Koncepcja bestialstwa (thēriotēs) w Etyce Nikomachejskiej Arystotelesa

• Authors: Maria Marcinkowska-Rosół

Title variants

EN

Koncepcja bestialstwa (thēriotēs) w Etyce Nikomachejskiej Arystotelesa

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest pojęciu bestialstwa (thēriotēs), wprowadzonemu przez Arystotelesa w VII księdze Etyki nikomachejskiej i zdefiniowanemu przez niego jako negatywna, różna zarówno od nikczemności (kakia) jak i od nieopanowania (akrasia) dyspozycja etyczna, prowadząca do patologicznych zachowań takich jak kanibalizm, pedofilia, omofagia, fobie i kompulsje. W tekście zostaje podjęta próba interpretacji wypowiedzi Arystotelesa dotyczących bestialstwa (EN VII 1, 1145a15-35; VII 5, 1148b15-1149a24; VII 6, 1149b23-1150a8) w celu rozjaśnienia szeregu istotnych dla rozumienia tej koncepcji kwestii, takich jak: istota bestialstwa jako specyficznej dyspozycji etycznej (cz. I-II), jej konkretne postaci oraz ich geneza (cz. III), psychologiczno-moralna kondycja osób dotkniętych bestialską dyspozycją (cz. IV) oraz problem świadomości i odpowiedzialności moralnej tychże osób (cz. V).

EN

The article deals with the „brutishness” or „beastliness” (thēriotēs), a concept introduced by Aristotle in the seventh book of the Nicomachean Ethics and defined by him as a negative ethical disposition, different both from vice (kakia) and from incontinence (akrasia), and leading to such pathological behaviours as canibalism, paedophilia, omophagia, phobias and compulsions. Aristotle’s statements concerning the brutishness (VII 1, 1145a15-35, VII 5, 1148b15-1149a24 and VII 6, 1149b23-1150a8) are examined and interpreted in order to clarify the following issues: the essence of the thēriotēs as a specific ethical disposition (Part I-II), its concrete forms and their causes (Part III), the moral-psychological condition of persons with a brutish hexis (Part IV), and their self-consciousness and moral responsibility for their bestial acts (Part V).

Keywords

PL

bestialstwo; wada etyczna; akrazja; psychologia moralna; Etyka nikomachejska; Arystoteles

EN

brutishness / beastliness; vice; akrasia; moral psychology; Nicomachean Ethics; Aristotle

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2016
• Volume: 64
• Issue: 3: Filologia klasyczna
• Pages: 53-88

