Antropolog, czyli gość. O badaniach terenowych Bronisława Malinowskiego jako formie kontaktu

• Authors: Pisarek Adam

Title variants

EN

Anthropologist as a guest. Bronislaw Malinowski’s fieldwork as a form of cultural contact

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł wpisuje się w myślenie o antropologicznej rzeczywistości terenowej w jej interakcyjnym charakterze ustrukturowanym m.in. przez kształt kontaktu kulturowego. Zestawienie wiedzy zawartej w Dziełach Bronisława Malinowskiego ze szczegółowymi informacjami z dzienników, notatek terenowych i listów pozwoliło na opisanie zarówno wzoru idealnego, jak i zbliżenie się do wzoru rzeczywistego relacji, jaka wykształciła się między antropologiem a tubylcami. Pytanie tylko, w jaki sposób konfrontacja kilku systemów praktyk i wyobrażeń wpłynęła na proces badawczy i kształt antropologicznej wiedzy? Wychodząc od analizy tendencji współczesnej antropologii do dyskursywizacji problematyki spotkania, autor stara się prześledzić różne aspekty antropologicznego kontaktu kulturowego Bronisława Malinowskiego z Massimami, co ma pomóc we wskazaniu najważniejszych kulturowych i historycznych uwarunkowań kształtu relacji pomiędzy antropologiem a „jego ludem”.

EN

The article fits into thinking about the fieldwork’s reality in its interactive nature, structured by, among others, the form of the cultural contact. Bringing together the knowledge collected in Bronisław Malinowski’s Dzieła and detailed information gathered in diaries, fieldwork notes and letters, allows to perform a reconstruction of an ideal pattern, approximate to real pattern, of the relation which was born between the anthropologist and the natives. The question is, how did the confrontation of multiple systems of praxis and beliefs affect the research and nature of anthropological knowledge? Beginning with the analysis of the meeting subject discourse present in modern anthropology, the author tires to investigate various aspects of Bronislaw Malinowski fieldwork. He attempts to construct an analysis which would pinpoint cultural and historical conditionings of the nature of relation between the anthropologist and “his people”.

Keywords

PL

kontakt kulturowy; gościnność; badania terenowe; Bronisław Malinowski; Laboratorium Kultury

EN

cultural contact; hospitality; fieldwork; Bronislaw Malinowski; Laboratorium Kultury

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Laboratorium Kultury
• Year: 2013
• Volume: 2
• Pages: 60-90

Dates

published

2013

Contributors

author

Pisarek Adam

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych, Zakład Teorii i Historii Kultury

