Javni natpisi i javne obavijesti kao sociokulturne i pragmatičke jedinice

• Authors: Neda Pintarić

Title variants

PL

Zawiadomienia i informacje publiczne jako jednostki socjokulturowe i pragmatyczne

EN

Forms of public signs as sociocultural and pragmatic units

• Languages of publication: HR

Abstracts

HR

Nakon određivanja definicije i termina javni natpis autorica provodi klasifikaciju verbalnih, neverbalnih i kombiniranih oblika javih natpisa i javnih obavijesti navodeći primjere u hrvatskoj i poljskoj sociokulturnoj zajednici. Predlaže se da se u javne natpise ubroje pisani jezični oblici, a da se ostali neverbalni i kombinirani oblici nazovu javnim obavijestima ili javnim informacijama. Brojni opisani oblici javnih natpisa razlikuju se po materijalnom ostvaraju: na metalu, papiru, platnu, u kamenu, na automobilima, zidovima, ljudima, na internetu. Kao tekstne vrste javni su natpisi minimalni komunikacijski žanrovi (savjeti, upozorenja, molbe, zahvale, naredbe, dopuštenja, želje i čestitke). Neverbalne javne obavijesti podijeljene su na vizualne, auditivne i kombinirane (opisuju se prometni znakovi realizirani bojom, svjetlosnim signalima, pozicijom, brojevima te ostale informacije izražene logotipom, ukrasima na tijelu, ljudima-spomenicima, gardom, maskama). Auditivne su javne obavijesti: sirene, crkvena zvona, razni oblici pucnjeva (grički top, počasni plotuni) te glazbeni znakovi (intoniranje himni, koračnice, limena glazba).

PL

Po sprecyzowaniu definicji oraz terminu zawiadomienie publiczne autorka przeprowadza klasyfikację werbalnych, niewerbalnych i kombinowanych form zawiadomień publicznych, przywołując przykłady zaczerpnięte z wspólnot społeczno-kulturowych chorwackiej i polskiej. Proponuje, by do zawiadomień publicznych zaliczyć językowe formy werbalne, natomiast pozostałe znaki niewerbalne i kombinowane nazwać informacjami publicznymi. Liczne opisane formy zawiadomień publicznych różnią się sposobem przedstawienia: na metalu, papierze, płótnie, w kamieniu, na samochodach, murach, ludziach, w Internecie. Jako formy tekstowe napisy publiczne są minimalnymi gatunkami komunikacyjnymi (porady, ostrzeżenia, prośby, podziękowania, polecenia, zezwolenia, życzenia). Niewerbalne informacje publiczne funkcjonujące w przestrzeni publicznej dzielą się na audytywne i kombinowane (opisane zostały znaki drogowe oddziałujące kolorem, poprzez sygnały świetlne, usytuowanie, znaki numeryczne oraz pozostałe informacje wyrażone logotypem, ozdobami na ciele, formy pomników przestawiających ludzi, osłony, maski). Audytywne znaki publiczne: syreny, alarmy, dzwony kościelne, różne formy wystrzałów (działo z Griča, salwy honorowe) oraz znaki muzyczne (intonacje hymnów, marsze, orkiestry dęte).

EN

The author has described and classyfied in a lapidary way verbal, nonverbal and combined forms of public signs such as sign boards, graffiti, epigraphs on metal, paper, cloth, stone, walls, cars, men and Internet. These signs could be named as minimal communicative genres, such as: advise, warning, demand, regulation, thanksgiving, wishes, greetings. Nonverbal public signs are all kinds of traffic signs which can be formed by color, ligtening, position, numbers, logotypes, tattooings, alive monuments, guard, masks and uniforms. Auditive signs are represented by sirens, alarms, church-bells, various forms of shooting (Zagreb’s cannon at noon, gunsalute) and musical signs (national anthems, millitary, funeral and wedding marches, brassbands).

