Muzeum Sztuki Nowoczesnej Według Założeń Mariana Bogusza

• Authors: Zagrodzki Janusz

Title variants

EN

Premises for a Museum of Modern Art by Marian Bogusz

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł odnosi się do ważnej inicjatywy twórczej Mariana Bogusza (1920-1980) utworzenia Muzeum Sztuki Nowoczesnej na wzór zorganizowanej w 1931 r., przez Władysława Strzemińskiego i grupę „a.r.” Międzynarodowej Kolekcji zdeponowanej w muzeum łódzkim. Przygotowania do tego projektu artysta rozpoczął natychmiast po uwolnieniu z obozu koncentracyjnego w Mauthausen (1945) i powołaniu w Warszawie Klubu Młodych Artystów i Naukowców (1947). Okres socrealizmu przerwał kolekcjonowanie sztuki nowoczesnej. Dopiero powstanie Klubu Krzywego Koła i prowadzonej przez Bogusza autonomicznej Galerii (1956) umożliwiło powrót do tych idei. Bogusz chciał utworzyć kolekcję dzieł artystów skupionych w międzynarodowym ruchu Phases i innych wystawianych w Galerii Krzywe Koło oraz utworzyć z nich stale eksponowany, rozszerzający się zbiór. Początkowo prowadził rozmowy z Muzeum Sztuki w Łodzi. Powstał zespół dzieł (13 obrazów) artystów działających w Paryżu, które przyjęło łódzkie muzeum, odrzucając jednak projekt powstania odrębnego Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Kolejna I Kolekcja Galerii Krzywe Koło, dzieł z lat 1957-1961 (35 obrazów), trafiła jako dar do Muzeum Narodowego w Warszawie (1963), ale i tam nie była eksponowana. W latach sześćdziesiątych głównym miejscem aktywności Bogusza stał się Koszalin. Pierwsze ekspozycje sztuki nowoczesnej odbywały się w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym, a następnie w Muzeum w Koszalinie. Bogusz miał nadzieję stworzyć odrębne Muzeum Sztuki Nowoczesnej, właśnie do tego muzeum przekazał (w 1963 r.) Kolekcje II (13 obrazów) i III (29 gwaszy, rysunków i grafik). Rozwój przyszłego muzeum miały zapewnić coroczne Spotkania Artystów i Naukowców w Osiekach pod Koszalinem (od 1963 r.), na które zapraszano wybitnych artystów. Warunkiem uczestnictwa w spotkaniach było ofiarowanie jednego z dzieł do zbiorów muzeum. W 1965 r. realizacja projektu Bogusza została przerwana. Decyzją administracyjną zlikwidowano w koszalińskim muzeum dział sztuki. Muzeum Sztuki Nowoczesnej organizowane od czerwca 1963 r., fizycznie przestało istnieć. Idea nowego muzeum nakreślona przez Bogusza, wiążąca poezję, teatr i muzykę z malarstwem i rzeźbą, zasługuje na szczególną uwagę. Światowe dokonania sztuki początku lat sześćdziesiątych XX wieku, w których poważny udział mieli artyści polscy, w dotychczas przygotowywanych ekspozycjach nie znalazły właściwego miejsca, istnieją tylko wirtualnie. Rozproszone zbiory Muzeum Sztuki Nowoczesnej, zebrane według założeń Bogusza, dalej czekają na odbiorców świadomych ich znaczenia.

Keywords

PL

Marian Bogusz; Kolekcja Galerii Krzywe Koło; projekty scenograficzne Mariana Bogusza; Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Koszalinie

EN

Marian Bogusz; Collection of The Krzywe Koło Gallery; Marian Bogusz stage design; Museum of Modern Art in Koszalin

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
• Journal: Sztuka i Dokumentacja
• Year: 2018
• Issue: 18
• Pages: 15-27

Contributors

author

Zagrodzki Janusz

• Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi

References

• Bogusz, Marian. „O nowoczesnej plastyce w telegraficznym skrócie.” Nowy Nurt nr 1 (1957): 29.
• Bogusz, Marian. „Galeria staromiejska.” W Plastyka nr 11. Dodatek do Życia Literackiego nr 297 (1957): 7.
• Bogusz, Marian. Konfrontacje. Warszawa: Zarząd Okręgu ZPAP, 1964. Druk ulotny.
• Bogusz, Marian. „Koszalin po raz drugi.” Biuletyn Informacyjny ZPAP nr 16 (1964)
• Fedorowicz, Jerzy. „Krzywe Koło – Koszalin – Osieki 1960-1963.” W Galeria Krzywe Koło, red. Janusz Zagrodzki, 59. Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1990.
• Gierowski, Stefan. „Galeria nieustannego święta.” W Gierowski i Krzywe Koło, red. Janusz Zagrodzki, 25-26. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, październik-listopad 2003.
• Informator I Międzynarodowego Studium Pleneru Koszalińskiego (Koszalin: Muzeum w Koszalinie, 1963).
• Jakobson, Roman. „Poetyka w świetle językoznawstwa.” Pamiętnik Literacki z. 2 (1960): 431-473.
• Program Spotkania Uczestników I i II Pleneru Koszalińskiego. Warszawa: Galeria Sztuki Nowoczesnej, 1964.
• Scenografia Mariana Bogusza. Warszawa: Klub Młodych Artystów i Naukowców, 1949. Kat. wyst.
• Zagrodzki, Janusz. „Kolekcje sztuki nowoczesnej Galerii Krzywe Koło.” W Galeria Krzywe Koło (1956-1965). Prace na papierze, 23-51. Radom: Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia, 2015.