Poczucie jakości życia u młodzieży z upośledzeniem umysłowym

• Authors: Renata Smoleń

Title variants

EN

A sense of quality of life of young people with intellectual disabilities

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Poczucie jakości życia jest istotnym elementem oceny własnej egzystencji dla każdego człowieka. Sposób poznawania rzeczywistości zależy od ogólnej sytuacji życiowej, ale też od zdolności percepcyjnych i intelektualnych. Dlatego na kanwie powyższej ogólnej refleksji uznano, że interesująca będzie prezentacja zagadnienia poczucia jakości życia w odniesieniu do grupy osób z upośledzeniem umysłowym. Jakość życia stanowi bardzo osobisty wyznacznik satysfakcji i zadowolenia z życia, stąd częste utożsamianie tych terminów. Jednak kiedy analizujemy jakość życia innych, obok wymiaru obiektywnego należy uwzględnić również aspekt subiektywny. Niniejszy artykuł stanowi prezentację uzyskanych wyników badań, którymi objęto grupę 360 osób z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim i umiarkowanym, uczestniczących w warsztatach terapii zajęciowej w zawodowej szkole specjalnej i w domu rodzinnym. Badania przeprowadzono, wykorzystując Kwestionariusz poczucia jakości życia (QLQ) R.L. Schalocka i K.D. Keitha w tłumaczeniu i adaptacji A. Jurosa. Dla zgromadzenia informacji dotyczących badanych osób posłużono się Kartą indywidualną dla osób niepełnosprawnych (KI) skonstruowaną przez T. Witkowskiego. Prowadzone analizy wykazały, że głównym czynnikiem wpływającym na wyższy poziom jakości życia jest miejsce przebywania oraz stopień upośledzenia umysłowego, natomiast jakości życia nie różnicuje płeć osób badanych.

EN

A sense of quality of life is an important element in the assessment of own existence for every person. The way of understanding reality is dependent on the overall life situation but also the perceptual and intellectual abilities. Therefore, on the canvas of above overall reflection it is considered that the presentation of the issue of the sense of quality of life in relation to a group of people with mental disability shall be interesting. Quality of life is a very personal measure of satisfaction and contentment with life, hence frequent identification of these terms. Although, when we analyse the quality of life of others beside the objective dimension, we should also take into account the subjective aspect. This article is a presentation of research results, which included a group of 360 people with slight and moderate mental disability, staying in the therapeutic activity workshops, special vocational schools and homes. The study was conducted using a sense of Quality of Life Questionnaire (QLQ) of the R.L. Schalock and K.D. Keith, in the translation and adaptation of A. Juros, for the purpose of collection of information concerning the respondents, a Personal card for people with disabilities (KI), constructed by T. Witkowski was used. The conducted analysis has shown that the main factor affecting the higher level of quality of life is a place of residence and degree of mental disability. The sex of the respondents does not change their life quality.

Keywords

PL

upośledzenie umysłowe; poczucie jakości życia; rewalidacja

EN

mental disability; sense of quality of life; revalidation

• Publisher: Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna
• Journal: Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie
• Year: 2011
• Issue: 1(18)
• Pages: 273-288

Dates

printed

2011-06

Contributors

author

Renata Smoleń

• Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie, Wydział Nauk Społecznych, Katedra Nauk o Wychowaniu, 33-100 Tarnów, ul. Szeroka 9

