Przekonania o świecie społecznym a pogląd na prawo do posiadania broni palnej w Polsce

• Authors: Seń Magdalena , Zielińska Aleksandra

Title variants

EN

Views on global society and opinions on the right to possess firearms in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel badań. Celem prezentowanych badań było ustalenie, jakie przekonania o świecie społecznym współwystępują z określonym poglądem na prawo do posiadania broni palnej w Polsce – mniej lub bardziej permisywnym (liberalnym). Metodologia. Grupę badawczą stanowiło 109 osób (74 kobiety i 35 mężczyzn) rekrutowanych metodą kuli śnieżnej. Badanie przeprowadzone było w formie internetowej; polegało na wypełnieniu Kwestionariusza Przekonań Społecznych i odpowiedzi na pytania o pogląd na prawo do posiadania broni palnej w Polsce oraz o dotychczasowe doświadczenia z bronią palną. Wyniki badań. Pięć z sześciu stawianych hipotez nie znalazło potwierdzenia w uzyskanych wynikach. Ustalono jednak, że wraz ze wzrostem poziomu orientacji na dominację społeczną (SDO) opinie na temat prawa do posiadania broni palnej stawały się średnio bardziej liberalne. Wykryto, że mężczyźni w porównaniu do kobiet charakteryzują się bardziej przyzwalającymi poglądami na temat prawa do broni palnej. Podobnie badani będący w relacjach z osobami, którym przyznano prawo dostępu do broni, wyrażają bardziej permisywne przekonania w omawianej sprawie. Mieszkańcy dużych miast przejawiają bardziej liberalne przekonania kulturowe i ekonomiczne, a także słabszy poziom prawicowego autorytaryzmu niż osoby zamieszkujące mniejsze miejscowości i wsie. Spośród pozycji wchodzących w skład skali SDO wyodrębniono dwa wymiary: Antyegalitaryzmu oraz Dominacji (Opresyjności). Wnioski. Badanie wpisuje się w istotny społecznie dyskurs dotyczący posiadania broni palnej; dostarcza wiedzy o motywach sięgania ludzi po taką broń oraz tłumaczy, jak zmieniają się ich pobudki pod wpływem dostępu do niej. Znaczącym ograniczeniem badania jest sposób, w jaki sprawdzano opinię na temat prawa do posiadania broni (zadawano wyłącznie jedno pytanie). W kolejnych pracach warto zastosować bardziej rozbudowane narzędzie.

EN

Purpose of research. The aim of the research is to determine which beliefs about the social world co-exist with a given view on the right to possess a firearm in Poland – more or less permissive (liberal). Methodology. The research group consisted of 109 people (74 women and 35 men) recruited by the snowball sampling method. The study was conducted by Internet; it consisted in completing the Social Conviction Questionnaire and answering questions about opinions on the right to possess firearms in Poland and on previous experiences with firearms. Results. Most of the results obtained are not consistent with predictions. However, it was found that as the level of social dominance orientation (SDO) increased, opinions on the right to possess firearms were on average more permissive. It has been detected that compared to women men have more permissive views about the right to firearms. Similarly, participants who have a relatrionship with people who have been granted the right of access to firearms express more permissive beliefs on the matter. Inhabitants of large cities exhibit more liberal cultural and economic beliefs, as well as weaker levels of right-wing authoritarianism than people living in smaller towns and villages. Among the items included in the SDO scale, two dimensions have been distinguished: Anti-Egalitarianism and Dominance (Opressiveness). Conclusions. The research is a part of an important ongoing study on firearms; provides knowledge about the motives of people reaching for such weapons and explains how they change under the influence of access to them. A significant limitation of the study is the way in which opinions on the right to firearms were checked (only one question was asked). In subsequent studies on similar beliefs, a broader perspective is worth considering.

Keywords

PL

broń palna; orientacja na dominację społeczną; prawicowy autorytaryzm; świat jako rywalizacyjna dżungla świat jako miejsce niebezpieczne przekonania kulturowe przekonania ekonomiczne zaufanie interpersonalne

EN

firearms; social dominance orientation right-wing authoritarianism dangerous and threatening social world view, competitive jungle social world view; cultural beliefs; economic beliefs; interpersonal trust

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2019
• Issue: 9
• Pages: 75-94

Contributors

author

Seń Magdalena

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Psychologii, ul. J. Wł. Dawida 1, 50-527 Wrocław

author

Zielińska Aleksandra

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Psychologii, ul. J. Wł. Dawida 1, 50-527 Wrocław

