, Future Contingents, Ockhamism (Retroactivism) and Thomism (Eternalism)

• Authors: Wojtysiak Jacek

Title variants

PL

FUTURA CONTINGENTIA, OCKHAMIZM (RETROAKTYWIZM) I TOMIZM (ETERNALIZM)

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

In the current paper, I enter into debate with Marcin Tkaczyk and the chosen Anglo-Saxon ana¬lytic philosophers of religion to discuss the theological version of the problem of future contin¬gents. I take into consideration some varieties of Ockhamism (retroactivism)—the position denying the temporal necessity (non-determination) of all past events and allowing some form of retroactivity. Strong Ockhamism postulates real retroactive causation, moderate Ockhamism lim-its it to the meanings of physical and psychical events, and weak Ockhamism replaces the notion of retroactive causation with that of retroactive dependence. I compare different forms of retroactiv¬ism with eternalism (of Boethius, St. Anselm of Canterbury, and St. Thomas Aquinas) to show that the latter has significant advantage. At the same time, I point out that eternalism in its presentist and relativist version (proposed by Brian Leftow) avoids the objections put forward against it, and that, within such eternalism, the problem of future contingents does not arise.

PL

W niniejszym tekście, dyskutując z Marcinem Tkaczykiem oraz wybranymi anglosaskimi ana¬¬litycznymi filozofami religii, rozpatruję teologiczną wersję problemu futura contingentia. Biorę pod uwagę kilka odmian ockhamizmu (retroaktywizmu) — stanowiska negującego tempo¬ralną konieczność (zdeterminowanie) wszystkich zdarzeń przeszłych oraz dopuszczającego jakąś postać działania wstecznego. Ockhamizm mocny postuluje realną przyczynowość retroaktywną, ockhamizm umiarkowany ogranicza ją do sensów zdarzeń fizycznych i psychicznych, a ockha¬mizm słaby zastępuje pojęcie przyczynowości retroaktywnej pojęciem wstecznej zależności. Po¬rów¬nując różne odmiany retroaktywizmu z eternalizmem (Boecjusza, św. Anzelma z Canterbury i św. Tomasza z Akwinu), wykazuję przewagę tego drugiego. Zaznaczam przy tym, że eternalizm w (zaproponowanej m.in. przez B. Leftowa) wersji prezentystycznej i relatywistycznej unika stawianych mu zarzutów, a w jego kontekście problem futura contingentia w ogóle nie powstaje.

Keywords

EN

future contingents; Ockhamism; eternalism; retroactive causation; soft fact; divine foreknowledge

PL

futura contingentia; ockhamizm; eternalizm; retroaktywna przyczynowość; miękki fakt; Boska przedwiedza

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2018
• Volume: 66
• Issue: 4
• Pages: 152-182

Dates

published

2018-11-04

Contributors

author

Wojtysiak Jacek

• Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

References

• CRAIG, William Lane. 2001. Time and Eternity. Exploring God’s Relationship to Time. Wheaton: Crossway.
• FISCHER, John Martin. 1989. Introduction: God and Freedom. In: Fischer, John Martin (ed.), God, Foreknowledge, and Freedom. Stanford: Stanford University Press. 1-56.
• LEFTOW, Brian. 1991. Time and Eternity. Ithaca and London: Cornell University Press.
• MURRAY. Michael J., & Michael REA. 2008. An Introduction to the Philosophy of Religion. Cambridge: Cambridge University Press.
• PIWOWARCZYK, Marek. 2012. “Kłopoty z pojęciem wiecznej teraźniejszości.” Roczniki Filozoficzne 60, no. 4: 297–311.
• PLANTINGA, Alvin. 1989. “On Ockham’s Way Out.” In God, Foreknowledge, and Freedom, ed-ited by John Martin Fischer. Stanford: Stanford University Press. 178-215.
• STEFAŃCZYK, Andrzej P. (ed.). 2018. Jeżeli Bóg istnieje… Wolność człowieka a hipoteza teistyczna. Wybór tekstów. Lublin: TN KUL.
• STUMP, Eleonore, & Norman KRETZMANN. 1981. “Eternity.” The Journal of Philosophy 78, no. 8: 429–58.
• TKACZYK, Marcin. 2015. Futura Contingentia. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• TKACZYK, Marcin. 2018. “Antinomy of Future Contingent Events.” Roczniki Filozoficzne 66, no. 4: 5–38.
• VAN INWAGEN, Peter. 2008. “What Does an Omniscient Being Know about the Future?” In Ox-ford Studies in Philospohy of Religion. Vol. 1, edited by Jonathan L. Kvanvig. Oxford: Oxford Uni¬versity Press, 216-230.
• WIERENGA, Edward. 2009. Omniscience. In The Oxford Handbook of Philosophical Theology, edited Thomas P. Flint and Michael C. Rea, 129–44. Oxford: Oxford University Press.
• ZAGZEBSKI, Linda. 2017. Foreknowledge and Free Will. Stanford Encyclopedia of Philosophy. Accessed 25 December 2018. http://plato.stanford.edu/entries/free-will-foreknowledge.

Identifiers

DOI

10.18290/rf.2018.66.4-9en