PL
Ryzyko i bezpieczeństwo ekonomiczne wynikają ze sposobu funkcjonowania kapitalizmu w warunkach globalizacji. Integracja europejska jest procesem uregulowanej globalizacji, ale czy te uregulowania są właściwe i wystarczające? Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie mechanizmów współczesnego kapitalizmu w Unii Europejskiej oraz wskazanie sposobu zmniejszenia ryzyka i wzrostu poczucia bezpieczeństwa społeczno-gospodarczego. Ryzyko jest zawsze łączone z zyskiem. Tradycyjny, neoklasyczny sposób myślenia o ryzyku wydaje się mylący; pochodzi z analizy marginalnej i paradygmatu wymiany – z tego punktu widzenia nie można wystarczająco wyjaśnić stopy zysku. Klasyczny paradygmat produkcji i podziału oraz obiektywnej wartości (opartej na pośredniej i bezpośredniej pracy) oferuje znacznie lepsze rozwiązanie tego problemu. Ten sposób myślenia został zrehabilitowany przez Sraff ę oraz, w pewnym sensie, przez Kaleckiego i Keynesa. Podążając za nimi i posługując się ich teoriami, lepiej zrozumiemy, czym są zysk i ryzyko. Stanie się też jasne, że integracja gospodarcza wprowadza niebezpieczne mechanizmy ekonomiczne i czyni życie pracujących Europejczyków bardziej ryzykownym.
EN
Th e risk and economic safety result from the form of capitalism functioning under globalization. European integration is a process of regulated globalization. Are these regulations enough and proper? Th e article presents the mechanism of a contemporary capitalism as implemented in European Union and aims at pointing the way to diminish the risk and increase socio-economic safety. Th e risk is always correlated with the profi t. Traditional, neoclassical way of thinking about risk seems to be misleading. It came from a marginal analysis and paradigm of exchange – that point of view is not suffi cient to explain the rate of profi ts and interdependence between risk and profi t. Classical paradigm of production and distribution (and objective value instead of subjective value based on utility) off ers a better solution to the problem. Th at kind of thinking was reviving by Sraff a and, in a specifi c way, Kalecki and Keynes. Following them we are able to understand what the profi ts and risk really are, furthermore, it should be clear that European integration provides some dangerous economic mechanisms and makes the life of working Inhabitants riskier.