Teinosuke Kinugasa, neosensualizm i awangarda

• Authors: Krzysztof Loska

Title variants

EN

Teinosuke Kinugasa, Neo-sensualism and the Avant-garde

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem analizy jest film Teinosuke Kinugasy "Uszkodzona karta" ("Kurutta ichipeiji", 1926) porównywany przez historyków do arcydzieł europejskiej awangardy okresu międzywojennego. Pomimo że ograniczenie się do prostych analogii z impresjonizmem francuskim czy ekspresjonizmem niemieckim może wydać się zwodnicze ze względu na odmienność kontekstów historycznych i kulturowych, to jednak japońscy krytycy chętnie pisali o wizualnej symfonii będącej rozwinięciem koncepcji kina Marcela L’Herbiera i porównywali ten film do poematu odbieranego zmysłami, a nie rozumem. Chcąc wyjaśnić szczególne znaczenie arcydzieła Kinugasy, Loska skupia się na okolicznościach jego powstania oraz kontekście historycznym i artystycznym, zwłaszcza na wpływie eksperymentów „neosensualistów” – grupy młodych pisarzy i poetów, wśród których znaleźli się współscenarzyści filmu: Yasunari Kawabata, Teppei Kataoka i Riichi Yokomitsu. Loska zwraca również uwagę na szereg nowatorskich rozwiązań formalnych widocznych zarówno na płaszczyźnie stylistycznej, jak i narracyjnej, pozwalających reżyserowi na oddanie subiektywnych stanów ludzkiego umysłu.

EN

The article presents an analysis of Teinosuke Kinugasa’s film "A page of madness" ("Kurutta ichipeiji", 1926) that is being compared by film historians to the masterpieces of European avant-garde of the inter war period. Although limiting oneself to simple analogies with French impressionism or German expressionism might appear misleading due to different cultural and historical contexts, Japanese critics eagerly wrote about the film as a visual symphony that is an extension of Marcel L’Herbier concept of the cinema, and compared the film to a poem received by the senses rather than rational reason. Loska, wishing to explain the special meaning of Kinugasa’s masterpiece, focuses on the circumstances in which it was created, especially on the historical and artistic context, particularly taking into the account the influence of the experiments of the “neo-sensualists”, that is a group of young writers and poets, among which were the script-writers of the film: Riichi Yokomitsu, Teppei Kataoka and Yasunari Kawabata. Loska also draws attention to a number of formal innovations visible at the level of style and the narrative, which allow the director to express the subjective states of the human mind.

Keywords

EN

Kinugasa Teinosuke; Japanese cinema; non-sensualism; avant-garde

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2013
• Issue: 82
• Pages: 33-43

Contributors

author

Krzysztof Loska

• Instytut Sztuk Audiowizualnych, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński

References

• Abel, Jonathan E. 2001. Different from Difference: Revisiting Kurutta ichipeiji. „Asian Cinema” 12 (2).
• Bernardi, Joanne. 2001. Writing in Light: The Silent Scenario and the Japanese Pure Film Movement. Detroit: Wayne State University Press.
• Burch, Noël. 1979. To the Distant Observer: Form and Meaning in the Japanese Cinema. Berkeley: University of California Press.
• Donald, Keene. 1998. Dawn to the West: Japanese Literature of the Modern Era. New York: Columbia University Press.
• Gardner, William O. 2004. New Perceptions: Kinugasa Teinosuke’s Films and Japanese Modernism. „Cinema Journal” 43 (3).
• Gerow, Aaron. 2008. A Page of Madness. Cinema and Modernity in 1920s Japan. Ann Arbor: University of Michigan Press.
• Kluszczyński, Ryszard. 1990. Film – sztuka Wielkiej Awangardy. Warszawa-Łódź: PWN.
• Lewinsky, Marianne. 1997. Eine verrückte Seite: Stummfilm und filmische Avantgarde in Japan. Zurich: Chronos.
• Loska, Krzysztof. 2007. Benshi jako współautor filmu, „Kwartalnik Filmowy” 59.
• Loska, Krzysztof. 2013. Nowy film japoński. Kraków: Universitas.
• Melanowicz, Mikołaj. 1994. Literatura japońska. Proza XX wieku. Warszawa PWN.
• Peterson, James. 1989. A War of Utter Rebellion: Kinugasa's Page of Madness and the Japanese Avant-Garde of the 1920s, “Cinema Journal” 29 (1).
• Petrić, Vlada. 1983. A Page of Madness: A Neglected Masterpiece of the Silent Cinema. „Film Criticism” 8 (1).
• Weisenfeld, Gennifer S. 2002. Mavo: Japanese Artists and the Avant-Garde, 1905-1931. Berkeley: University of California Press.
• Żeromska, Estera. 2010. Japoński teatr klasyczny. Korzenie i metamorfozy, tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Trio.