Dostępność do edukacji, jakość kształcenia i poziom wykształcenia mieszkańców a struktura funkcjonalna gmin województwa mazowieckiego

• Authors: Konrad Ł. Czapiewski , Krzysztof Janc

Title variants

EN

Availability of educational services, quality of teaching, level of inhabitants’ education and functional structure of municipalities in Mazowieckie Voivodship

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Edukacja, a konkretnie jej „produkt finalny”, czyli poziom wykształcenia, jest bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego. Dokonywane, praktycznie od najwcześniejszych etapów kształcenia, wybory edukacyjne (bezpośrednio lub pośrednio – przez rodziców) wpływają na osiągnięcie sukcesu w zakresie zdobytego wykształcenia. Jak wynika z przedstawionych analiz, wybory te są warunkowane nie tylko chęcią podjęcia konkretnej ścieżki edukacji, ale również miejscem zamieszkania. Mazowsze jest regionem silnie spolaryzowanym. Obszar dynamicznie rozwijający się, oferujący najwięcej możliwości z zakresu edukacji (w kategoriach ilościowych i jakościowych), obejmuje Warszawę wraz z sąsiednimi gminami. Nigdzie w regionie (a nawet w kraju) nie ma takich możliwości zdobycia, poszerzenia i wykorzystania wiedzy i umiejętności. Duża część regionu to obszary odznaczające się słabymi warunkami dla rozwoju zasobów kapitału ludzkiego, intelektualnego. Poprzez „drenaż mózgów” są one pozbawiane istotnych zasobów, mogących stanowić o ich przyszłym rozwoju. Jest to niewątpliwie istotny problem z perspektywy funkcjonowania regionu jako całości. Potrzeba kreowania nowych funkcji dla większości obszarów, będących w stagnacji gospodarczej, nie jest możliwa bez poprawienia funkcjonowania całego systemu: edukacja  zasoby wiedzy  konwersja wiedzy w zasoby ekonomiczne. Wyzwanie to jest szczególnie istotne aktualnie, gdy mamy do czynienia z postępującymi procesami polaryzacji na linii: możliwości zdobycia wiedzy  zasoby kapitału ludzkiego  możliwości wykorzystania posiadanej wiedzy na rynku pracy. Polaryzacja dokonuje się przede wszystkim pomiędzy: Warszawą i jej strefą podmiejską (wraz z kilkoma ośrodkami miejskimi Mazowsza) a obszarami oddalonymi od głównego rdzenia rozwojowego. Na obszarze rdzeniowym występuje, z jednej strony, najlepsza dostępność przestrzenna do instytucji edukacyjnych na różnych poziomach kształcenia, najwyższa jakość kształcenia wyrażająca się lepszymi wynikami edukacyjnymi, najszersza oferta instytucji kulturalnych, szkoleniowych i edukacyjnych oraz największa koncentracja mieszkańców posiadających wysokie kwalifikacje zawodowe. Z drugiej strony, dysproporcje te w ostatnich latach ulegają jeszcze silniejszym zróżnicowaniom, przykładowo: na obszarach rdzeniowych poprawia się dostępność i oferta różnych instytucji edukacyjnych, uczniowie uzyskują coraz lepsze wyniki egzaminacyjne, a kapitał ludzki mieszkańców jest wzmacniany poprzez napływ migracyjny osób ze średnim i wyższym poziomem wykształcenia. Zaobserwowany proces polaryzacji większości analizowanych uwarunkowań i efektów edukacji powiązany jest, w ścisły sposób, z przemianami społeczno-gospodarczymi regionu, wyrażającymi się dynamicznym rozwojem Warszawy z jej strefą podmiejską i znacznie wolniejszym rozwojem pozostałych terenów regionu.

EN

Education, specifically its "final product", so the level of education, is an important factor affecting the socio-economic development. Almost from the earliest stages of education educational choices made (directly or indirectly – by the parents) influence the success of their training. As is clear from the analysis, these choices are dependent not only on willingness to take a specific path of education, but also a place of residence. Mazovia is a region of highly polarized. Dynamic area, offering many opportunities in the field of education (in terms of quantitative and qualitative) includes Warsaw, along with neighboring municipalities. Nowhere in the region (and even in the country) does not have the capacity to acquire, expand and use of knowledge and skills. Much of the region are areas characterized by poor conditions for the development of human capital. Through the "brain drain" they are deprived of essential resources that could be their future development. This is undoubtedly an important issue from the perspective of the functioning of the region as a coherent whole. The need to create new features for most areas, which are in economic stagnation is not possible without improving the functioning of the entire education system  knowledge resources  converting knowledge into economic resources. This challenge is particularly important now, when we are dealing with a progressive process of polarization on the line: the ability to acquire knowledge  assets of human capital  possibility to use the knowledge of the labor market. Polarization takes place primarily between Warsaw and its suburban area (along with several urban centers of Mazovia), and remote areas of the core development. At the core is on the one hand the best spatial accessibility to educational institutions at various levels of education, the highest quality of education expressed by better education outcomes, the broadest range of cultural institutions, training and education and the largest concentration of inhabitants with high professional qualifications. On the other hand, the disparities between them in recent years become an even stronger variation - for example in the core improves the availability and offer a variety of educational institutions, pupils get better and better exam results and human capital, population is amplified by the influx of migration of people with secondary and higher education levels. The observed polarization of most of the analyzed process conditions and the effects of education is closely linked with changes in the way of socio-economic region, expressing the dynamic development of Warsaw and its suburban area and a much slower development of other areas of the region.

Keywords

PL

rozwój regionalny; województwo mazowieckie; edukacja

EN

education; Mazowieckie Vovodhsip; regional development

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2012
• Issue: 10
• Pages: 33-52

Dates

published

2012-08

Contributors

author

Konrad Ł. Czapiewski

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

author

Krzysztof Janc

• Uniwersytet Warszawski

References

• Czapiewski K., Janc K., 2011, Trendy Rozwojowe Mazowsza: Edukacja jako czynnik rozwoju Mazowsza, IGiPZ PAN, MBPR, Warszawa, maszynopis.
• Florida R., 2002, The Rise of the Creative Class. And How it Transforming Work, Lei-sure, Community, & Everyday Life, Basic Books, New York.
• Komornicki T., Czapiewski K., 2010, Dostępność przestrzenna do ośrodków akade-mickich a poziom kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich Mazowsza, [w:] K. Heff-ner, W. Kamińska (red.), Kapitał ludzki i społeczny w procesie rozwoju obszarów wiejskich, Studia KPZK PAN, Warszawa, s. 66-85.
• Śleszyński P., et al., 2011, Trendy Rozwojowe Mazowsza: Przemiany społeczno-demograficzne województwa mazowieckiego w latach 1990-2030, IGiPZ PAN, MBPR, Warszawa, maszynopis.