Rachunek kosztów cyklu życia klienta – założenia koncepcyjne dla Lasów Państwowych

• Authors: Szczypa Piotr , Lew Grzegorz

Title variants

EN

Customer life cycle cost accounting – conceptual assumptions for State Forests

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel: Głównym celem artykułu jest ustalenie założeń koncepcyjnych rachunku kosztów cyklu życia klienta w świetle wyników badań i uwarunkowań jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych (LP). Realizacja tego celu wiąże się z celami pomocniczymi: (1) identyfikacja zapotrzebowania na informacje zarządcze generowane w ramach rachunku kosztów cyklu życia klienta w organizacjach ze szczególnym uwzględnieniem LP; (2) ustalenie typologii klientów LP w ramach rachunku kosztów cyklu życia klienta. Metodyka/podejście badawcze: W badaniu wykorzystano podejście myślenia dedukcyjnego i indukcyjnego od obserwacji przez wyznaczenie reguł, zależności, kończąc na ustaleniu koncepcji rachunku kosztów cyklu życia klienta w warunkach organizacji rachunkowości LP. Badania empiryczne przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, wykorzystując dwa narzędzia badawcze: kwestionariusz ankiety i kwestionariusz wywiadu. Badania zrealizowano w latach 2014–2025, co umożliwiło obserwację zmian w zakresie potrzeb wykorzystania rachunku kosztów cyklu życia klienta na tle zmian świadomości ekologicznej i leśnej społeczeństwa. Wyniki: Przeprowadzone badania pozwoliły dokonać segmentacji klientów LP, dla których może być prowadzony rachunek kosztów cyklu życia klienta. Dzięki badaniom zidentyfikowano wśród osób decyzyjnych LP istotny progres potrzeb stosowania przez to przedsiębiorstwo odpowiedniego rachunku kosztów. Te potrzeby dotyczą identyfikacji, pomiaru, wyceny oraz właściwej prezentacji kosztów pozyskania i obsługi na odpowiednim poziomie jakości klientów z grupy B2U. Wyspecyfikowano założenia koncepcyjne dla budowy i prowadzenia rachunku kosztów cyklu życia klientów w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe. Ograniczenia/implikacje badawcze: Ograniczone środki na badania oraz zmiany natury polityczno-personalnej uniemożliwiły przeprowadzenie badań na pełnej próbie 329 nadleśnictw. Implikacje badawcze nie mają bezpośredniego wpływu na podejmowane rozwiązania w systemie rachunkowości LP. Są jednak wartościowym przyczynkiem do nowego spojrzenia na istotę rachunku kosztów cyklu życia klienta w świetle wyzwań wynikających z społecznej odpowiedzialności biznesu. Oryginalność/wartość: Jest to jedno z pierwszych badań dotyczące rachunku kosztów cyklu życia klienta w organizacji samofinansującej się (LP), której większość klientów nie generuje przychodów, mając jednocześnie wpływ na ich poziom w dłuższym okresie. Specyficzne uwarunkowania działalności LP, w tym system zarządzania i organizacji rachunkowości, mają wpływ na ustalone założenia koncepcyjne rachunku kosztów cyklu życia klienta.

EN

Purpose: The main objective of the article is to establish the conceptual assumptions of customer life cycle cost accounting in light of the results of research and the operational context of the State Forests (Lasy Państwowe – LP). To achieve this objective, the following subsidiary aims were defined: (1) to identify the need for management information generated by customer life cycle cost accounting in organizations, with a particular focus on LP; (2) to develop a typology of LP customers within the framework of customer life cycle cost accounting. Methodology/approach: The study used both deductive and inductive reasoning, progressing from observation to defining rules and relationships, culminating in the formulation of the concept of customer life cycle cost accounting in the context of LP’s accounting structure. The empirical research was conducted using a diagnostic survey that utilized two research tools: a survey questionnaire and an interview questionnaire. The research was conducted between 2014 and 2025, which made it possible to observe the evolving needs for customer life cycle costing against the background of changes in society's environmental and forestry awareness. Findings: The research allowed us to segment LP’s customers for whom customer life cycle cost accounting can be successfully applied. The study identified significant progress among LP decision-makers on the need to use appropriate cost accounting. Importantly, these needs relate to the identification, measurement, valuation and proper presentation of the costs of acquiring and serving B2U customers at the appropriate quality level. Conceptual assumptions are specified for the construction and maintenance of customer life cycle cost accounting in LP. Research limitations/implications: Limited resources allocated to the research and politically driven personnel changes made it impossible to research the full sample of 329 forest districts. While the findings have no direct impact on the practices undertaken in the LP accounting system, they are a valuable contribution to a new perspective on the essence of customer life cycle cost accounting amid the challenges posed by corporate social responsibility. Originality/value: This is one of the first studies to address customer lifecycle cost accounting in a self-financing organization like LP, where the majority of customers do not generate revenue but affect revenue levels in the long term. The unique circumstances of the LP’s business, including its management system and accounting organization, have an impact on the established conceptual assumptions of customer lifecycle costing.

