Przestrzenie wolności: między heroizmem a konformizmem

• Authors: Wieczorek Krzysztof T.

Title variants

EN

The Spaces of Freedom: Between Heroism and Conformity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Doświadczenie wolności może wiązać się z różnymi sytuacjami życiowymi. Zdaniem J. Tischnera, podstawowym rodzajem doświadczenia wolności jest stopniowe wyzwalanie się spod ograniczeń. Takie doświadczenie stało się zbiorowym udziałem polskiego społeczeństwa w okresie transformacji. Pierwszy nurt przemian polegał na stopniowej przebudowie ram ustrojowych w kierunku poszerzania przestrzeni wolności obywateli. Drugi wiązał się z powolną przebudową świadomości. Do wolności trzeba bowiem dojrzeć, by móc korzystać z oferowanych przez nią możliwości. Artykuł jest próbą analizy relacji i napięć między tymi dwiema ścieżkami budowania przestrzeni wolności. W ramach tej analizy ukazano przemiany sposobu rozumienia dwóch skrajnych podejść do eksploatacji wolności – heroizmu i konformizmu.

EN

The experience of freedom can involve various life situations. According to J. Tischner, the basic type of experience of freedom is a gradual liberation from limitations. Such has been the collective experience of Polish society during the period of transformation. The first trend of changes consisted of the gradual reconstruction of the political system aiming at the extension of the area of citizens’ freedom. The second one involved a slow remodeling of consciousness. One has to mature to freedom in order to be able to use opportunities offered by it. The article is an attempt to analyze the relations and tensions between those two ways of building the space of freedom. Within the analysis the changes in the way of understanding two extreme approaches to exploitation of freedom – heroism and conformity.

Keywords

PL

wolność; wyzwolenie; heroizm; konformizm; transformacja

EN

freedom; liberation; heroism; conformity; transformation

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2018
• Volume: 1/41
• Pages: 27-50

Contributors

author

Wieczorek Krzysztof T.

• Uniwersytet Śląski

References

• Bancerz, Michał. „Język polityki i polityków – wczoraj i dziś”. Pisma Humanistyczne 5 (2003): 172–181.
• Barbrook, Richard. Przyszłości wyobrażone. Od myślącej maszyny do globalnej wioski. Tłum. J. Dzierzgowski. Warszawa: Muza S.A., 2009.
• Bartoszewski, Władysław. Warto być przyzwoitym. Poznań: W Drodze, 2005.
• Czubernatowa, Wanda, Józef Tischner. Wieści ze słuchanicy. Kraków: Znak, 2001.
• Grzegorzewska, Wioletta. „Kompleks polski”. Tygodnik Powszechny 41 (2017): 60–62.
• Hirsz, Zbigniew Jerzy. Historia polityczna Polski 1939–1993. Białystok: PPUH Book House, 1996.
• Michnik, Adam, Józef Tischner, Jacek Żakowski. Między Panem a Plebanem. Kraków: Znak, 1995.
• Mickiewicz, Adam. Pan Tadeusz. Paryż: A. Pinard, 1834.
• Patočka, Jan. Eseje heretyckie z filozofii dziejów. Tłum. J. Zychowicz. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1998.
• Postawy i wartości w okresie konfliktu społecznego, red. Stefania Dzięcielska-Machnikowska. Warszawa: KAW, 1985.
• Ratzinger, Joseph. Głód Boga. Kazania z Pentling. Tłum. P. Kaźmierczak. Kraków: WAM, 2016.
• Rousseau, Jean-Jacques. „Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi”. Tłum. Henryk Elzenberg. W: Jean-Jacques Rousseau, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, 107–276. Warszawa: PWN, 1956.
• Ryś, Grzegorz. Moc wiary. Kraków: WAM, 2017.
• Sartre, Jean-Paul. „Wolność Kartezjańska”. Tłum. I. Tarłowska. W: Filozofia i socjologia XX wieku, t. II, red. Bronisław Baczko, 309–330. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965.
• Tischner, Józef. „Człowiek zniewolony i sprawa wolności”. Znak 319–320 (1981): 123–142.
• Tischner, Józef. „Homo sovieticus”. Pierwodruk: Gazeta Wyborcza 10 (1991), dodatek: Gazeta Świąteczna: 5.
• Tischner, Józef. Etyka solidarności. Homo sovieticus. Kraków: Znak, 2005.
• Tischner, Józef. Filozofia dramatu. Kraków: Znak, 1998.
• Tischner, Józef. Myślenie według wartości. Kraków: Znak, 1982.
• Tischner, Józef. Nieszczęsny dar wolności. Kraków: Znak, 1993.
• Tischner, Józef. Polski kształt dialogu. Paris: Editions Spotkania, 1981.
• Tischner, Józef. Polski młyn. Kraków: Nasza Przeszłość, 1991.
• Tischner, Józef. Świat ludzkiej nadziei. Kraków: Znak, 1975.
• Tischner, Józef. Zrozumieć własną wiarę. Kraków: Znak, 2012.
• Tocqueville, Alexis de. O demokracji w Ameryce. Tłum M. Król. Warszawa: PIW, 1976.
• Torańska, Teresa. Oni. Warszawa: Aneks, 1985.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2018.002