Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


Journal

2015 | 2(9) | 212-244

Article title

Zmagania metodologa z empirią. Pozytywistyczna socjologia Jakuba Karpińskiego

Selected contents from this journal

Title variants

EN
A Methodologist’s Struggle with Empirical Matters. Jakub Karpiński’s Positivist Sociology

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Jakub Karpiński (1945–2003) był znakomitym polskim metodologiem socjologii, prowadzącym badania z zakresu epistemologii nauk społecznych w ramach paradygmatu lwowsko-warszawskiej szkoły filozofii. Jednocześnie stał się jednym z pierwszych i najważniejszych historyków i socjologów systemu komunistycznego w Polsce. Jego socjologiczne opus magnum w badaniach nad komunizmem stanowi książka Ustrój komunistyczny w Polsce. Celem artykułu jest przedstawienie projektu socjologii zrekonstruowanego na podstawie tego dzieła w wymiarze retoryki, epistemologii i ontologii. Ukazane zostają racje społeczne i kognitywne, które sprawiły, że program Karpińskiego nigdy nie stał się postępowy w sensie Imrego Lakatosa. Autor stawia pytanie o paradoks: dlaczego świetny metodolog nie stał się równie wybitnym empirykiem?
EN
Jakub Karpiński (1945–2003) was an outstanding Polish methodologist, conducting research in the field of epistemology of the social sciences within the paradigm of the Lvov-Warsaw school of philosophy. At the same time he became one of the first historians and sociologists of the communist system in Poland. His book Ustrój komunistyczny w Polsce (The Communist Regime in Poland) was his sociological opus magnum. The aim of this paper is to explore his sociology project which has been divided into three aspects: rhetoric, epistemology and ontology. It examines the social and cognitive reasons for the fact that Karpiński’s research programme never became progressive in accordance with Imre Lakatos’s seminal concept. The author raises the question: why didn’t brilliant methodologist become an equally bright empirical researcher?

