PL
Artykuł koncentruje się na charakterystyce i rozwoju porozumień zbiorowych jednego z podstawowych narzędzi działania związków zawodowych. Autor prezentuje historyczny rozwój koncepcji porozumień zbiorowych oraz – w sposób bardziej szczegółowy – nowy model porozumienia zbiorowego, dostosowany do realiów społecznej gospodarki rynkowej. Tradycyjna rola porozumień zbiorowych sprowadza się do zapewnienia, aby warunki zatrudnienia wynikające z indywidualnych stosunków pracy były bardziej korzystne dla pracowników, aniżeli warunki wynikające z regulacji ustawowych. Porozumienia zbiorowe stanowią również narzędzie pozwalające na zachowanie pokoju społecznego pomiędzy partnerami społecznymi. W nowym systemie społeczno-ekonomicznym i politycznym porozumienia zbiorowe stały się aktami o powszechnym zakresie zastosowania. Pełnią one różne ważne funkcje: funkcję ekonomiczną (stymulując wzrost gospodarczy i przyczyniając się do utrzymania pokoju społecznego w relacjach między partnerami społecznymi), funkcję promocyjną (poprzez wspieranie nowych rozwiązań) oraz dają większą elastyczność w stosowaniu powszechnie obowiązujących rozwiązań prawnych. W aktualnym stanie prawnym związki zawodowe mają monopol na zawieranie układów zbiorowych pracy. Zmiany ekonomiczne, zachodzące w ciągu ostatnich lat w Polsce oraz w innych krajach rozwiniętych ekonomicznie, spowodowały drastyczny spadek poziomu uzwiązkowienia, co z kolei przełożyło się na spadek liczby zawieranych porozumień zbiorowych. Czas pokaże, w jakim zakresie związki zawodowe zachowają w przyszłości swój status podstawowego przedstawicielstwa pracowniczego.