• Prączko, K., Kostka, T. (2005). Aktywność ruchowa a infekcje. Gerontologia Polska, 13(3), 195-199.
• Rottermund, J., Knapik, A., Szyszka, M. (2015). Aktywność fizyczna a jakość życia osób starszych. Społeczeństwo i Rodzina, 42(1), 78–98.
• Rowiński, R., Dąbrowski, A. (2012). Aktywność fizyczna Polaków w wieku podeszłym. W: M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), PolSenior Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (s. 531-548). Poznań: Termedia Wyd. Medyczne. Pobrane z: http://212.87.21.2/polsenior/sites/polsenior.iimcb.gov.pl/files/file/monografia/monografiaPolSenior.pdf.
• Słopiecka, A., Cieślik, A. (2011). Zachowania zdrowotne – wybrane definicje. Studia Medyczne, 24(4), 77-81.
• Suchecka, J. (2010). Ekonomia zdrowia i opieki zdrowotnej. Warszawa: Wyd. Wolters Kluwer.
• Syrek, E. (2000). Zdrowie w aspekcie pedagogiki społecznej. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
• Terra Sílvia, R., Gonçalves da Silva, A., Salerno Pinto, V., Lourenço Dutra, P.M. (2012). Effect of exercise on the immune system: Response, adaptation and cell signaling. Rev Bras Med Esporte, 18(3), 208-214.
• Topór-Mądry, R., Gilis-Januszewska, A., Kurkiewicz, J., Pająk, A. (2002). Szacowanie potrzeb zdrowotnych. Kraków: Wyd. Vesalius.
• Wieczorkowska-Tobis, K., Kostka, T., Borowicz, A.M. (red.). (2011). Fizjoterapia w geriatrii. Warszawa: Wyd. Lekarskie PZWL.
• Wieczorkowska-Tobis, K., Talarska, D. (red.). (2010). Pozytywna starość. Poznań: Uniwersytet Medyczny.
• Woynarowska, B. (2008). Edukacja prozdrowotna. Warszawa: PWN.
• Zarzeczna-Baran, M. (2010). Potrzeby zdrowotne. Baza programów zdrowotnych województwa pomorskiego. Pobrano z: http://bazaprogramow.zdrowiedlapomorzan.pl/ public_html/upload/Potrzeby%20zdrowotne.pdf.
• Zdziarski, M. (2015). Seniorze, trzymaj formę! Aktywność fizyczna osób starszych. Kraków: Ministerstwo Sportu i Turystyki. Inst. Łukasiewicza.
• Żołnierczuk-Kieliszek, D. (2014). Zachowania zdrowotne i ich związek ze zdrowiem. W: T.B. Kulik, A. Pacian (red.), Zdrowie publiczne (s. 64-85). Warszawa: Wyd. Lekarskie PZWL.

Identifiers

ISSN

2081-6081

DOI

10.29316/rs.2018.09