Klerycy z Administratury Apostolskiej w Czeskim Cieszynie studiujący na Wydziale Teologicznym Cyryla i Metodego w Pradze

• Authors: Tokarz Stanisław

Title variants

EN

Clerics from Apostolic Administration in the Czeski Cieszyn studying at the Catholic Theological Faculty of St. Cyril and Methodius in Prague

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Administratura Apostolska w Czeskim Cieszynie nierozerwalnie łączy się z historią Śląska Cieszyńskiego oraz Polaków, którzy jako mniejszość narodowa znaleźli się poza granicami własnej ojczyzny. Dzieje tej struktury administracyjnej obrazują także skomplikowane losy Kościoła katolickiego w Czechosłowacji pod wpływami rządów komunistycznych w trudnym dla niego okresie po II wojnie światowej. Śląsk Cieszyński jest to region na granicy polsko-czeskiej, podzielony obecnie wzdłuż rzeki Olzy. Początkowo należał do Polski, następnie do Królestwa Czech, a po I wojnie światowej stał się obiektem sporu między nowo powstałymi państwami: Polską i Czechosłowacją. Rejon ten zamieszkiwali w większości Polacy, a po podziale w 1920 roku duża ich część znalazła się po zachodniej stronie rzeki Olzy. Obszar ten z czasem zaczęto nazywać Zaolziem. Kościół katolicki na tym terenie należał do diecezji wrocławskiej. Po II wojnie światowej w 1947 roku powstała Administratura Apostolska w Czeskim Cieszynie, która istniała do roku 1978, aż została oficjalnie włączona do archidiecezji ołomunieckiej. Większą część obszaru tej struktury zajmowało Zaolzie zamieszkałe początkowo w większości przez Polaków. Od roku 1953 do 1990 wszyscy klerycy z tej części Czechosłowacji kształcili się oficjalnie w Wyższym Seminarium Duchownym w Litomierzycach. Przyjeżdżali tam również klerycy z tzw. Administratury Apostolskiej w Czeskim Cieszynie. Wielu z nich wywodziło się z polskiej mniejszości Zaolzia. Część deklarowała się jako Czesi, część jako Polacy. W dokumentach litomierzyckiej uczelni możemy odnaleźć alumnów z nazwiskami polsko brzmiącymi lub po prostu czeskimi. Większość z nich urodziła się jednak na terenie Zaolzia.

EN

Apostolic Administration in the Czeski Cieszyn is inextricably linked with the history of Cieszyn Silesia and the Polish community, which found themselves as a minority beyond the borders of their own country. History of this administrative structure also illustrates the complicated fate of the Catholic Church in Czechoslovakia under the influence of communist authority in the difficult period after World War II. Cieszyn Silesia is a region on the Polish-Czech border, currently divided along the river Olza. Originally belonged to the Poland, then to the Kingdom of Bohemia and after World War I became the object of a strife between the fledging states Poland and Czechoslovakia. This region was inhabited by the majority of Poles and many of them found themselves outside their homeland. Area on the west side of Olza river began to be called Zaolzie. The Catholic Church in this territory belonged to the diocese of Wroclaw. After World War II in 1947, the Apostolic Administration was established in the Czeski Cieszyn. It existed to 1978, when was officially incorporated into the Archdiocese of Olomouc. Zaolzie took the greater part of the area of this structure and was originally inhabited mostly by Poles. From 1953 to 1990, all clerics from this part of Czechoslovakia formally educated in the only official seminary in Litomierzyce. Students from Apostolic Administration in the Czech Cieszyn also came there. Many of them descended from the Polish minority in Zaolzie. Some declared as Czechs, the other as Poles. In documents of seminary in Litomierzyce we can find clerics with Polish-sounding or just Czech surnames. Most of them, however, were born in Zaolzie.

Keywords

PL

Zaolzie; Śląsk Cieszyński; seminarium; klerycy; Litomierzyce; Administratura Apostolska; Zaolzie; Cieszyn Silesia; seminary; clerics; Litomierzyce; Apostolic Administration

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2014
• Volume: 20
• Pages: 309-317

Dates

published

2014-12-31

Contributors

author

Tokarz Stanisław

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

References

• Catalogus Ordinandorum I, Korespondence: 1953–1956, 1956–1959.
• Catalogus Ordinandorum II, Kronika Seminare.
• Catalogus Ordinandorum II, Korespondence.
• Codex Iuris Canonici. Romae 1917.
• Balik S., Hanus J., Katolicka Cirkev na Ceskoslovensku 1945–1989. Brno 2007.
• Kuś J., Szkice z dziejów kościelnych Śląska Cieszyńskiego. Kraków 1983.
• Londzin J., Historja Generalnego Wikarjatu w Cieszynie. Cieszyn 1926.
• Novotny V., Katolicka Teologicka Fakulta 1939–1990. Praha 2007.
• Roszkowski W., Najnowsza historia Polski 1914–1945. Warszawa 2003.
• Gąsior G., Zaolzie. W: Zaolzie. Polsko-czeski spór o Śląsk Cieszyński 1918–2008, Warszawa 2008, s. 2–10.
• Zbranek T., Apoštolský administrátor František Borgiáš Onderek. W: Sborník Státního okresního archivu Frýdek–Místek, Frydek–Mistek 2011, s. 104–111.

Identifiers

ISSN

0867-8294

DOI

10.15633/fhc.657

URI

http://czasopisma.upjp2.edu.pl/foliahistoricacracoviensia/article/view/657/580