Bocian w słowiańskich wyobrażeniach ludowych

• Authors: Góra Aleksandr W.

Title variants

EN

Slavic folk representations of the stork

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor, na przykładzie formalnej i semantycznej klasyfikacji wyjątkowo obszernego słowiańskiego materiału, przedstawia bociana w ludowych wyobrażeniach wszystkich Słowian. W legendach i obrzędach wiosennych (np. wróżbach odnoszących się do przylatujących na wiosnę pierwszych bocianów) ptak ten występuje w roli obrońcy, oczyszczającego ziemię z gadów i pozostałego plugastwa – żmij, żab, owadów i siły nieczystej. Pióro bociana tępi pchły w domu, bocian tępi żaby, w które zmieniają się wiedźmy, a jego gniazdo chroni dom przed złymi duchami w ogóle. W symbolice chrześcijańskiej bocian, jako tępiciel żmij, jest przeciwnikiem diabła, w związku z tym staje się symbolem Chrystusa. Związek bociana z ogniem przejawia się w tym, iż zabezpiecza on dom przed pożarem i piorunami, a także może wskrzeszać ogień z pomocą dzioba i podpalić dom. Ma również związek z rodzeniem dzieci – przynosi je.

EN

The author, on the basis of the formal and semantic classification of a very extensive Slavic material, depicts the image of the stork in beliefs of all the Slavs. In legends and spring rituals (e.g. in fortune-telling related to the first storks that fly in in spring), the bird acts as a defender that cleanses the land from reptiles and other filth – vipers, frogs, insects, and dark forces. Stork’s feather destroys fleas in the home, the stork destroys frogs that change into witches, and its nest protects the house from evil spirits. In Christian symbolism, the stork, as the destroyer of vipers, is devil’s adversary, and as such becomes the symbol of Christ. The relation of the stork with fire can be seen in the fact that it protects the house against fires and lightning strikes, and can start fire with its beak and set fire to the house. The stork also has a connection with child bearing – it brings children.

Keywords

PL

bocian; folklor słowiański; czyszczenie ziemi z gadów

EN

stork; Slavic folklore; removing reptiles from the Earth

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 1995
• Volume: 7
• Pages: 33–46

Contributors

author

Góra Aleksandr W.

translator

Zienkiewicz Lucyna

References

• Foucet Friedrich W., Taschenlexikon der Sexualsymbole, München 1971.
• Heinz-Mohr Gerd, Lexikon der Symbole. Bilder und Zeichen der christlichen Kunst, Düsseldorf-Kolonia 1972.
• Kucharonak T. I., Rodinnaja obriadnost’ belorusov (istoriko-etnografičeskoje issledovanije). Kandidatskaja dissertacija, Mińsk 1988.