Matka, Adela i inne… Kobiety w „Sklepach cynamonowych” i w sanatorium pod klepsydrą

• Authors: Fuszara Małgorzata

Title variants

EN

Mother, Adela and Others… Women in “Sklepy cynamonowe” and “Sanatorium pod Klepsydrą”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęta została próba zanalizowania prozy Schulza w sposób przyjęty w ramach women’s studies i przy użyciu kategorii stosowanych w takich analizach. Wymaga to postawienia w centrum kobiet, ich doświadczenia i ich punktu widzenia. Analiza taka pokazuje przede wszystkim, że w opowiadaniach Schulza kobiety nie istnieją jako samodzielne podmioty, opisywane są bowiem wyłącznie z perspektywy patrzących na nie mężczyzn (kategoria „męskiego oka”), a także z punktu widzenia ich atrakcyjności seksualnej, ubioru i wyglądu (łącznie z „fragmentaryzacją ciała” kobiet). Taka marginalizacja kobiet i ich doświadczenia wynikała z ówczesnej kultury, a fragmenty opowiadania Wiosna wskazują, że Schultz świadom był kulturowej przemocy obecnej w socjalizacji i doświadczeniu kobiet. W przeważającej części prozy Schultza znajdujemy odbicie ówczesnego małomiasteczkowego patriarchalnego świata, w którym kobiety nie były partnerkami mężczyzn, a osobami o podległej i marginalnej pozycji społecznej. Nieobecność kobiet jako niezależnych podmiotów oznacza opisywane w ramach studiów nad nierównością płci „symboliczne unicestwienie” kobiet, które polega na pomijaniu, a co najmniej deprecjonowaniu nie tylko roli, doświadczeń i punktu widzenia, ale nawet społecznej obecności kobiet.

EN

An attempt at an analysis of Schulz’s prose in a manner accepted in women’s studies and with the application of categories used in analyses of this sort. Such an approach calls for focusing on women, their experiences, and viewpoints. In addition, the analysis demonstrates primarily that in Schulzian stories women do not exist as independent subjects but are described exclusively from a man’s vantage point (the “male gaze” category) as well as from the perspective of their sexual attraction, clothes, and appearance (including a “fragmentarisation” of the female body). Such marginalisation of women and their experiences is the outcome of the then prevailing culture, while fragments of Wiosna (Spring) indicate that Schulz was aware of cultural violence present in women’s socialisation and experiences. A dominating part of his prose contains a reflection of the small-town patriarchal world in which women were not the partners of men but persons granted a subjective, subordinate, and marginal social position. Their absence as independent subjects points to “symbolic annihilation”, described in studies on gender inequality, which consists of ignoring or at the very least belittling not merely the role, experiences, and viewpoint of women but even their social presence.

Keywords

PL

Bruno Schulz; antropologia; literatura

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Konteksty - Polska Sztuka Ludowa
• Year: 2019
• Volume: 73
• Issue: 1-2 (324-325)
• Pages: 227-234

Contributors

author

Fuszara Małgorzata