CZY POLSKI USTAWODAWCA WYMAGA OD SĘDZIÓW „DZIELNOŚCI ETYCZNEJ”? ROZWAŻANIA NA TLE USTAWOWEGO WYMOGU „NIESKAZITELNOŚCI CHARAKTERU”

• Authors: Rocławska Anna

Title variants

EN

Does the Polish legislature demand "moral virtue" from its judges? Deliberations in the light of a statutory requirement for "integrity of character"

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

De lege lata pojęcie „nieskazitelnego charakteru” stanowi zasadnicze kryterium, na podstawie którego polski ustawodawca weryfikuje etyczną kompetencję sędziów. Autorka podkreśla, że w demokratycznym państwie prawnym potrzebni są nie tylko sędziowie o dobrym charakterze, ale potrafiący argumentować, co jest dobre (etyczne). W trudnych przypadkach szlachetny i mądry sędzia może łagodzić ułomne prawa. Publikacja ma na celu wskazać, że zdolność do ważenia wartości to konieczna cecha dobrego sędziego. Autorka rozważa pojęcie „dzielności etycznej” jako podstawę prawną dla wychowania mądrych sędziów, umiejących znaleźć złoty środek w sporach etycznych na wokandzie.

EN

The concept of an "unblemished character" is the basic criterion by means of which the Polish legislature verifies the ethical competence of judges. The author emphasises what is needed in the democtartic rule of law - judges of good character, who are capable of arguing what is ethically right. In hard cases, a wise and noble judge can improve an imperfect law. This article aims to demonstrate that an ability to scrutinise opposing positions is an essential disposition of a judge. The author considers the concept of “moral virtue” as a legal basis for the education of judges towards an ability to find the golden mean, despite contradictory arguments.

Keywords

PL

dzielność etyczna; złoty środek; odpowiedzialność dyscyplinarna; orzekanie; nieskazitelny charakter; dyskurs prawniczy

EN

moral virtue; golden mean; disciplinary responsibility; adjudication; unblemished character; legal discourse

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2015
• Issue: 5
• Pages: 99-110