Keywords

HR

javni natpisi; javne obavijesti; sociolingvistika; pragmatika; kulturologija; hrvatski jezik; poljski jezik

PL

zawiadomienia publiczne; informacje publiczne; socjolingwistyka; pragmatyka; kulturologia; język chorwacki; język polski

EN

public signs; sociolinguistics; pragmatics; culturology; Croatian; Polish

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2014
• Issue: 28
• Pages: 67-92

Dates

published

2014

Contributors

author

Neda Pintarić

• Sveučilište u Zagrebu (Hrvatska)

References

• Bartmiński J., Niebrzegowska - Bartmińska S. 2009: Tekstologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bauer A., Šanjek F., Kujundžić N. 1994: Tko su i odakle Hrvati. Revizija etnogeneze, Zagreb: Znanstveno društvo za proučavanje podrijetla Hrvata.
• Botica S. 2000: Suvremeni hrvatski grafiti, Zagreb: Naklada Pavičić.
• Botica S. 2007: Novi hrvatski epitafi, Zagreb: Školska knjiga.
• Biondić I. 2006: Tanajske ploče — europska osobnica Hrvata, [u:] Biondić I.: Historia reducta — drama hrvatske identifikacije, Zagreb, 91–97.
• Ekman P., Friesen W.V. 1969:The Repertoire of Nonverbal Behavior: Categories, Origins, Usageand Coding, Semiotica 1, 49–98.
• Granić J. (ed.) 2006: Jezik i mediji. Jedan jezik. Više svjetova. Zbornik, Zagreb–Split: HDPL (Hrvatsko društvo za primijenjenu lingvistiku).
• Horeck J. 1982: Spolotnost’ a jazyk, Bratislava: Veda.
• Klaić B. 2004: Rječnik stranih riječi, Zagreb: Nakladni zavod Matice hrvatske.
• Kuryłowicz J. 1972: The Role of Deictic Elements in Linguistic Evolution, Semiotica 5, issue 2, 174–183.
• Lalić D., Leburić A., Bulat N. 1991: Grafiti i subkultura, Zagreb: Alinea.
• Lyons J. 1976: Wstęp do językoznawstwa, tł. K. Bogacki, Warszawa: PWN.
• Morri D. 1978: Manwatching, Granada: Triad.
• Niedzielski H. 1991: Sposób porozumiewania się bez słów, czyli komunikacja niewerbalna w Polsce, Socjolingwistyka 11, s. 109–114.
• Nigoević M., Tonkić D. 2006: Hrvatski i talijanski urbani grafiti, [u:] Granić J. (ed.): Jezik i mediji, Zagreb–Split: Hrvatsko društvo za primijenjenu lingvistiku, 485–494.
• Ostaszewska D. (red.) 2000: Mowy piękno wielorakie, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. (Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 1).
• Pintarić N. 1988: Struktura javnih natpisa, SOL Lingvistički časopis 7/2, 39–50.
• Pisarek W. 1964: O języku stowarzyszonym, Język Polski z. 4, s. 226–230.
• Pisarek W. 2002: Nowa retoryka dziennikarska, Kraków: Univesitas.
• Pisarkowa K. 1975: Składnia rozmowy telefonicznej, Kraków: Ossolineum.
• Saloni Z., Świdziński M. 1985: Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa: PWN.
• Straumann H. 1935: NewspaperHeadlines: A Study in Linguistic Method, London: G. Allen & Unwin, ltd.
• Vrcić-Mataija S., Grahovac-Pražić V. 2006: Skrb za jezik na javnim gradskim prostorima, Jezik 53/5, 177–187.
• Vrsalovi ć V. 2001: Grafiti, II & CO., Rijeka: Riječki izdavač.
• Wierzbicka A. 1983: Genry mowy, [w:] Dobrzyńska T., Janus E. (red.): Tekst i zdanie. Zbiór studiów, Wrocław etc.: Ossolineum, PAN, 125–137.

Identifiers

ISSN

0208-6808