O organizacji preferencyjnej rozmów urzędowych

• Authors: Rutkowski Mariusz

Title variants

EN

On the preference organisation in the institutional talk

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęte jest zagadnienie organizacji preferencyjnej rozmowy. Nie jest ono w polskiej literaturze lingwistycznej mocno osadzone, pojawia się w kilku pracach z zakresu pragmatyki (Levinson 2010) czy analizy konwersacyjnej (Rancew-Sikora 2007; Rutkowski 2015). W artykule prezentuje się je na przykładzie rozmów urzędowych, stanowiących fragment większego autentycznego korpusu. Przeanalizowane w artykule przykłady potwierdzają wstępne założenia oraz wcześniejsze obserwacje z zakresu analizy konwersacyjnej. Wypowiedzi preferowane są na ogół krótsze, bardziej bezpośrednie, nienacechowane językowo, zaś niepreferowane – bardziej złożone formalnie, często niebezpośrednie, obudowane szeregiem wskaźników uchylających czy opóźniających. Ciekawy jest rozkład niepreferowanych wypowiedzi w zależności od mówiącego – w przypadku klientów będą to pytania i prośby kierowane do urzędnika, w przypadku urzędników zaś głównie podawanie informacji niekorzystnych dla klientów. Szczegółowy opis organizacji preferencyjnej może przynieść ciekawe obserwacje dotyczące nie tyle motywacji i rzeczywistych chęci mówiących, co istnienia pewnych modelowych schematów rozmów różnego typu.

EN

This paper reviews the concept of preference organisation described in conversation analysis research. The concept is not widely known in Polish linguistics, it appears in some books regarding the pragmatics (Levinson 2010) or conversation analysis (Rancew-Sikora 2007; Rutkowski 2015). In this paper, the concept is examined in the structure of the institutional talks. The examples examined here seem to confirm the tentative assumptions as well as the general remarks done by the conversation analysis researchers. The preferred responses within the adjacency pairs are shorter, produced without delay, more direct, unmarked, as well as dispreferred responses are delayed by pauses, introduced with prefaces (markers). More interesting is the correlation between the type of utterance and the conversational role of client or clerk. The typical client’s dispreferred responses are questions and inquiries, and the clerk’s dispreferred response is giving bad information. A more detailed research may provide interesting conclusions about not psychological motivations (preferences), but rather a matter of some model-talks schemas existance, regarding various types of social actions and talks.

Keywords

PL

analiza konwersacyjna; organizacja preferencyjna; rozmowa urzędowa

EN

conversation analysis; preference organization; institutional talk

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2018
• Issue: 32
• Pages: 61–74

Dates

published

2018

Contributors

author

Rutkowski Mariusz

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn

References

• Bilmes J. 1988: The concept of preference in conversation analysis, Language in Society 17, 161–181.
• Boyle R. 2000: Whatever happened to preference organization?, Journal of Pragmatics 32, 583–604.
• Brown P., Levinson S.C. 1987: Politeness: Some universals in language usage, Cambridge: Cambridge University Press.
• Church A. 2004: Preference revisited, RASK: International Journal of Language and Linguistics 21, 111–129.
• Church A. 2009: Preference Organisation and Peer Disputes: How Young Children Resolve Conflict, Surrey: Ashgate.
• Coulthard M. 1977: An Introduction to Discourse Analysis, London: Longman.
• Holtgraves T. 2000: Preference organization and reply comprehension, Discourse Processes 30(2), 87–106.
• Levinson S.C. 2010: Pragmatyka, tłum. T. Ciecierski, K. Stachowicz, Warszawa: PWN.
• Mey J.L. 2001: Pragmatics: An introduction, Oxford: Blackwell.
• Pomerantz A. 1984: Agreeing and disagreeing with assessments: Some features of preferred/dispreferred turn shapes, [w:] Atkinson J.M., Heritage J. (red.), Structures of Social Action, Cambridge: Cambridge University Press, 57–101.
• Pomerantz A., Heritage J. 2012: Preference, [w:] Sidnell J., Stivers T. (red.), The Handbook of Conversation Analysis, Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell Publishing, 210–228.
• Rancew-Sikora D. 2007: Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Warszawa: Trio.
• Rutkowski M. 2015: Rozmowa urzędowa. Analiza konwersacyjno-dyskursywna, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Schegloff E.A. 1988: Presequences and indirection: Applying speech act theory to ordinary conversation, Journal of Pragmatics 12, 1, 55–62.
• Schegloff E.A., Sacks H. 1973: Openings and closings, Semiotica 8, 4, 289–327.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.32.4