References

• Bach M., Rioux M.H. 1996. Social Well-being: A Framework for Quality of Life Research. W: Renwick R., Brown I., Nagler M. (red.). Quality of Life in Health Promotion and Rehabilitation. London: Sage Publications. ISBN 0803959133.
• Błeszyńska K. 1996. Wybrane determinanty postaw wobec osób niepełnosprawnych intelektualnie. W: Dykcik W. (red.). Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych. Poznań: Eruditus, s. 99–109. ISBN 83-86142-13-8.
• Campbell A. 1976. Subjective Measures of Well-being. "American Psychologist", no. 2.
• Cantor N., Norem J., Langston Ch., Zirkel S., Fleeson W., Cook-Flannagan C. 1991. Life Tasks and Daily Life Experience. "Journal of Personality", no. 3.
• Czapiński J. 2002. Szczęśliwy człowiek w szczęśliwym społeczeństwie? Zrównoważony rozwój, jakość życia i złudzenie postępu. "Psychologia Jakości Życia", nr 1, s. 9–34.
• Felce D., Perry J. 1996. Exploring Current Conceptions of Quality of Life: A Model for People with and without Disabilities. W: Renwick R., Brown I., Nagler M. (red.). Quality of Life in Health Promotion and Rehabilitation. London: Sage Publications. ISBN 0802959133.
• Gałęski B. 1977. Styl życia i jakość życia. "Studia Socjologiczne", nr 1 (64), s. 31–50.
• Gunzburg H.C. 1973. Advances in the Care of the Mentally Handicapped. London: Bailliere Tindall. ISBN 0702004901.
• Gunzburg H.C. 1977. PAC Manual. Vol. 1. Strafford upon Avon.
• Hughes C., Hwang B., Kim J., Eisenman L.T., Killian D.J. 1995. Quality of Life in Applied Research: A Review and Analysis of Empirical Measures. "American Journal of Mental Retardation", no. 6, s. 623–641.
• Juros A. 1996. Kwestionariusz poczucia jakości życia – QLQ. Wersja eksperymentalna. Lublin: FSCEDS.
• Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. 1998. Kraków–Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne "Vesalius". ISBN 83- 85688-37-4.
• Konarska J. 1996. Młodzież niepełnosprawna wobec poczucia sensu życia. W: Popielski K. (red.). Człowiek – wartości – sens. Lublin: RW KUL, s. 423–428. ISBN 83-228-0523-3.
• Kostrzewski J. 1981. Poglądy na upośledzenie umysłowe. W: Kirejczyk K. (red.). Upośledzenie umysłowe – pedagogika. Warszawa: PWN, s. 54–65. ISBN 83-01-02253-1.
• Kowalik S. 1984. Rehabilitacja upośledzonych umysłowo. Warszawa: PWN.
• Kowalik S. 1993. Psychologiczne wymiary jakości życia. W: Bańka A., Derbis R. (red.). Myśl psychologiczna w Polsce odrodzonej. Poznań: Gemini.
• Kowalik S. 1995. Pomiar jakości życia – kontrowersje teoretyczne. W: Bańka A., Derbis R. (red.). Psychologiczne i pedagogiczne wymiary jakości życia. Poznań–Częstochowa: Wyd. UAM i WSP, s. 75–85. ISBN 83-901059-1-8.
• Kowalik S. 1996. Autonomia osób upośledzonych umysłowo w procesie rehabilitacji – "za" a nawet "przeciw". W: Dykcik W. (red.). Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych. Poznań: Eruditus, s. 49–59. ISBN 83-86142-13-8.
• Kowalik S. 2000. Jakość życia psychicznego. W: Derbis R. (red.). Jakość rozwoju a jakość życia. Częstochowa: WSP, s. 11–32. ISBN 83-7098-615-3.
• Levine S., Croog S.H. 1984. What Constitutes Quality of Life? W: Wenger N. (red.). Assessment of Quality of Life in Clinical Trials of Cardiovascular Therapies. New York: Le Jacq Publishers, s. 67–86.
• Łaś H. 1996. Rewalidacja dzieci upośledzonych umysłowo: kierunki przemian, szanse i kontrowersje. W: Łaś H. (red.). Rewalidacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych. Szczecin: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 9–26. ISBN 83-86745-43-6.
• Oskamp S. 1984. Applied Social Psychology. New Jersey: Prentice Hall.
• Otrębski W. 2001. Poczucie jakości osób z lekkim i umiarkowanym upośledzeniem umysłowym. Studia z Psychologii w KUL, t. 10. Lublin: RW KUL.
• Schalock R.L. 1990. Quality of Life. Perspectives and Issues. Washington, DC: American Association on Mental Retardation.
• Schalock R.L. 1994. The Concept of Quality of Life and Its Current Applications in the Field of Mental Retardation/Developmental Disabilities. W: Goode D. (red.). Quality of Life for Person with Disabilities. Cambridge: Brookline Books, s. 266–284.
• Schalock R.L. 1997. Quality of Life. Application to Persons with Disabilities. Washington, DC: American Association on Mental Retardation.
• Schalock R.L., Keith K.D. 1993. Quality of Life Questionnaire. Worthington: IDS Publishing Corp.
• Schalock R.L., Rapley M., Lobley J. 1996. Cross-cultural Coparability of QOL Measurement. "The British Journal of Developmental Disabilities", issue 42 (43S), s. 60.
• Sęk H. 1993. Jakość życia a zdrowie. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny, Socjologiczny", nr 2, s. 110–117.
• Tomaszewski T. 1984. Ślady i wzorce. Warszawa: PWN. ISBN 83-02-01607-1.
• Tucholska S. 1991. Upośledzenie umysłowe: definicje, kryteria, klasyfikacje. Wykłady z Psychologii w KUL, t. 5. Lublin: RW KUL, s. 195–212.
• Witkowski T. 1996. Obraz siebie u młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną oraz sensoryczną. Warszawa: MDBO.