Contributors

author

Maria Marcinkowska-Rosół

• Instytut Filologii Klasycznej UAM, Zakład Hellenistyki

References

• Apostle H.O. 1980. Aristotle, The Nicomachean Ethics, translated with commentaries and glossary by H.O. Apostle, Dordrecht: Reidel.
• Barlett R.C. & Collins S.D. 2011. Aristotle’s Nicomachean Ethics. A new translation by R.C. Bartlett and S.D. Collins, with an Interpretive Essay, Notes, and Glossary, Chicago–London: The University of Chicago Press.
• Bäumer Ä. 1982. Die Bestie Mensch: Senecas Aggressionstheorie, ihre philosophischen Vorstufen und ihre literarischen Auswirkungen, Frankfurt am Main–Bern: Verlag Peter Lang.
• Bekker I. 1831. Aristoteles Graece ex recensione Immanuelis Bekkeri, edidit Academia Regia Borussica, vol. II, Berolini: Apud Georgium Reimerum.
• Brewer J.S. 1836. The Nicomachean Ethics of Aristotle, with English Notes, Oxford: Henry Slatter.
• Burnet J. 1900. The Ethics of Aristotle, edited with an introduction and notes by J. Burnet, London: Methuen & Co.
• Bywater I. 1894. Aristotelis Ethica Nicomachea, ed. I. Bywater, Oxford: Clarendon Press.
• Ciardi J. 1982. Dante Alighieri, The Inferno, translated by J. Ciardi, New York: Signet Classics.
• Cooper J.M. 2010. Nicomachean Ethics VII.1-2: Introduction, Method, Puzzles, in: Aristotle, Nicomachean Ethics, Book VII. Symposium Aristotelicum, ed. by C. Natali, Oxford: University Presss, s. 9-39.
• Curzer H.J. 2012. Aristotle and the Virtues, Oxford: University Press.
• Dirlmeier F. von. 1983. Aristoteles, Nikomachische Ethik, übersetzt und kommentiert von F. Dirlmeier, 8. Aufl. Berlin: Akademie-Verlag.
• Gauthier R.A. & Jolif J.Y. 2002a. L’éthique à Nicomaque, introd., trad. et commentaire par R.A. Gauthier et J.Y. Jolif, t. I, deuxième partie: Traduction, Louvain-La-Neuve–Paris–Sterling, Virginia: Éditions Peeters.
• Gauthier R.A. & Jolif J.Y. 2002b. L’éthique à Nicomaque, introd., trad. et commentaire par R.A. Gauthier et J.Y. Jolif, t. II: Commentaire, deuxième partie. Livres VI-X, Louvain-La-Neuve–Paris–Sterling, Virginia: Éditions Peeters.
• Gigon O. von. 2007. Aristoteles, Die Nikomachische Ethik: griechisch-deutsch, übers. von O. Gigon, neu hrsg. von R. Nickel, 2. Aufl. Düsseldorf: Artemis & Winkler.
• Grant A. 1866.: The Ethics of Aristotle, illustrated with essays and notes by A. Grant, vol. II, London: Longmans, Green, and Co.
• Gromska D. 2000. Arystoteles, Etyka nikomachejska, przełożyła, wstępem i komentarzem opatrzyła D. Gromska, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. V, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hankins J.E. 1947. Caliban the Bestial Man. „PMLA” 62, s. 793-801.
• Hardie W.F.R. 1978. ‘Magnanimity’ in Aristotle’s Ethics, „Phronesis” 23, s. 63-79.
• Irwin T.H. 1980. Reason and Responsibility in Aristotle, w: Essays on Aristotle’s Ethics, ed. by A.O. Rorty, Berkeley–Los Angeles–London: University of California Press, s. 117-155.
• Kahn Ch.H. 1992. Aristotle on Thinking, w: M.C. Nussbaum, A.O. Rorty, Essays on Aristotle’s „De anima”, Oxford: Clarendon Press, s. 359-379.
• Loening R. 1903. Geschichte der strafrechtlichen Zurechnungslehre, Bd. 1: Die Zurechnungslehre des Aristoteles, Jena: Verlag von Gustav Fischer.
• Meyer Sauvé S. 1993. Aristotle on Moral Responsibility: Character and Cause, Oxford–Cambdrige: Blackwell.
• Moline N.J. 1989. Aristotle on Praise and Blame, „Archiv für Geschichte der Philosophie” 71, s. 283-302.
• Müller J. 2015. Aristotle on Vice, „British Journal for the History of Philosophy” 23, s. 459-477.
• Natali C. 2001. Aristotele, Etica nicomachea; traduzione, introduzione e note di Carlo Natali, Roma: Laterza.
• Natali C. 2010. Nicomachean Ethics VII.5-6: Beastliness, Irascibility, akrasia, w: Aristotle, Nicomachean Ethics, Book VII, Symposium Aristotelicum, ed. by C. Natali. Oxford: University Press, s. 103-129.
• Nussbaum M.C. 1978. Aristotle’s De motu animalium, Text with Translation, Commentary and Interpretive Essays by M.C. Nussbaum, Princeton: Princeton University Press.
• Ostwald M. 1962. Aristotle, Nicomachean Ethics, translated, with introduction and notes, by M. Ostwald, Indianapolis: Bobbs Merrill Educational Publishing.
• Peters F.H. 1886. The Nicomachean Ethics of Aristotle, translated by F.H. Peters, London: Kegan Paul, Trench & Co.
• Rackham H. 1962. Aristotle, Nicomachean Ethics, translated by H. Rackham, London–Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Ramsauer G. 1878. Aristotelis Ethica Nicomachea, edidit et commentario continuo instruxit G. Ramsauer, Leipzig: Teubner.
• Rapp Ch. 1995. Freiwilligkeit, Entscheidung und Verantwortlichkeit, w: O. Höffe (hrsg.), Aristoteles: Die Nikomachische Ethik, Berlin: Akademie Verlags, s. 109-133.
• Reeve C.D.C. 2014. Aristotle, Nicomachean Ethics, Translated With Introduction and Notes By C.D.C. Reeve, Indianapolis–Cambridge: Hackett Publishing Company, Inc.
• Rolfes E. 1911. Aristoteles‘ Nikomachische Ethik, übersetzt und mit einer Einleitung und erklärenden Anmerkungen versehen von E. Rolfes, Leipzig: Verlag von Felix Meiner.
• Ross W.D. & Brown L. 2009. Aristotle, The Nicomachean Ethics, translated by W.D. Ross, revised with an Introduction and Notes by L. Brown, Oxford: University Press.
• Sedley D. 1999. Aspasius on akrasia, w: Aspasius: the Earliest Extant Commentary on Aristotle’s Ethics, Essays ed. by A. Alberti and R.W. Sharples, Berlin–New York: Walter de Gruyter, s. 162-175.
• Segal Ch. 1974. The Raw and the Cooked in Greek Literature: Structure, Values, Metaphor, „The Classical Journal” 69, s. 289-308.
• Stewart J.A. 1892. Notes on the Nicomachean Ethics of Aristotle, vol. 2, Oxford: Clarendon Press.
• Susemihl F. & Apelt O. 1903. Aristoteles, Ethica Nicomachea, recognovit F. Susemihl; editio altera, curavit O. Apelt, Leipzig: Teubner
• Thorp J. 2003. Aristotle on Brutishness, „Dialogue: Canadian Philosophical Review” 42, s. 673-694.
• Tricot J. 1987. Aristote, Éthique à Nicomaque, nouvelle traduction avec introduction, notes et index par J. Tricot, Paris: Librairie Philosophique J. Vrin.
• Wolf U. 2002. Aristoteles’ Nikomachische Ethik, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.

Identifiers

DOI

10.18290/rh.2016.64.3-4