Pacyfikacja, ryzyko i zaangażowanie w późnym kapitalizmie

• Authors: Marta Bucholc

Title variants

EN

Pacification, Risk and Involvement in Late Capitalism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Punktem wyjścia dla artykułu jest rozdarcie tradycji socjologicznej pomiędzy poszukiwaniem neutralnego spojrzenia na swój przedmiot a społecznym zaangażowaniem. Autorka pokazuje, że napięcie to od ponad wieku nadaje rytm rozwojowi myśli społecznej oraz instytucji badawczych i akademickich. Analizuje trzy wątki we wspólnej historii socjologii i kultury kapitalizmu: pacyfikację, przemoc i ryzyko. Podkreśla rolę neutralności dla pacyfikacji kultury Zachodu. Twierdzi, że w późnym kapitalizmie dominującą tendencją w myśleniu o naukach społecznych jest zaangażowanie, co sprawia, że socjologia częściej podsyca społeczne lęki, niż sprzyja – jak neutralne postawy badawcze – pacyfikacji.

EN

The starting point is the chiasm in the sociological tradition between the quest for a neutral perspective and the social engagement. The author demonstrates that this chiasm has dictated the rhythm of the developments in social thought and research and academic institutions for more than a century. She analyzes three motifs in the common history of sociology and capitalistic culture: pacification, violence and risk. She also stresses the importance of detachment for the pacification in the Western culture. She claims that in late capitalism involvement has become a dominant tendency in thinking about social sciences, for which reason sociology is more of a fuel-provider for social fears than the factor favoring pacification, which is reserved for detached research attitude.

Keywords

PL

neutralność; zaangażowanie; ryzyko; Max Weber; Norbert Elias

EN

detachment; neutrality; engagement; involvement; risk; Max Weber; Norbert Elias

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2016
• Issue: 2(221)
• Pages: 41-61

Contributors

author

Marta Bucholc

• Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn
• Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