References

• Anderson L., Reflexivity, in: The SAGE Dictionary of Qualitative Management Research, SAGE Publications Ltd, London 2008.
• Brozi K.J., Antropologia funkcjonalna Bronisława Malinowskiego, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1983.
• Clifford J., O etnograficznej autokreacji: Conrad i Malinowski, w: Postmodernizm: antologia przekładów, wyb. i oprac. R. Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1997.
• Clifford J., Praktyki przestrzenne: badania terenowe, podróże i praktyki dyscyplinujące w antropologii, przeł. S. Sikora, w: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, wyb. M. Kempny, E. Nowicka, PWN, Warszawa 2006.
• Derrida J., O grammatologii, przeł. B. Banasiak, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2011.
• Fontana A., Frey J.H., Wywiad. Od neutralności do politycznego zaangażowania, przeł. M. Skowrońska, w: Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, PWN, Warszawa 2009.
• Geertz C., Dzieło i życie, przeł. E. Dżurak i Sławomir Sikora, KR, Warszawa 2000.
• Hammersley M., Atkinson P., Metody badań terenowych, przeł. S. Dymczyk, Zysk i S-ka, Poznań 2000.
• Herskovits M.J., Acculturation. The Study of Culture Contact, J.J. Augustin Publisher, New York 1938.
• Holmes D.R., Marcus G.E., Przeformułowanie etnografii. Wyzwanie dla antropologii współczesności, przeł. K. Miciukiewicz, w: Metody badań jakościowych, red. N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, PWN, Warszawa 2009.
• Kosowska E., Negocjacje i kompromisy. Antropologia polskości Henryka Sienkiewicza, Śląsk, Katowice 2002.
• Kosowska E., Antropologia kultury – antropologia literatury. Wprowadzenie do tematu, w: Antropologia kultury – antropologia literatury, red. E. Kosowska przy współudziale E. Jaworskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
• Kosowska E., Jaworski E., Antropologia literatury antropologicznej. Przypadek Clifforda Geertza, w: Antropologia kultury – antropologia literatury. Na tropach koligacji, red. E. Kosowska, A. Gomóła, E. Jaworski, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2007.
• Kuper A., Między charyzmą i rutyną: antropologia brytyjska, 1922–1982, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1987.
• Kuper A., Wymyślanie społeczeństwa pierwotnego. Transformacje mitu, przeł. T. Sieczkowski, A. Dąbrowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
• Kubica G., Joanna Tokarska-Bakir, czyli paradoks lektury niechętnej, „Res Publica Nowa” 2003, nr 1.
• Kubica G., Argonauci, Trobriandy i kula z perspektywy stulecia, w: B. Malinowski, Argonauci zachodniego Pacyfiku. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei, przeł. B. Olszewska-Dyoniziak, S. Szynkiewicz, przekł. opracował i posł. opatrzył A. Waligórski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
• Mach Z., Metoda intensywnych badań terenowych w historii antropologii społecznej, w: Antropologia społeczna Bronisława Malinowskiego, red. M. Flis, A.K. Paluch, PWN, Warszawa 1985.
• Malinowski B., Zwyczaj i zbrodnia w społecznościach dzikich. Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji, przeł. J. Chałasiński, A. Waligórski, PWN, Warszawa 1984.
• Malinowski B., Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei, przeł. B. Olszewska-Dyoniziak, S. Szynkiewicz, przekł. opracował i posł. opatrzył A. Waligórski, PWN, Warszawa 1987.
• Malinowski B., Obecny stan badań nad kontaktem kulturowym. Kilka uwag na temat podejścia amerykańskiego, w: Tenże, Kultura i jej przemiany, przeł. A. Bydłoń, A. Mach, PWN, Warszawa 2000.
• Malinowski B., Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu, wstęp i oprac. G. Kubica, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2002.
• Malinowski B., Tubylcy Mailu oraz inne szkice o kulturze Australii i wysp Pacyfiku, przeł. J. Barański, A. Bydłoń, PWN, Warszawa 2003.
• Marcus G.E., Ethnography In/of the World: The Emergence of Multi-sited Ethnography, “Annual Review of Anthropology” 1995, nr 24.
• Marcus G.E., Wymogi stawiane pracom etnograficzny w obliczu światowej nowoczesności, przeł. S. Sikora, w: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, wyboru dokonali M. Kempny, E. Nowicka, PWN, Warszawa 2006.
• Mead M., Trzy studia. Płeć i charakter w trzech społecznościach pierwotnych, przeł. E. Życieńska, PIW, Warszawa 1986.
• Gość w dom. Studenci z krajów Trzeciego Świata w Polsce, red. E. Nowicka, Oficyna Naukowa, Warszawa 1993.
• Ong W.J., Tekst jako interpretacja: św. Marek i nieco później, w: Tenże, Osoba – świadomość – komunikacja, przeł. J. Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009.
• Pacukiewicz M., „Niewątpliwe mniemania”. Literatura wobec rzeczywistości kulturowej, w: Antropologia kultury – antropologia literatury, red. E. Kosowska przy współudziale E. Jaworskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2005.
• Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego, t. 2, Problem znaczenia w językach pierwotnych; Formanty klasyfikujące w języku Kiriwiny, oprac. T. Szczerbowski, Universitas, Kraków 2000.
• Senft G., Kilivila: The Language of the Trobriand Islanders, Walter de Gruyter, Berlin 1986.
• Shumaker L., Africanizing Anthropology. Fieldwork, Networks, and the Making of Cultural Knowledge in Central Africa, Duke University Press, Durham & London 2001.
• Sieroszewski W., Dwanaście lat w kraju Jakutów, w: Tenże, Dzieła, t. 17, cz. 1–2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1961.
• Stocking G.W., The Ethnographer’s Magic: Fieldwork In British Anthropology from Tylor to Malinowski, in: Observers Observed, ed. G.W. Stocking, University of Wisconsin Press, Madison 1983.
• Tedlock B., From Participant Observation to the Observation of Participation: The Emergence of Narrative Ethnography, “Journal of Anthropological Research”Vol. 47, No. 1 (Spring, 1991).
• Tokarska-Bakir J., Malinowski, czyli paradoks kłamcy, „Res Publica Nowa” 2002, nr 11.
• Wagner R., Wynalezienie kultury, przeł. A. Malewska-Szałygin, w: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, wyb. M. Kempny i E. Nowicka, PWN, Warszawa 2003.
• Historia pewnego małżeństwa. Listy Bronisława Malinowskiego i Elsie Masson, red. H. Wayne, przeł. A. Zielińska-Eliot, Muza SA, Warszawa 2012.
• Wax M.L., Tenting with Malinowski, „American Sociological Review” 1972, Volume 37, Issue 1.
• Young M.W., Malinowski Among the Magi, „The Natives of Mailu”, Routledge, London–New York 1988.
• Young M.W., Bronisław Malinowski. Odyseja antropologa 1884–1920, przeł. P. Szymor, Twój Styl, Warszawa 2008.