Wykładnik intertekstualny, interpretant i znaczeniowa gra — klucze do interpretacji muzyki Pawła Szymańskiego

• Authors: Kostka Violetta

Title variants

EN

Intertextual indicator, interpretant and play of meanings — keys to interpret Paweł Szymański’s music

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This paper concerns the interpretation of Paweł Szymański’s music. Using the theories by Michael Riffaterre and Ryszard Nycz, the author states that three categories are necessary to explain at least a part of his music. (1) The intertextual exponent is the material which finds its way from the intertext to the new text. In Szymański’s music it has two levels: the first is the structure which constitutes a historical invariant, while the second one is the same structure after transformations. In turn, (2) the interpretant is a set of rules which enable the transformation of the intertextual exponent of the first level into a new fragment of text or into an entire text. The main subject of the research is (3) the complete basic text, where the main point is to grasp the general sense, which takes into consideration the intertextual play and is constructed on the basis of autonom-ous and designative meanings. In order to prove the practical aspect of the above-mentioned method, the author has attached the interpretation of the first movement of A Kaleidoscope for M.C.E. for cello (1989). Thanks to the algorithmic character of the selected composition, it is known that the intertextual exponent of the first level is a “truncated”, single-theme, three-part fugue in D-minor, in the style of J.S. Bach. The interpretant is divided into factors of the following three types: (1) extending the pre-composition structure, (2) transforming the extended structure and (3) ornamental. Taking into consideration all the meanings which manifest themselves on the surface of the composition, the author concludes that the work is a musical kaleidoscope, in which the role of coloured pieces of glass is played by the baroque fugue, while the changing configurations of the fragmented baroque and contemporary meanings play the role of kaleidoscopic effects.

Keywords

EN

postmodernism; intertextuality; intertextual indicator; interpretant; play of meanings; Paweł Szymański; A Kaleidoscope for M.C.E.

• Publisher: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki
• Journal: Aspekty Muzyki
• Year: 2017
• Volume: 7
• Pages: 119-140