Dates

published

2015

Contributors

author

Rocławska Anna

• Uniwersytet Śląski ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice

References

• BIBLIOGRAFIA
• [1] Alexy R., O pojęciu i naturze prawa, „Ius et lex” 2006, nr 5.
• [2] Alexy R., Teoria praw podstawowych, Warszawa 2010.
• [3] Araszkiewicz M., Gizbert-Studnicki T., Teoria praw podstawowych Roberta Alexy’ego, „Przegląd Legislacyjny” 2011, nr 3.
• [4] Arystoteles, Etyka Nikomachejska, Warszawa 2008.
• [5] Arystoteles, Etyka wielka. Etyka eudemejska, Warszawa 1977.
• [6] Bogucka I., Zagadnienia tworzenia i funkcjonowania etycznych standardów zawodów prawniczych, [w:] Bogucka I., Tobor Z. (red.) Prawo a wartości. Księga jubileuszowa Profesora Józefa Nowackiego, Kraków 2003.
• [7] Borucka-Arctowa M., Pałecki K. (red.), Sądy w opinii społeczeństwa polskiego, Kraków 2003.
• [8] Brandt R. B., Etyka Zagadnienia etyki normatywnej i metaetyki, Warszawa 1996.
• [9] Brożek B., Argumentacyjny model stosowania prawa, [w:] Nawrot O., Sykuna S., Zajadło J. (red.), Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych, Warszawa 2012.
• [10] Chromicki J., Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach dyscyplinarnych sędziów sądów administracyjnych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2010, z. 5-6.
• [11] Dąbrowski S., Kilka uwag o kondycji sędziów, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2010, nr 2.
• [12] Dąbrowski S., Łazarska A. (red.), Komentarz do art. 61 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, LEX, nr 152618.
• [13] Dąbrowski S., Ustrojowa pozycja sędziego, [w:] Gudowski J., Weitz K. (red.), Aurea praxis, aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, Warszawa 2011.
• [14] Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, Warszawa 1998.
• [15] Dworkin R., Imperium prawa, Warszawa 2006.
• [16] Dunaj B. (red.), Nowy słownik języka polskiego, Warszawa 2005.
• [17] Flechter G. P., Na cześć „ius et lex” kilka refleksji nad pojęciem prawa, „Ius et lex” 2002, nr 1.
• [18] Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2009.
• [19] Heller M., Moralność myślenia, Kraków 2015.
• [20] Herbert Z., Kaligula, [w:] Pan Cogito, Wiersze wybrane, Kraków 2005.
• [21] Hart H. L. A., Pojęcie prawa, Warszawa 1998.
• [22] R. Ingarden, Wykłady z etyki, Warszawa 1989.
• [23] Jedynak S. (red.), Wartości: etyka i estetyka Antologia tekstów filozoficznych, Wrocław 1991
• [24] Kozielewicz W., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy, Warszawa 2012.
• [25] Kubiak J., Wokół idei kodeksu etyki zawodowej sędziów, „Palestra” 1995, nr 39.
• [26] Laskowski M., Ustawowe pojęcie „nieskazitelności charakteru”, „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 6.
• [27] Nowacki J., Dwa studia o rozumieniach praworządności, Katowice 1980.
• [28] Nowacki J., Formalne państwo prawne (kwestia charakterystyki), [w:] Teoria prawa. Filozofia prawa. Współczesne prawo i prawoznawstwo, Toruń 1998.
• [29] Nowacki J., Praworządność. Wybrane problemy teoretyczne, Warszawa 1977.
• [30] Perelman Ch., Logika prawnicza. Nowa retoryka, Warszawa 1984.
• [31] Sobol E. (red.), Mały Słownik Języka Polskiego, Warszawa 1994.
• [32] Solum L. B., Natural justice, [w:] „American Journal of Jurisprudence”2006, Vol. 51.
• [33] Shapiro M., Judges as Liars, [w:] „Harvard Journal of Law and Public Policy” 1994.
• [34] Stępień M., Droga przemiany „duszy sędziowskiej". Ku aretycznej koncepcji orzekania sądowego?, [w:] Staśkiewicz W., Stawecki T. (red.), Dyskrecjonalność w prawie, Warszawa 2010.
• [35] Tkacz S., O zintegrowanej koncepcji zasad prawa (Od dogmatyki do teorii), Toruń 2014.
• [36] Tobor Z., Bezstronność sędziego, „Przegląd sądowy” 2005, z. 6.
• [37] Tobor Z., W poszukiwaniu intencji prawodawcy, Katowice 2013.
• AKTY PRAWNE
• [38] Konstytucja RP (tekst jedn. Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
• [39] Rozporządzenie ministra infrastruktury z dn. 14 IV 2004 r. w sprawie powoływania dyspaszerów oraz postępowania duszpasterskiego (Dz. U. 2004 Nr 109, poz. 1158 z późn. zm.).
• [40] Ustawa z dn. 27 VII 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1070 z późn. zm.).
• [41] Ustawa z dn. 16 IX 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 269 z późn. zm.).
• [42] Ustawa z dn. 26 V 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz. U. 1982 Nr 16, poz. 124 z późn. zm.).
• [43] Ustawa z dn. 9 VI 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego (tekst jedn. Dz. U. 2006 nr 104 poz. 709 z późn. zm.).
• [44] Ustawa z dn. 6 I 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.)
• [45] Ustawa z dn. 13 II 1984 r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 215, poz. 1823 z późn. zm.)
• ORZECZNICTWO
• [46] Wyrok SN z dn. 9 VI 2005 r. o sygn. SNO 28/05, LEX nr 471989.
• [47] Wyrok SN z dn. 7 V 2008 r. o sygn. SNO 45/08, SNSD 2008, poz. 11.
• [48] Wyrok SN z dn. 7 II 2002 r. o sygn. SNO 1/01, LEX nr 470187.
• [49] Wyrok SN z dn. 15 IX 2004 r. o sygn. SNO 34/04, LEX nr 472041.
• [50] Wyrok SN z dn. 10 IX 2002 r. o sygn. SNO 27/02, LEX nr 686433.
• [51] Wyrok SN z dn. 17 V 2005 r. o sygn. SNO 22/05, LEX nr 568909.
• [52] Wyrok SN z dn. 5 XI 2003 r., SNO 67/03, OSNSD 2003, nr 2, poz. 61.
• [53] Wyrok SN z dn. 27 IV 2011 r. o sygn. SNO 17/11, OSNSD 2011, poz. 27.
• [54] Wyrok SN z dn. 24 VIII 2006 r. o sygn. SNO 54/06, OSNSD 2006, poz. 13.
• [55] Wyrok SN z dn. 6 VIII 2008 r. o sygn. SNO 30/08, OSNSD 2008, poz. 77.
• [56] Wyrok SN z dn. 9 V 2003 r. o sygn. SNO 20/03, OSNSD 2003, nr I, poz. 11.
• [57] Wyrok SN z dn. 7 XI 2002 r. o sygn. SNO 40/02, OSNSD 2002, poz. 14.
• [58] Wyrok SN z dn. 17 VI 2008 r. o sygn. SNO 48/08, OSNSD 2008, poz. 14.
• [59] Wyrok SN z dn. 29 IX 2003 r. o sygn. SNO 48/03, OSNSD 2003, poz. 60.
• [60] Wyrok WSA w Bydgoszczy z dn. 6 V 2004 r. o sygn. I SA/Bd 63/04, LEX nr 142455.
• [61] Wyrok TK z dn. 10 XII 2014 r. o sygn. K 52/13, Dz. U. z dnia 12 grudnia 2014 r.
• NETOGRAFIA
• [62] http://prawo.rp.pl/artykul/262442.html, 29.12.2014.
• [63] http://www.synonimy.pl/synonim/sumienny/, 29.12.2014.
• [64] http://www.ekumenizm.pl/religia/inne/czym-jest-zlota-regula/, 29.12.2014.

Identifiers

ISSN

2299-2014

DOI

10.15503/onis2015.99.110