Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2015 | 14 | 121-139

Article title

Katolicy i muzułmanie francuscy wobec idei laicisme i laicite

Content

Title variants

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Francja przynależąca do ścisłego grona państw europejskich, które jako pierwsze przyjęły chrześcijaństwo, w przekonaniu wielu obserwatorów, pozostaje w początkach XXI w. symbolem upadku tradycji i tożsamości chrześcijańskiej.1 Wyrazem tego jest nieprzerwanie malejący udział osób praktykujących w niedzielnej mszy świętej oraz postępująca sekularyzacja społeczeństwa. Pomimo że największą wspólnotą religijną pozostaje nadal Kościół rzymskokatolicki, w szybkim tempie drugim dominującym wyznaniem stał się islam. Muzułmanie francuscy, których liczba szacowna jest od 3 do 5 mln osób,2 po największej części są imigrantami z byłych metropolitalnych kolonii: Algierii, Tunezji, Maroka. Wskutek istotnych wydarzeń dziejowych, spośród których zważyć należy przede wszystkim na Wielką Rewolucję (1789-1799) oraz separację Kościołów i państwa w 1905 r., Francja stała się państwem laickim (état laïque), w którym żadna z religii nie posiada pozycji wyznania oficjalnego. Wprowadzająca zasadę suwerenności Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela stwierdzała, że zabrania się prześladowania kogokolwiek ze względu na jego przekonania religijne.3 Demokratyczna i wolna od idei światopoglądowych Francja wywarła znaczny wpływ na utrwalenie europejskiego modelu laicyzacji życia społecznego, od szkolnictwa, przez sprawy cywilne po opiekę społeczną.4 Celem pracy jest omówienie sytuacji wyznaniowej francuskich chrześcijan oraz muzułmanów w kontekście dwóch ważnych republikańskich idei laïcisme i laïcité. Autorzy stawiają również pytanie, czy zastosowany we Francji model asymilacyjny w odniesieniu do imigrantów muzułmańskich przyniósł oczekiwany skutek? Żywa po dziś dzień rewolucyjna triada nawołująca do wolności, równości i braterstwa, nie zabrania wyrażania indywidualnych poglądów, chroniąc nienaruszalność i niezależność jednostki. Nad Sekwaną religię próbowano przeobrazić w sprawę prywatną, kwestię sumienia, o której nie dyskutuje się na forum publicznym
EN
In spite of the fact that the Roman-Catholic Church still remains to be the biggest religious community, Islam has quickly become the second most dominant denomination practised by 4 to 6 million people. The intention behind the undermentioned study is to describe the contemporary condition of religious denominations in France, define the position and significance of Christianity (catholicism) and Islam and attempt to answer the question whether or not the French assimilation policy, regarding the Muslim minority, may be viewed as successful? As a consequence of the statutory church-state separation (laïcisme) in 1905, while becoming a secular state, France accepted the model of the so called sharp separation. After the Napoleon-era concordate had been invalidated, citizens were provided with the freedom of conscience and religious practices combined with the equation of all the cults (laïcité). In the French model an attempt was made to transform religion into a private issue, a case of conscience not to be discussed in a public forum. But was this actually guaranteed? The study concentrates on the evolution of the approach adopted towards the secularisation of the Roman catholics' public domain and discusses the standpoint taken by Muslims on the aforementioned issue. It was also explained why France, often referred to as ”the eldest daughter of the Church”, has currently become a common symbol of the agony of the Christian tradition.