References

• Altemeyer, B. (1981). Right-wing authoritarianism. Winnipeg, Canada: University of Manitoba Press.
• Altemeyer, B. (1996). The authoritarian specter. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Altemeyer, B. (2004). Highly Dominating, Highly Authoritarian Personalities. The Journal of Social Psychology, 144(4), 421-447.
• Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bar-Tal, D. (2000). Shared beliefs in a society. Thousand Oaks: Sage.
• Cybulska, A. (red.) (2014). Postawy mieszkańców wsi wobec polityki. Komunikat z badań CBOS, 30, Warszawa. Pobrano z:
• https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_030_14.PDF
• Czarnek, G., Dragon, P., Szwed, P., Wojciszke, B. (2017). Kwestionariusz przekonań politycznych: własności psychometryczne. Psychologia Społeczna, 2(41), 205-222.
• Daly, M., Wilson, M. (1988). Homicide. Hawthorne, NY: Aldine.
• Daly, M., Wilson, M. (2001). Risk-taking, intrasexual competition, and homicide. Nebraska Symposium on Motivation, 47, 1-36.
• Duckitt, J., Wagner, C., du Plessis, I., Birum, I. (2002). The psychological basis of ideology and prejudice: Testing a dual process model. Journal of Personality and Social Psychology, 83, 75-93.
• Federico, C., Hunt, C., Ergun, D. (2009). Political Expertise, Social Worldviews, and Ideology: Translating „Competitive Jungles” and „Dangerous Worlds” into Ideological Reality. Social Justice Research, 22, 259-279.
• Feldman, S., Johnston, C. (2014). Understanding the determinants of political ideology: Implications of structural complexity. Political Psychology, 35, 337-358.
• forsal.pl (2018, 14 maja). Szwajcarzy broni nie oddadzą? Przez unijną dyrektywę alpejski kraj może opuścić strefę Schengen. Pobrano z:
• http://forsal.pl/artykuly/1122960,szwajcarzy-broni-nie-oddadza-przez-unijna-dyrektywe-alpejski-kraj-moze-opuscic-strefe-schengen.html
• Hamill, R., Lodge, M., Blake, F. (1985). The breadth, depth, and utility of class, partisan, and ideological schemata. American Journal of Political Science, 29, 850-870.
• Ho, A. K., Sidanius, J., Kteily, N., Sheehy-Skeffington, J., Pratto, F., Henkel, K. E., Foels, R., Stewart A. L. (2015). The Nature of Social Dominance Orientation: Theorizing and Measuring Preferences for Intergroup Inequality Using the New SDO7 Scale. Journal of Personality and Social Psychology, 109(6), 1003-1028.
• Klebaniuk, J. (2010). Orientacja na dominację społeczną i usprawiedliwianie systemu w kontekście nierówności międzypaństwowych. Psychologia Społeczna, 1(13), 42-56.
• Klebaniuk, J. (2007). Autorytaryzm i orientacja na dominację społeczną jako źródła zagrożeń dla gospodarki opartej na wiedzy. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 10, 297-314.
• Klebaniuk, J. (2009). Niebezpieczny świat, rywalizacyjny świat. Kontekstowe uwarunkowania prawicowego autorytaryzmu i orientacji na dominację społeczną. W: J. Miluska (red.), Polityka i politycy: diagnozy, oceny, doświadczenia (ss. 523-535). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Kossowska, M., van Hiel, A. (2003). The Relationship Between Need for Closure and Conservative Beliefs in Western and Eastern Europe. Political Psychology, 24(3),501-518.
• Kteily, N., Bruneau, E., Waytz, A., Cotterill, S. (2015). The Ascent of Man: Theoretical and Empirical Evidence for Blatant Dehumanization. Journal of Personality and Social Psychology, 109(5), 901-931.
• Misztal, B. (1996). Trust in modern societies. Cambridge: Polity Press.
• Oleś, P. (2003). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Radkiewicz, P. (2011). Ile jest autorytaryzmu w prawicowym autorytaryzmie? Krytyka użyteczności narzędzia pomiaru. Psychologia Społeczna, 2(17), 97-112.
• Sibley, C. G., Wilson, M. S. (2013). Social Dominance Orientation and Right-Wing Authoritarianism: Additive and Interactive Effects on Political Conservatism. Political Psychology, 34(2), 277-284.
• Skarżyńska, K., Radkiewicz, P. (2011). Co wzmacnia/osłabia społeczny darwinizm? O roli doświadczeń z ludźmi, osobowości, wartości osobistych i przywiązania do wspólnoty. Psychologia Społeczna, 1(16), 7-23.
• Sidanius, J., Pratto, F. (1999). Social dominance. New York: Cambridge University Press.
• Staff writers, AFP, News Corp Australia Network (2018, 24 marca). March For Our Lives protest: Millions to join American kids marching for gun control. Pobrano z:
• http://www.couriermail.com.au/news/world/march-for-our-lives-protest-millions-to-join-american-kids-marching-for-gun-control/newsstory/5283d35c1494550c1a937b34ff402969
• Staub, E. (2003). The psychology of good and evil: Why children, adults, and groups help and harm others. Cambridge: Cambridge University Press.
• Stellmacher, J., Petzel, T. (2005). Authoritarianism as a Group Phenomenon. Political Psychology, 26(2), 245-274.
• tvn24.pl (2018, 10 marca). Kanada planuje ograniczenia w dostępie do broni. Pobrano z:
• https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/kanada-zmiany-w-prawie-o-dostepie-do-broni-palnej,821159.html
• Wojciszke, B. (2011). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.