Vertalen van medische teksten vanuit het Nederlands naar het Japans: De eerste stappen

• Authors: Christopher Joby

Title variants

PL

Tłumaczenie tekstów medycznych z niderlandzkiego na japoński: Pierwsze kroki

EN

Translation of medical texts from Dutch to Japanese: The first steps

• Languages of publication: NL

Abstracts

NL

Zoals bekend waren de Nederlanders de enige westerlingen die tussen 1639 en 1854 met Japan mochten handelen. In de 18e en 19e eeuw werden ongeveer duizend boeken over verschillende wetenschappelijke onderwerpen vanuit het Nederlands in het Japans vertaald. Dit artikel gaat terug naar de eerste periodes in deze geschiedenis en gebruikt primaire bronnen om een reeks wetenschappelijke vragen op te werpen en te beantwoorden: welke waren de bron- en doeltaal van die eerste vertalingen en hoe pakten de vertalers hun werk aan? Voorts plaatst het artikel dit verhaal in een bredere context om te beoordelen in hoeverre de voorbeelden ons idee over wat vertalen eigenlijk is veranderen en hoe deze geschiedenis gerelateerd is aan het werk over polysystemen van Itamar Even-Zohar. Samenvattend biedt dit artikel een interessante case study over de eerste fase van vertalen tussen twee talen die eerder geen contact met elkaar hebben gehad.

PL

Jak powszechnie wiadomo, Holendrzy byli jedynymi ludźmi z Zachodu, którym w latach 1639–1854 wolno było prowadzić handel z Japonią. W XVIII i XIX wieku z niderlandzkiego na japoński przetłumaczono około tysiąca książek o różnorodnej tematyce naukowej. Niniejszy artykuł nawiązuje do pierwszych okresów w tej historii i wykorzystuje źródła pierwotne, aby postawić szereg pytań badawczych i znaleźć na nie odpowiedź: jaki był język źródłowy i język docelowy pierwszych przekładów i w jaki sposób pracowali tłumacze? Dalej artykuł umieszcza tę historię w szerszym kontekście, aby ocenić, w jakim stopniu przykłady zmieniają nasze wyobrażenie o tym, czym jest tłumaczenie, i jak historia ta odnosi się do prac Itamara Ewen-Zohara nad polisystemami. Podsumowując, artykuł ten prezentuje interesujące studium przypadku pierwszej fazy procesu przekładu między dwoma językami, które wcześniej nie miały ze sobą żadnego kontaktu.

EN

As is well known, the Dutch were the only Westerners who were permitted to trade with Japan between 1639 and 1854. However, the Dutch imported not only goods, but also books, including many that dealt with scientific subjects. During the eighteenth and nineteenth centuries, about a thousand books dealing with different scientific subjects were translated from Dutch to Japanese. This article goes back to the first episodes in this story and uses primary sources to try and answer a number of research questions: what were the source and target language of the first translations and how did the translators go about their work? Furthermore, the article places this story within a wider research context in order to assess whether the examples presented change our idea of what translation is and how this story relates to the work on polysystems by Itamar Even-Zohar. To sum up, this article offers an interesting case study in the first phase of translating between two languages that previously not had any contact.

Keywords

NL

vertaling; Nederlands; Japans; 17e eeuw; Even-Zohar

PL

tłumaczenie; niderlandzki; japoński; XVII wiek; Even-Zohar

EN

translation; Dutch; Japanese; seventeenth century; Even-Zohar

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2018
• Volume: 66
• Issue: 5: Neofilologia. Zeszyt specjalny
• Pages: 95-105

Contributors

author

Christopher Joby

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Beukers, Harm. 2001. ‘Dodonaeus in Japan: Deshima Surgeons as Mediators in the Early Introduction of Western Natural History.’ In Willy vande Walle (ed.). Dodonaeus in Japan: Translation and the Scientific Mind in the Tokugawa Period, 281–298. Leuven: Leuven University Press.
• Boxer, Charles. 1950. Jan Compagnie in Japan, 1600–1850. Den Haag: Martinus Nijhoff.
• Boxer, Charles. 1951. The Christian Century in Japan 1549–1650. London, University of California Press.
• Burke, Peter. 2007. ‘Cultures of Translation in Early Modern Europe.’ In Peter Burke & R. Po-Chia Hsia (eds.). Cultural Translation in Early Modern Europe. Cambridge: Cambridge University Press.
• Clements, Rebekah. 2015. A Cultural History of Translation in Early Modern Japan. Cambridge: Cambridge University Press.
• Even-Zohar, Itamar. 1990. ‘The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem.’ Poetics Today 11, 1: 45–51.
• Goodman, Grant. 1986. Japan: The Dutch Experience. London: The Athlone Press.
• Groot, Henk de. 2005. The Study of the Dutch Language in Japan During its Period of National Isolation (ca. 1641–1868). PhD. Thesis: Christchurch, Nieuw Zeeland.
• Matsuda, Kiyoshi. 2001. ‘The Reception and Spread of Rembert Dodoens’ Cruydt-boeck in Japan,’ In Willy vande Walle (ed.). Dodonaeus in Japan: Translation and the Scientific Mind in the Tokugawa Period, 191–218. Leuven: Leuven University Press.
• Mestler, Gordon. 1956. ‘A Galaxy of Old Japanese Medical Books with Miscellaneous Notes on Early Medicine in Japan. Part III. Urology, Syphilology and Dermatology, Surgery and Pathology,’ Bulletin of the Medical Library Association 44 (2):125–159.
• Michel, Wolfgang. 1996. ‘Hans Jurian Hancke — ein Breslauer in Japan.’ 独仏文学 Dokufutsu Bungaku 46: 59–88.
• Michel, Wolfgang. 1999. Von Leipzig nach Japan: Der Chirurg und Handelsmann Caspar Schamberger (1623–1706). München: Iudicium.
• Michel, Wolfgang. 2010. ‘On Early Red-head-style External Medicine and the Confucian Physician Mukai Genshō.’ Journal of the Japan Society of Medical History, 56 (3): 367–385.
• Michel, Wolfgang. 2017. Traditionelle Medizin in Japan — Von der Frühzeit bis zur Gegenwart. München: Kiener Verlag.
• Michel, Wolfgang & Yoshikazu Sugitatsu. 2003. ‘Ôtaguro Gentan no Oranda-geka menkyojô to sono haikei nitsuite [De chirurgische licentie van Ôtaguro Gentan en zijn achtergrond].’ Journal of the Japan Society of Medical History 49 (3): 455–477.
• Miyasita, Saburō. 1975. ‘A bibliography of the Dutch medical books translated into Japanese.’ Archives Internationales d’Histoire des Sciences 25 (96): 8–72.
• Morris-Suzuki, Tessa. 1994. The Technological Transformation of Japan: From the Seventeenth to the Twenty-first Century. Cambridge: CUP.
• Vande Walle, Willy. 2001. ‘Linguistics and Translation in Pre-Modern Japan and China: A Comparison.’ In Willy vande Walle (ed.). Dodonaeus in Japan: Translation and the Scientific Mind in the Tokugawa Period, 123–148. Leuven: Leuven University Press.
• Vermeulen, T. et al. 1986 e.v. The Deshima Dagregisters. 13 banden. Leiden: Leiden Centre for the History of European Expansion.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2018.66.5s-9