Polska polityka morska za panowania ostatnich dwóch Jagiellonów i jej pokłosie

• Authors: Grzegorz Piwnicki , Adam Klein

Title variants

EN

Polish maritime policy during the reign of the last two Jagiellonians and its aftermath

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Morze Bałtyckie stanowiło ważny punkt na mapie państwa polskiego, stąd też zmagania o dostęp do niego ukształtowały myśl morską już u jego zarania. Zygmunt Stary jako pierwszy król Polski docenił posiadanie własnej ;oty wojennej. Politykę morską ojca prowadził Zygmunt August, naczelny admirał polskiej ;oty wojennej. Po śmierci Zygmunta Augusta strażnikom morskim przewodził starosta pucki pułkownik Ernest Wejher. Panowanie Stefana Batorego nie przyczyniło się do pogłębienia aspiracji morskich Rzeczypospolitej, a panowanie Zygmunta III Wazy oraz panowanie jego synów, Władysława IV i Jana Kazimierza wypełnione były walkami ze Szwecją o stan posiadania nad Bałtykiem. Złoty Wiek był chlubnym epizodem w morskich dziejach Rzeczypospolitej.

EN

The Baltic Sea was a very important point on the map of the Polish state, hence the struggle for access to the sea has shaped the maritime thought from the dawn of its history. Sigismund the Old was the rst Polish king who appreciated having his own navy, Sigismund’s maritime policy was run by his son, Sigismund Augustus, supreme admiral of the Polish Navy. After his death the marine guards were led by the governor of Puck Colonel Ernest Wejher. The reign of Stephen Báthory did not contribute to the deepening of the Polish Republic’s maritime aspirations. The reign of Sigismund III Vasa and his sons: Władysław IV Vasa and John II Casimir Vasa were filled with struggles against Sweden on the holdings of the Baltic Sea. The Golden Age was, however, a notable episode in the history of the Maritime Republic.

Keywords

PL

artykuły morskie; dominium maris; flota kaperska; Inflanty; kaper; strażnik morski; Złoty Wiek

EN

Golden Age; Livonia; Livonian War; marine guard; maritime articles; privateer; privateerfleet

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2012
• Issue: 31
• Pages: 225-244

Contributors

author

Grzegorz Piwnicki

• Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Gdański

author

Adam Klein

• Akademia Marynarki Wojennej Gdynia

References

• Aleksandrowicz W., Jan Kostka, senator wielkiej sławy i rozumu, praeses primarius commissarius Komisji Morskiej, „Nautologia” 1968, nr 1‒2.
• Bodniak S., Ordynacja dla kaperskiej floty polskiej z 1571 roku, „Komunikaty Instytutu Bałtyckiego” 1935, nr 27.
• Bodniak S., Polska a Bałtyk, za ostatniego Jagiellona, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 1939‒1946, t. 3.
• Bodniak S., Przyczynki do dziejów marynarki w Polsce w XVI w. I. Kiedy powstała dawna bandera polska? II. Sprawy „straży morskiej” w bezkrólewiach i za Henryka Walezego (1572‒1575), „Rocznik Gdański” 1937.
• Bodniak S., Sprawy morskie w „Księgach hetmańskich” Sarnickiego (1575‒1577), „Rocznik Gdański” 1939.
• Bodniak S., Sprawy „Straży morskiej” w bezkrólewiach i za Henryka Walezego (1572‒1575), „Nautologia” 1968, nr 1‒2.
• Bodniak S., Stanisław Sarnicki jako pisarz wojskowy, „Zeszyty Naukowe WAP” 1967, Seria historyczna, nr 15.
• Bodniak S., Stefan Batory a Gdańsk, „Rocznik Gdański” 1932.
• Bodniak S., Żołnierze morscy Zygmunta Augusta (1517‒1522), „Nautologia” 1970, nr 1‒2.
• Górski J., Poglądy merkantylistyczne w polskiej myśli ekonomicznej XVI i XVII wieku, Wrocław – Warszawa 1958.
• Górski K., Polska w zlewisku Bałtyku, Gdańsk – Bydgoszcz – Szczecin 1947.
• Górski T., Flota Jagiellonów i Wazów, Gdańsk 1989.
• Hubert W., Historia wojen morskich, Warszawa 1935.
• Koczorowski E., Pierwsza Komisja Morska i jej wpływ na rozwój polskiej floty wojennej w XVI w., „Przegląd Morski” 1968, nr 6.
• Kotarski E., Kto ma państwo morskie. Problemy morza w opinii dawnej Polski, Gdańsk 1970.
• Kotarski E., U progu marynistyki polskiej XVI-XVII wiek, Gdańsk 1978.
• Kowalski K. M., Puck jako twierdza morska i siedziba arsenału w XVI i XVII w., w: Związki Pucka z morzem i Marynarką Wojenna, red. J. Krypa, Puck 1998.
• Krasiński W., Akta podkanclerskie Franciszka Krasińskiego 1569‒1573, Warszawa1871, cz. 3.
• Lepszy K., Dzieje floty polskiej, Gdańsk 1947.
• Lepszy K., Zarys dziejów polskiej marynarki, Kraków 1947.
• Lepszy Z., Dominium maris Baltici Zygmunta Augusta, „Nauka i Sztuka” 1946, nr 9.
• Ocioszyński T., Rozwój żeglugi i myśli morskiej, Gdynia 1968.
• O zwyczaju morskiej bitwy, red. J. Z. Licheński, Gdańsk 1984.
• Odyniec W., Pojęcia „dominium maris Baltici” u Stanisława Karnkowskiego, „Nautologia” 1981, nr 4.
• Odyniec W., Polskie dominium maris Baltici, „Nautologia” 1981, nr 4.
• Odyniec W., Sprawy morskie I Rzeczypospolitej, w: Polityka morska państwa w 40-leciu PRL, Gdańsk 1986.
• Odyniec W., 400-lecie powołania Komisji Morskiej, „Rocznik Ośrodka Nauk Społecznych i Wojskowych Marynarki Wojennej”, Gdynia 1968.
• Pertek J., Polacy na morzach i oceanach, Poznań 1946, t. 1.
• Sikorski J., „Księgi hetmańskie” Stanisława Sarnickiego na tle piśmiennictwa wojskowego w Polsce XVI wieku, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1966.
• Wójcik J., Dzieje Polski nad Bałtykiem, Warszawa 1989.