Contributors

author

Kostka Violetta

• Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki

References

• Alpern Adam, Techniques for Algorithmic Composition of Music (1995) [online], citeseerx.ist.psu. edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.23.9364&rep=rep1&type=pdf (dostęp: 16.09.2013).
• Bruce Jacob L., Algorithmic Composition as a Model of Creativity (1996) [online], www.ece.umd. edu/~blj/papers/OrganizedSound.pdf (dostęp: 16.09.2013).
• Cope David, The algorithmic Composer, Madison 2000.
• Culler Jonathan, Presupozycje i intertekstualność, tłum. Katarzyna Rosner, „Pamiętnik Literacki” 1980, t. 71, z. 3, s. 297–312.
• Dahlhaus Carl, Forma, tłum. Michał Bristiger, „Res Facta” 1970, nr 4, s. 82–91.
• Geminiani Francesco, The Art of Playing on the Violin, London 1751 [online], http://ks.imslp.info/ files/imglnks/usimg/4/42/IMSLP05501-Geminiani_art-of-playing.pdf (dostęp: 12.06.2016).
• Gloag Kenneth, Postmodernism in Music, Cambridge 2012.
• Granat-Janki Anna, Klasyczne archetypy w dziełach Pawła Szymańskiego, w: Dzieło muzyczne i jego archetyp, red. Anna Nowak, Bydgoszcz 2006, s. 237–245.
• Heimonen Panu, How Do Music-Analytical Concepts Acquire Their Meaning? Intertextuality as an Element in Music Analysis, w: Music. Function and Value. Proceedings of the 11th International Congress on Musical Signifi cation 27 IX – 2 X 2010 Kraków, ed. Teresa Malecka, Małgorzata Pawłowska, vol. 1, Kraków 2013, s. 196–208.
• Jameson Fredric, Postmodernizm i społeczeństwo konsumpcyjne, w: Postmodernizm. Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz, Kraków 1997, s. 190–213.
• Jordan-Szymańska Anna, Droga do poznania muzyki. Ucho i umysł, Warszawa 2014.
• Kostka Violetta, „Dwie etiudy” na fortepian Pawła Szymańskiego. Dwupoziomowość a problem parodii, „Res Facta Nova” 2014, nr 15 (24), s. 85–99.
• Kostka Violetta, Intertekstualność w muzyce Pawła Szymańskiego na przykładzie drugiej części „Compartment 2, Car 7” na wibrafon, skrzypce, altówkę i wiolonczelę , w: Analiza dzieła muzycz-nego. Historia — theoria — praxis IV, red. Anna Granat-Janki i zespół, Wrocław 2016, s. 219–227.
• Kostka Violetta, Kompozycje algorytmiczne Pawła Szymańskiego. Metoda badawcza i jej zastosowanie do drugiej z „Dwóch etiud” na fortepian, „Forum Muzykologiczne 2012–2013. Musica ecclesiastica — vetus et nova” 2013, s. 129–136.
• Kostka Violetta, Muzyka Pawła Szymańskiego. Kompozycje algorytmiczne na fortepian, w: Muzyka fortepianowa XVI. Studia i szkice, red. Alicja Kozłowska-Lewna, Renata Skupin, Gdańsk 2015, s. 117–134.
• Kostka Violetta, Muzyka Pawła Szymańskiego. Nawiązania do tradycji i algorytmiczne konstrukcje w „Preludium i Fudze” na fortepian oraz w „Compartment 2, Car 7” na wibrafon, skrzypce, altówkę i wiolonczelę, w: Sto lat muzykologii polskiej. Historia — Teraźniejszość — Perspektywy, red. Dagmara Łopatowska-Romsvik, Aleksandra Patalas, Kraków 2016, s. 371–378.
• Kostka Violetta, „Singletrack” na fortepian Pawła Szymańskiego. Algorytm i struktura, „Muzyka” 2013, nr 4, s. 67–86.
• Kostka Violetta, „Through the Looking Glass I” na orkiestrę Pawła Szymańskiego. Algorytmiczna konstrukcja dźwiękowa, w: The musical work and its creators, red. Anna Nowak, Bydgoszcz 2015, s. 207–218.
• Między eklektyzmem a metasztuką. Ewa Szczecińska rozmawia z Pawłem Szymańskim (2006) [online], www.nowamuzyka.republika.pl/wywiady/teksty/szymanski.htm (dostęp: 22.06.2014).
• Mitosek Zofia, Teorie badań literackich, Warszawa 2012.
• Naliwajek Katarzyna, Modele struktury muzycznej w „Bagatelle für A.W.” Pawła Szymańskiego, „Muzyka” 2001, nr 1, s. 61–84.
• Naliwajek Katarzyna, „Partita IV” Pawła Szymańskiego i jego „utopia podwójności muzyki”, „Przegląd Muzykologiczny” 2004, nr 4, s. 109–145.
• Nikolska Irina, Postmodernizm w interpretacji Pawła Szymańskiego, w: Muzyka polska 1945–1995. Materiały sesji naukowej, Kraków, 6–10 grudnia 1995, red. Teresa Malecka, Krzysztof Droba, Krzysztof Szwajgier, Kraków 1996, s. 297–307.
• Nycz Ryszard, Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy, w: idem, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków 2000, s. 79–109.
• Reich Steve, Music as a Gradual Process (1968) [online], www.bussigel.com/systemsforplay/wp-content/uploads/2014/02/Reich_Gradual-Process.pdf (dostęp: 24.06.2016).
• Riffaterre Michael, Interpretants, w: idem, Semiotics of poetry, Bloomington–London 1978, s. 81–114.
• Riffaterre Michael, The Poem’s Significance, w: idem, Semiotics of poetry, Bloomington–London 1978, s. 1–22.
• Riffaterre Michael, Semiotyka intertekstualna: interpretant, tłum. Krystyna i Jerzy Faliccy, „Pamiętnik Literacki” 1988, t. 79, z. 1, s. 297–314.
• Rozwiązać łamigłówkę… Marta Ługowska rozmawia z Pawłem Szymańskim, „Ruch Muzyczny” 1986, nr 18, s. 3–5.
• Szwab Natalia, Wokół muzyki i postawy estetycznej Pawła Szymańskiego, „Res Facta Nova” 2014, nr 15 (24), s. 23–50.
• Szymański Paweł, „A Kaleidoscope for M.C.E.” (wersja na skrzypce), w: [książka programowa] Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, Warszawa 1997, s. 128–129.
• Szymański Paweł, Autorefleksja, w: Przemiany techniki dźwiękowej, stylu i estetyki w polskiej muzyce lat 70., red. Leszek Polony, Kraków 1986, s. 291–299.