Journal

Year

Issue

Pages

212-244

Physical description

Contributors

  • Uniwersytet Warszawski; Wydział Filozofii i Socjologii; Instytut Socjologii

References

  • Ajdukiewicz K. 1960. Naukowa perspektywa świata, [w:] tegoż, Jęz yk i poznanie, t. 1, Wybór pism z lat 1920–1939, PWN.
  • Ajdukiewicz K. 1975. Logika pragmatyczna, PWN.
  • Bannister R. 1987. Sociolog y and scientism. The American quest for objectivity, 1880–1940, University of North Carolina Press.
  • Berthelot J.-M. 1996. Les vertus de l’incertitude: le travail de l’analyse dans les sciences sociales, PUF.
  • Berthelot, J.-M. 2000. Introduction général, [w:] tegoż, Sociologie: épistémologie d’une discipline. Textes fondamentaux, De Boeck Université.
  • Berthelot J.-M. 2001a. Épistémologie des sciences sociales, PUF.
  • Berthelot J.-M. 2001b. Programmes, paradigmes, disciplines: pluralite et unite des sciences sociales, [w:] tegoż, Épistémologie des sciences sociales, PUF.
  • Berthelot J.-M. 2008. L’emprise du vrai. Connaissance scientifique et modernité, PUF.
  • Cuin Ch.-H. 2000. Ce que (ne) font (pas) les sociologues. Petit essai d’épistémologie critique, Librairie Droz.
  • Douglas M. 1978. Judgments on James Frazer, „Daedalus”, nr 107(4).
  • Dudek A. 2015. Jakub Karpiński jako historyk, „Stan Rzeczy”, nr 9, s. 165–171.
  • Eco U. 2007. Jak napisać pracę dyplomową. Poradnik dla humanistów, tłum. G. Jurkowlaniec, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Eisler J. 2015. Jakub Karpiński – pierwszy peerelista, „Stan Rzeczy”, nr 9, s. 172–181.
  • Fleck L. 1986. Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym, tłum. M. Tuszkiewicz, Wydawnictwo Lubelskie.
  • Frege G. 2014. Myśl. Studium logiczne, [w:] tegoż, Pisma semantyczne, tłum. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Giddens A. 1974. Introduction, [w:] tegoż, Positivism and Sociolog y, Heinemann.
  • Grabowska M. 2006. Jakub, [w:] J. Karpiński, Wprowadzenie do metodologii nauk społecznych, WZPiZ.
  • Grabowska M., Szawiel T. [G.S.]. 1978. O ewolucji cz y rewolucji Marka Tarniewskiego, „Zapis”, nr 6.
  • Gusfield J. 1976. The Literary Rhetoric of Science. Comedy and Pathos in Drinking Driver Research, „American Sociological Review”, vol. 41, nr 1.
  • Halfpenny P. 2005. Positivism, [w:] Encyclopedia of Social Theory, red. G. Ritzer, SAGE Publications, 572–576.
  • Hollis M. 1994. The Philosophy of Social Science. An Introduction, Cambridge University Press.
  • Jadacki J. 2013. Jakub Karpiński w kręgu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, „Studia Socjologiczne”, nr 4(211).
  • Kanet R.E. 1982. Countdown. The Polish Upheavals of 1956, 1968, 1970,1976, 1980... by Jakub Karpiński, recenzja w „The American Political Science Review”, vol. 76, nr 4.
  • Karpiński J. 1962. Postulat operacyjności definicji w naukach społecznych, „Studia Socjologiczne”, nr 4.
  • Karpiński J. 1963. Socjologiczne i metodologiczne spojrzenie na socjologię, „Studia Socjologiczne”, nr 4.
  • Karpiński J. 1965. Typy sporów na terenie nauk społecznych, „Studia Socjologiczno-Polityczne”, nr 18.
  • Karpiński J. [Marek Tarniewski]. 1975. Ewolucja cz y rewolucja, Instytut Literacki.
  • Karpiński J. 1976. Schematy metodologiczne, „Studia Socjologiczne”, nr 1.
  • Karpiński J. 1985. Przyczynowość w badaniach socjologicznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Karpiński J. 1988. Taternictwo nizinne, Instytut Literacki.
  • Karpiński J. 1989. Nie być w myśleniu posłusznym. Ossowscy, socjologia, filozofia, Polonia Book Fund.
  • Karpiński J. 1992. Kultura i wielość rzeczywistości. Szkice o kulturze, Wydawnictwo FIS.
  • Karpiński J. 2000. Pozytywizm, [w:] Encyklopedia socjologii, t. 3, red. W. Kwaśniewicz, Oficyna Naukowa.
  • Karpiński J. 2005. Ustrój komunistyczny w Polsce, WSPiZ.
  • Karpiński J. 2006. Wprowadzenie do metodologii nauk społecznych, WZPiZ.
  • Kołakowski L. 1966. Filozofia poz ytywistyczna. (Od Hume’a do Koła Wiedeńskiego), Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Kotarbiński T. 1986. Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Koźmiński A.K. 2005. Posłowie, [w:] J. Karpiński, Ustrój komunistyczny w Polsce, WZPiZ, tylna strona okładki.
  • Kripke S. 2001. Naz ywanie a konieczność, tłum. B. Chwedeńczuk, Fundacja Aletheia.
  • Kula M. 2005. Przedmowa, [w:] J. Karpiński, Ustrój komunistyczny w Polsce, WZPiZ.
  • Lakatos I. 1995. Pisma z filozofii nauk empirycznych, tłum. W. Sady, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Latour B., Fabbri P. 1977. La rhétorique de la science. Pouvoir et devoir dans un article de science exacte, „Actes de la recherche en sciences sociales”, vol. 13.
  • Love A.C. 2009. Typology Reconfigured. From the Metaphysics of Essentialism to the Epistemology of Representation, „Acta Biotheoretica”, nr 57.
  • MacIntyre A. 2009. Trz y antagonistyczne wersje dociekań moralnych: etyka, genealogia i tradycja, tłum. M. Filipczuk, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
  • Madge J. 1964. The Origins of Scientific Sociolog y, The Free Press of Glencoe.
  • Mokrzycki E. 1990. Socjologia w filozoficznym kontekście, Wydawnictwo IFiS PAN.
  • Ossowski S. 1967. Nauki społeczne w problematyce teorii kultury, [w:] tegoż, Dzieła, t. 4: O nauce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Ossowski S. 1989. Problematyka swobody słowa w dyskusjach naukowych, [w:] Nie być w myśleniu posłusznym. Ossowscy, socjologia, filozofia, Polonia Book Fund.
  • Popper K. 1999. Nędza historycyzmu, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Popper K. 2002. Logika odkrycia naukowego, tłum. U. Niklas, Fundacja Aletheia.
  • Popper K. 2012. Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, tłum. A. Chmielewski, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Potter M. 2008. Wittgenstein’s Notes on Logic, Oxford University Press.
  • Rosenberg A. 1995. Philosophy of Social Science, Westview Press.
  • Shapin S. 2010. Pump and Circumstance: Robert Boyle’s Literary Technology, [w:] tegoż, Never pure. Historical studies of science as if it was produced by people with bodies, situated in time, space, culture, and society, and struggling for credibility and authority, Johns Hopkins University Press.
  • Sułek A. 2006. Styl socjologii Jakuba Karpińskiego, [w:] J. Karpiński, Wprowadzenie do metodologii nauk społecznych, WSPiZ.
  • Toulmin S. 2003. The Uses of Argument, Cambridge University Press.
  • Wittgenstein L. 1974. Philosophical Grammar, Blackwell.
  • Wittgenstein L. 2004. Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Woleński J. 1985. Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Wróblewski R. 2010. Charakterystyka liczbowa prasy niezależnej z lat 1976–1990, [w:] Papierem w system. Prasa drugoobiegowa w PRL, red. M. Marcinkiewicz, S. Ligarski, Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział w Szczecinie.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-5c53bcaa-b0f0-4160-8ba9-5f1ae8f27843
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.