References

• Antonio, Robert J. 2000. After Postmodernism: Reactionary Tribalism. „The American Journal of Sociology” 106 (1): 40–87.
• Appadurai, Arjun. 2005. Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Tłum. Z. Pucek. Kraków: Universitas.
• Baudrillard, Jean. 2007. Wymiana symboliczna i śmierć. Tłum. S. Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
• Bauman, Zygmunt. 1992. Nowoczesność i zagłada. Tłum. F. Jaszuński. Warszawa: Fundacja Kulturalna Masada.
• Beck, Ulrich. 2004. Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Tłum. S. Cieśla. Warszawa: Scholar.
• Beck, Ulrich i Elisabeth Beck-Gernsheim. 2011. Fernliebe. Lebensformen im globalen Zeitalter. Berlin: Suhrkamp.
• Beck, Ulrich, Anthony Giddens i Scott Lash. 2009. Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności. Tłum. J. Konieczny. Warszawa: WN PWN.
• Bell, Wendell. 2011. Public Sociology and the Future: The Possible, the Probable, and the Preferable. W: V. Jeffries (red.). Handbook of Public Sociology. Lanham: Rowman & Littlefield, s. 89–105.
• Blumenberg, Hans. 2009. Praca nad mitem. Tłum. K. Najdek, M. Herer, Z. Zwoliński. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bucholc, Marta. 2012. Konserwatywna utopia kapitalizmu. Etyczne iluzje międzywojennego kupiectwa. Warszawa: WN PWN.
• Burawoy, Michael. 2005. 2004 Presidential Address: For Public Sociology. „American Sociological Review” 70 (1): 4–28.
• Chomsky, Noam. 1993. Year 501: The Conquest Continues. Boston: South End Press.
• Dahrendorf, Ralf. 2009. Po kryzysie: powrót do etyki protestanckiej?. Tłum. M. Bucholc. „Res Publica Nowa” 7: 163–172.
• Elias, Norbert. 2002. Die höfische Gesellschaft. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• Elias, Norbert. 2003. Zaangażowanie i neutralność. Tłum. J. Stawiński. Warszawa: WN PWN.
• Elias, Norbert. 2009a. On the Sociogenesis of Sociology. W: N. Elias. Essays III. On Sociology and the Humanities. Dublin: University College Dublin Press, s. 43–69.
• Elias, Norbert. 2009b. The Sciences: Towards a Theory. W: N. Elias. Essays I. On the Sociology of Knowledge and the Sciences. Dublin: University College Dublin Press, s. 66–84.
• Elias, Norbert. 2010. The Loneliness of the Dying and Humana Conditio. Tłum. E. Jephcott. Dublin: University College Dublin Presss.
• Elias, Norbert. 2011. O procesie cywilizacji. Analizy socjo- i psychogenetyczne. Tłum. S. Zabłudowski, K. Markiewicz. Warszawa: W.A.B.
• Elias, Norbert i Eric Dunning. 2008. Quest for Excitement. Sport and Leisure in the Civilising Process. Dublin: University College Dublin Press.
• Glenn, Norval D. 2011. Some Suggested Standards for Distinguishing between Good and Bad Public Sociology. W: V. Jeffries (red.). Handbook of Public Sociology. Lanham: Rowman & Littlefield, s. 135–150.
• Goody, John. 2009. Kradzież historii. Tłum. J. Dobrowolski. Warszawa: WN PWN.
• Jacyno, Malgorzata. 2007. Kultura indywidualizmu. Warszawa: WN PWN.
• Konno, Hajime. 2004. Max Weber und die polnische Frage (1892–1920). Eine Betrachtung zum liberalen Nationalismus im wilhelminischen Deutschland. Baden-Baden: Nomos.
• Lepenies, Wolf. 1997. Trzy kultury. Socjologia między literaturą a nauką. Tłum. K. Krzemieniowa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Maffesoli, Michel. 2008. Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych. Tłum. M. Bucholc. Warszawa: WN PWN.
• Marody, Mirosława. 2008. Między neutralnością a zaangażowaniem. O socjologii Norberta Eliasa. W: N. Elias. Społeczeństwo jednostek. Tłum. J. Stawiński. Warszawa: WN PWN, s. 7–43.
• Marody, Mirosława. 2014. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Scholar.
• Mennell, Stephen. 1989. Norbert Elias. Civilization and the Human Self-Image. Oxford: Blackwell.
• Morrow, Raymond A. 2011. Rethinking Burawoy’s Public Sociology: A Post-Empiricist Reconstruction. W: V. Jeffries (red.). Handbook of Public Sociology. Lanham: Rowman & Littlefield, s. 47–69.
• Nisbet, Robert. 1970. Genealogy, Growth, and other Metaphors. „New Literary History” 1: 315–363.
• Patterson, Orlando. 2012. Wolność, niewolnictwo i nowoczesna konstrukcja uprawnień. W: Kulturowe wartości Europy. Tłum. M. Bucholc, M. Kaczmarczyk. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 131–172.
• Polanyi, Karl. 2010. Wielka transformacja. Polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów. Tłum. M. Zawadzka. Warszawa: WN PWN.
• Rehberg, Karl-Siegbert. 1996. Einleitung. W: K.-S. Rehberg (red.). Norbert Elias und die Menschenwissenschaften. Studien zur Entstehung und Wirkungsgeschichte seines Werkes. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• Scheler, Max. 1987. Teoria światopoglądów, socjologia i kształtowanie światopoglądu. W: M. Scheler. Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy. Tłum. S. Czerniak, A. Węgrzecki. Warszawa: PWN, s. 384–410.
• Simmel, Georg. 2012. Filozofia pieniądza. Tłum. A. Przyłębski. Warszawa: Aletheia.
• Sloterdijk, Peter. 2011. Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji. Tłum. B. Cymbrowski. Warszawa: Wyd. Krytyki Politycznej.
• Sowa, Jan. 2011. Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą. Kraków: Universitas.
• Spierenburg, Pieter. 2001. Violence and the Civilizing Process: Does it Work? „Crime, Histoire et Sociétés / Crime, History and Societies” 5 (2): 87–105.
• Szacki, Jerzy. 2002. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: WN PWN.
• Weber, Max. 1998a. Nauka jako zawód i powołanie. W: M. Weber. Polityka jako zawód i powołanie. Tłum. P. Dybel. Kraków: Znak, s. 112–140.
• Weber, Max. 1998b. Państwo narodowe a narodowa polityka gospodarcza. W: Max Weber, Polityka jako zawód i powołanie. Tłum. P. Dybel. Kraków: Znak, s. 172– 196.
• Weber, Max. 1990. Briefe 1906–1908. W: M.R. Lepsius i W.J. Mommsen (red.). Max Weber Gesamtausgabe. T. 2, Briefe, cz. 5. Tübingen: Mohr-Siebeck.
• Weber, Max. 2002. Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Tłum. D. Lachowska. Warszawa: WN PWN.
• Weber, Max. 2011. Etyka protestancka i duch kapitalizmu. Tłum. D. Lachowska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.