Bariery kulturowe w słowackim przekładzie "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza

• Authors: Buczek Marta

Title variants

SK

Kultúrne bariéry v slovenskom preklade "Ferdydurke" Witolda Gombrowicza

EN

Cultural barriers in the slovak translation of Witold Gombrowicz’s "Ferdydurke"

• Languages of publication: PL

Abstracts

SK

Príspevok predstavuje problém kultúrnych bariér v slovenskom preklade románu Ferdydurke Witolda Gombrowicza, ktorý bol publikovaný v novom prijímacom horizonte v roku 2004. Roman bol preložený dobré známym slovenským prekladateľom Jozefom Marušiakom. Autorka článku popisuje prekladateľské stratégie, ktoré boli využité prekladateľom, aby prekonať kultúrnu bariéru a rekonštruovať cudzie mentálne mechanizmy vpísané v cudziu kultúru. Používané v procese reinterpretácie významov originálu stratégie sú: stratégia doslovnosti, ktorá sa spája so stratégiou neutralizácie cudzích kultúrnych faktorov. Otázkou sa stáva, čí je možne preložiť komplikovanú prózu Witolda Gombrowicza do slovenčiny a reinterpretovať implikované v texte kultúrne faktory, čí nie sú bariérou v procese prekladu.

EN

The article presents the problem of cultural barriers in Slovak translation of Witold Gombrowicz’s Ferdydurke which was published in a new translation horizon in 2004. The roman was translated by a very well known Slovak translator — Jozef Marušiak. The author of the article shows the translation strategies which were used by him to overcome cultural barriers and reconstruct foreign mental mechanisms as part of different culture. The strategies exploited in the process of reinterpretation of the original meanings were the literal strategy combined with the strategy of neutralization of foreign cultural facts. The question is if it is possible to translate complicated prose of Witold Gombrowicz to Slovak and reinterpret implicated in the original text cultural facts and whether they constitute the cultural barrier in the process of translation.

Keywords

PL

Witold Gombrowicz; Ferdydurke; przekład; literatura polska w słowackich przekładach; bariery kulturowe w tłumaczeniu

SK

Witold Gombrowicz; Ferdydurke; umelecký preklad; poľská literatúra v slovenskom preklade; kultúrne bariéry v preklade

EN

Witold Gombrowicz; Ferdydurke; translation; Polish literature in Slovak translations; cultural barriers in translation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2012
• Volume: 3
• Issue: 1
• Pages: 164-183

Dates

published

2012-10-01

Contributors

author

Buczek Marta

• Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Śląski

References

• Berman Antoine. „Przekład jako doświadczenie obcego.” Tłum. Uta Hrehorowicz. Współczesne teorie przekładu. Antologia. Red. Piotr Bukowski, Magda Heydel. Kraków: Znak, 2009.
• Błoński, Jan. „Fascynująca Ferdydurke.” Błoński, Jan. Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu. Kraków: Universitas, 2003.
• Błoński, Jan. Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu. Kraków: Universitas, 2003.
• Bolecki, Włodzimierz. „Narracja jako gra konwencji i jej »głębsze znaczenia«: przedwojenna proza Gombrowicza.” Bolecki, Włodzimierz. Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym. Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk—Łódź: Universitas, 1982.
• Bolecki, Włodzimierz. „Przewodnik po labiryncie.” Gombrowicz, Witold. Ferdydurke. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2007.
• Calvino, Italo. „Filosofia e litteratura.” Une pietra sopra. Torino 1980.
• Gombrowicz filozof. Red. F.M. Catalucco, J. Illg. Kraków 1991.
• Hejwowski, Krzysztof. „Mit tłumaczenia dosłownego: »litera nie zabije ducha«.” Hejwowski, Krzysztof. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: PWN, 2007.
• Horváth, Ivan. „Gombrowiczova kozmogónia a semiológia.” Gombrowicz, Witold. Kozmos. Bratislava 2006. 155—173.
• Janiec-Nyitrai, Agnieszka. „Zneklidňujici smich — proti světu a proti sobě (Karel Čapek a Witold Gombrowicz).” Rozosmiať človeka je hotová veda alebo podoby komiky v umeleckej literatúre. Ed. Z. Bariaková, M. Kubealaková. Banská Bystrica 2010.
• Jarzębski, Jerzy. „Między kreacją a interpretacją.” Gombrowicz filozof. Red. F.M. Catalucco, J. Illg. Kraków 1991.
• Jarzębski, Jerzy. „Zachwyca — nie zachwyca. Rozmowa Andrzeja Zawadzkiego z Jerzym Jarzębskim.” Gombrowicz, Witold. Ferdydurke. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2009.
• Jarzębski, Jerzy. Gra w Gombrowicza. Warszawa: PIW, 1982.
• Kępiński, Tadeusz. Witold Gombrowicz. Studium portretowe. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1992.
• Lewicki, Roman. „Obcość w przekładzie a obcość w kulturze”. Przekład — język — kultura. Ed. Roman Lewicki. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2002.
• Markowski, Michał P. Czarny nurt. Gombrowicz, świat, literatura. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2004.
• Oriešek, Patrik. „Bruchabôle z interpretácie.” Knižná revue 19 (2006).
• Sanavio, Piero. Gombrowicz: forma i rytuał. Tłum. Katarzyna Bielas, Francesco M. Cataluccio. Gombrowicz filozof. Red. F.M. Catalucco, J. Illg. Kraków 1991.
• Tabakowska, Elżbieta. „Bariery kulturowe są zbudowane z gramatyki.” Przekład — język — kultura. Red. Roman Lewicki. Lublin: Wyd. UMCS, 2002.
• Tokarz, Bożena. „Bariery kulturowe w przekładzie.” Odmienność kulturowa w przekładzie. Red. Piotr Fast, Przemysław Janikowski. Katowice—Częstochowa: Śląsk, 2008.
• Tokarz, Bożena. „Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza: elementy nacechowane w przekładzie.” Tokarz, Bożena. Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.
• Wiśniowska, Marta. „Determinanty kulturowe w przekładach »Dziennika 1953—1969« Witolda Gombrowicza na język niemiecki.” Odmienność kulturowa w przekładzie. Red. Piotr Fast, Przemysław Janikowski. Katowice—Częstochowa: Śląsk, 2008. 221—232.

Identifiers

ISSN

1899-9417