Keywords

PL

rachunkowość; rachunek kosztów cyklu życia klienta; Lasy Państwowe; interesariusze nadleśnictw

EN

accounting; customer life cycle cost accounting; State Forests; forest district; stakeholders

• Publisher: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce
• Journal: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Year: 2025
• Issue: 49(3)
• Pages: 181-199

Contributors

author

Szczypa Piotr

• Politechnika Warszawska, Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych

author

Lew Grzegorz

• Politechnika Rzeszowska

References

• Adamczyk J. (2009), Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw. Teoria i praktyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Adamowicz K., Szczypa P. (2014), Możliwości wykorzystania rachunkowości zarządczej w Lasach Państwowych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 344, s. 13–24.
• Adamowicz K., Gostołek R., Jaszczak R., Szczypa P., Szramka H. (2016), Ocena wpływu wybranych zabiegów hodowlanych i typów siedliskowych lasu na koszt pozyskania surowca drzewnego w czyszczeniach i trzebieżach, „Sylwan”, 160 (12), s. 993−1001.
• Adamowicz K., Szczypa P. (2017), Determinanty rentowności produkcji surowca drzewnego i ich wpływ na implementację instrumentów rachunkowości zarządczej w leśnictwie, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 471, s. 11–22.
• Bauer H.H., Hammerschmidt M., Braehler M. (2003), The Customer Lifetime Value Concept and Its Contribution to Corporate Valuation, „Yearbook of Marketing and Consumer Research”, 1, s. 47–67.
• Burnett K., (2001), The Handbook of Key Customer Relationship Management: The Definitive Guide to Winning, Managing and Developing Key Account Business, Financial Times Prentice Hall, London.
• Denny R. (2009), Zdobywanie nowych klientów. Podstawowe umiejętności sprzedaży dla niehandlowców, Wolters Kluwer Business, Warszawa.
• Dixon M., Toman N., Delisi R. (2014), Optymalizacja obsługi klienta, CeDeWu, Warszawa.
• Epstein M.J., Yuthas K. (2007), Managing Customer Value, Management Accounting Guideline, CMA-AICPA-CIMA.
• Gupta S., Lehman D.R. (2008), Managing Customers as Investments, The Strategic Value of Customers in the Long Run, Wharton School Publishing, Upper Saddle River, NJ.
• Kumar V., Rajan B. (2009), Profitable Customer Management: Measuring and Maximizing Customer Lifetime Value, „Management Accouting Quartely”, 10 (3), s. 1–18.
• Lew G. (2012), „Zrównoważony” rachunek kosztów, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 252, s. 280–289.
• Lew G. (2015). Rachunek kosztów klienta w zarządzaniu przedsiębiorstwem handlowym, Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów.
• Lew G., Bochenek M. (2023), The concept of customer cost accounting in customer relationship management, „Humanities and Social Sciences”, 30 (4, part II), s. 173–187.
• Lew G., Pacana A., Kulpa W. (2017), The concept of customer cost accounting, „Journal of Business and Retail Management Research”, 11 (3), pp. 124–129.
• Nemś M., Sadowska B., Szczypa P. (2018), Parametry i zasady wyceny nieruchomości leśnych w rachunkowości. Wycena drzewostanów, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 96 (152), s. 109–122.
• Piłacik J. (2024), Koszty społecznej odpowiedzialności w Lasach Państwowych. Identyfikacja i pomiar, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Rai A. K. (2013), Customer Relationship Management. Concepts and Cases, PHI Learning Private Limited, New Delhi.
• Sadowska B. (2022), Społeczna odpowiedzialność Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe. Koncepcje teoretyczne a praktyka CSR, CeDeWu, Warszawa.
• Sadowska B., Szczypa P. (2018), Pomiar i wycena dokonań pozaprodukcyjnych funkcji lasu w systemie rachunkowości – wybrane element, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 97 (153), s. 99–114.
• Szczypa P. (2012), Narzędzia rachunkowości wspomagające działalność proekologiczną przedsiębiorstw w Polsce, CeDeWu, Warszawa.
• Szczypa P. (2014), Rachunkowość zarządcza w trwale zrównoważonej gospodarce leśnej, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Seria Ekonomia”, 6, s. 111–120.
• Szczypa P. (2016), Istota i rodzaje pożądanych zmian w rachunkowości Lasów Państwowych, „Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, 300, s. 174–182.
• Szczypa P. (2022), Konotacje imion księgowych w świetle badań nadleśnictw w Polsce, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 46 (3), s. 181–196.
• Szczypa P., Adamowicz K. (2018), Wycena zjawisk gospodarczych w rachunkowości zarządczej Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, 514, s. 428–437.
• Szczypa P., Adamowicz K. (2019), Zjawiska dysfunkcyjne rachunkowości nadleśnictw wpływające na wartość poznawczą wybranych wskaźników ekonomicznych, [w:] Bednarek P. (red.), Audyt wewnętrzny a ocena kondycji ekonomicznej podmiotów gospodarczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, s. 72–81.
• Śliwiński J., Szczypa P. (2023), Rola lokalnych interesariuszy w procesie projektowania lasów o zwiększonych funkcjach społecznych na terenie Nadleśnictwa Gubin, „Acta Scientiarum Polonorum Silvarum Colendarum Ratio et Industria Lignaria”, 22 (2), s. 75–82.
• Śnieżek E. (2016a), Raportowanie informacji o społecznej odpowiedzialności biznesu. Studium przypadku Lasów Państwowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Śnieżek E. (2016b), Raportowanie społecznej odpowiedzialności w Państwowym Gospodarstwie Leśnym „Lasy Państwowe”, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, 89 (145), s. 151–165.
• Śnieżek E., Piłacik J. (2016), Raportowanie informacji pozafinansowych o społecznej odpowiedzialności w Lasach Państwowych w świetle niektórych koncepcji teoretycznych, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, 284, s. 140–149.
• Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach, Dz.U. Nr 101, poz. 444 ze zm.
• Genesys (2009), The Cost of Poor Customer Service, The Economic Impact of the Customer Experience and Engagement in 16 Key Economies, http://www.ancoralearning.com.au/ wp-content/uploads/2014/07/Genesys_Global_Survey09_screen.pdf (dostęp marzec 2025).