Keywords

Year

Volume

14

Pages

121-139

Physical description

Contributors

References

  • Airiau P., 2006, La loi de 1905, une loi de compromis, [w:] È. Duperray, B. Étienne (red.), 1905-2005 ou les lumieres voilees - la laïcite en question, Éditions Beauchesne, Paris.
  • Ardagh J., Jones C., 1998, Wielkie kultury świata. Francja, Świat Książki, Warszawa.
  • Articles Organiques des Cultes protestans. Titre I.er Dispositions générales pour toutes les Communions protestantes.
  • Avenel C., 2007, Les quartiers dits « sensibles » entre logique de ghettoïsation et dynamique d'intégration, [w:] M. Bassand, V. Kaufmann, D. Joye (red.), Enjeux de la sociologie urbaine, Presses Polytechniques et Universitaires Romandes, Lausanne.
  • Barański M., Laickość francuska – wczoraj i dziś, Mishellanea, nr 6.
  • Baszkiewicz J., 2006, Francja w Europie, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław.
  • Baszkiewicz J., 2008, Historia Francji, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Wrocław.
  • Béraud C., 2006, Le métier de pretre, Editions de l'Atelier, Paris.
  • Boulhais N., 2005, Histoire des Harkis du nord de la France, L'Harmattan, Paris.
  • Bouzar D., Combattre les dérives sectaires, c’est respecter l’islam, l’Humanité.fr, 28.01.2014.
  • Brzozowski J., 2006, Problem asymilacji muzułmańskich imigrantów w Europie, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, nr 699.
  • Camus E., Qui sont les catholiques de France ? Le Monde.fr 24.01.2014.
  • Concordat du 23 Fructidor an IX [10 Septembre 1801] régissant la vie religieuse en france signé par Bonaparte 1er consul et le Pape Pie VII.
  • Coutrot A., Dreyfus F. G., 1966, Les forces religieuses dans la société française, Armand Colin, Paris.
  • Débat sur les religions : craintes sur une stigmatisation de l'islam, Libération, 17.02.2011.
  • Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen, 1789, Paris.
  • Deruga A., 1957, Zarys dziejów Francji 1871-1914, PWN, Warszawa.
  • Dorocki S., 2005, Historia francuskich podziałów administracyjnych Algierii, Studia Historyczne R. XLVIII, Z. I (189).
  • Dorocki S., 2015, Struktury regionalne Francji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
  • Dorocki S., Brzegowy P., 2014, Diaspora afrykańska nad Sekwaną. Demograficzne następstwa kolonialnej ekspansji Francji, [w:] B. NDiaye (red.), Ruchy migracyjne w Afryce. Historia i stan obecny, Olsztyńskie Studia Afrykanistyczne, t. V, Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM, Olsztyn.
  • Dorocki S., Brzegowy P., 2014, Spostrzeżenia z wdrażania idei développement durable i budowy społeczeństwa zrównoważonego we Francuskich Indiach Zachodnich i Gujanie Francuskiej w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Politica, nr 28, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
  • Duroselle J. B., 1961, Początki katolicyzmu społecznego we Francji 1822-1870, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
  • Frégosi F., 2007, Mosquées et salles de prière de France: regards contrastés sur les conditions pratiques d'exercice du culte musulman, [w:] M. Flores-Lonjou, F. Messner, Les lieux de culte en France et en Europe. Statuts, pratiques, fonctions, Peeters, Leuven.
  • Gaboriau S., Laïcité et Justice, 2006, [w:] H. Pauliat (red.), Services publics et religions : les nouvelles frontières de l'action publique en Europe, Presses Universitaires de Limoges, Limoges.
  • Gajewicz-Korab K., 2011, Obraz muzułmanów we Francji w tamtejszych tygodnikach opinii, Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011.
  • Geisser V., 2009, Immigration et mobilisations musulmanes à Marseille, Cahiers de la Méditerranée, nr 78, Centre de la Méditerranée Moderne et Contemporaine, Nice.
  • Guénois J.-M., 950 euros par mois en moyenne pour les prêtres, Le Figaro, 08.07.2010.
  • Horoszewicz M., 2004, Zasady i ewolucja francuskiej laickości, Res Humana 6 (73).
  • Kelly M., 2000, Catholicism and the Left in twentieth-century France, [w:] K. Chadwick (red.), Catholicism, Politics and Society in Twentieth-century France, Liverpool University Press, Liverpool.
  • Konstytucja Republiki Francuskiej z dnia 4 października 1958 r. Tłum. W. Skrzydło.
  • La vie religieuse dans le monde, „La Croix” 31.12.2009.
  • Laurence J., Vaïsse J., 2006, Intégrer l'islam. La France et ses musulmans : enjeux et réussites, Odile Jacob, Paris.
  • Loi du 9 décembre 1905 concernant la séparation des Eglises et de l'Etat. Version consolidée au 16 juillet 2015.
  • Massin Le Goff G., 2009, La polémique autour de la démolition des églises : le cas du Maine-et-Loire, In Situ. Revue des patrimoines, nr 12, Ministère de la culture et de la communication, direction générale des patrimoines, département du pilotage de la recherche et de la politique scientifique, Paris.
  • Rossigneux A., A la rencontre des nouveaux cathos, „Le Parisien” 17.12.2012.
  • Sage M., 2009, Les nouveaux comportements religieux en France face à la démonopolisation des grandes institutions du « croire », [w:] M.-C. W. Koop, R. Vermette (red.), France Au XXIe Siècle: Nouvelles Perspectives, Summa Publications, Inc.
  • Scot J.P., Comprendere la loi de 1905, 2006, [w:] È. Duperray, B. Étienne (red.), 1905-2005 ou les lumieres voilees - la laïcite en question, Éditions Beauchesne, Paris.
  • Semeur, Journal Religieux, Politique, Philosophique et Littéraire. Tome second, 1833, Bureau du Semeur, Paris.
  • Tribalat M., 2013, Assimilation. La fin du modèle français, L'artilleur, Paris.
  • Vehementer nos. Lettre Encyclique de sa Sainteté Le Pape Pie X au Peuple Français, 11 février de l'année 1906.
  • Wasilewicz U., 2013, Organizacja funkcjonowania Kościoła we francuskim porządku prawnym. Zarys problematyki, Kościół i prawo, nr 2 (15), KUL, Lublin.
  • Wilczyński W., 2011, Ideowe źródła i tożsamość geografii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-5c89c3f3-8220-462d-a716-600e3de1bea6
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.