Filmy kobiet. Zmiany, zwroty i „szklany sufit” w kinematografii polskiej przed i po 1989 roku

• Authors: Ewelina Wejbert-Wąsiewicz
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The movies of women. Changes, turns and “glass ceiling” in Polish cinematography before and after 1989 Polish women worked behind the camera in the period of silent films, but their work is unknown in wide circulation. In the postwar years of the PRL, the director Wanda Jakubowska occupied a strong position. Besides Wanda Jakubowska, the most popular Polish women-directors in Europe and the USA are: Agnieszka Holland, Barbara Sass, Dorota Kędzierzawska, Małgorzata Szumowska, Urszula Antoniak. We are also familiar with the activities of women-directors as assistants to their husbands. Their professional life therefore fits in someone else’s curriculum vitae, they are often not allowed to be independent and break away from the biography of their husband, protector, or another artist. The achievements of these women-directors in the development of Polish cinema has been usurped by theirs partners located in the centre. The article describes the sphere of Polish cinema both in the past and present from the perspective of the participation by women-directors. This sociological essay is an attempt to sketch the location of the works of Polish women-directors as an opposite to the canon. There are two important elements in this perspective: analysis of the artistic strategies and the many barriers that exist in the field of cinematography (systemic and mental barriers, “celluloid celling”). The article uses existing materials, such as: research studies, newspaper articles, written reviews, interviews, memoirs, recorded discussions.

• Publisher: Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
• Journal: Sztuka i Dokumentacja
• Year: 2015
• Issue: 13
• Pages: 47-59

Contributors

author

Ewelina Wejbert-Wąsiewicz

References

• Armata, Jerzy i Anna Wróblewska. Polski film dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Fundacja Kino, 2014. Chymkowski, Roman, Izabela Koryś i Olga Dawidowicz- Chymkowska. Społeczny zasięg książki w Polsce w 2012 roku. Dostęp: 30.01.2015. http://www.bn.org.pl/download/ document/1362741578.pdf. Felis, Paweł. „Szumowska po zdobyciu nagrody na Berlinale: Nadchodzi czas kobiet filmowców.” Dostęp: 20.07.2015, http:// wyborcza.pl/1,75475,17411137,Szumowska_po_zdobyciu_ nagrody_na_Berlinale__Nadchodzi.html#ixzz3loHaCE2d. Frąckowiak-Sochańska, Monika. „Postawy polskich kobiet wobec feminizmu. O samo ograniczającej się świadomości feministycznej kobiet.” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, nr 39 (2011): 149-170. Fromm, Erich. Miłość, płeć i matriarchat. Poznań: Rebis, 1999. Gender - Film – Media. Red. Oleksy Elżbieta, Ostrowska Elżbieta. Kraków: Rabid, 2001. Gender. Konteksty. Red. Małgorzata Radkiewicz. Kraków: Rabid, 2004. Gender. Wizerunki kobiet i mężczyzn w kulturze. Red. Elżbieta Durys i Elżbieta Ostrowska. Kraków: Rabid, 2005. Helman, Alicja. „Bohaterowie dekalogu.” Kino, nr 3 (1997): 46-47. Helman, Alicja. „Feministki o kinie.” Film na świecie, nr 05 (1991): 5-13. Janicka, Bożena. „Ścinki. Baba z wozu.” Kino, nr 11 (2002): 73 Jucewicz, Agnieszka. „Szuma, ty jesteś facet!” Dostęp: 30.08.2015. http://www.wysokieobcasy.pl/wysokieobcasy/ 1,53662,11032540,Szuma__ty_jestes_facet_.html. Kędzierzawska, Dorota. „Nikt nie wierzył, że będę reżyserem.” Dostęp: 30.01.2015. http://www.polskieradio.pl/ 9/735/ Artykul/1162946,Dorota-Kedzierzawska-nikt-nie-wierzyl-zezostane-zostane- rezyserem-%5Bwideo%5D. Kosecka, Barbara. „Polskie kino kobiece. ” Dostęp: 30.01.2014. http://culture.pl/pl/artykul/polskie-kino-kobiece. Krakowski Festiwal Filmowy. „Znamy zwycięzców 55 Krakowskiego Festiwalu Filmowego!” Dostęp: 30.08.2015. http:// www.krakowfilmfestival.pl/pl/news/568. Kyzioł, Aneta i Urszula Szwarcenberg-Czerny. „Bunt kobiet w Hollywood. Celuloidowy sufit.” Dostęp: 30.08.2015. http:// www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1621783,1,buntkobiet- w-hollywood.read. Lauzen, Martha. „The Celluloid Ceiling: Behind-the-Scenes Employment of Women on the Top 250 Films of 2011.” Dostęp: 30.08.2015. http://womenintvfilm.sdsu.edu/files/2011_ Celluloid_Ceiling_Exec_Summ.pdf. Legierska, Anna. „Reżyserki.” Dostęp: 01.02.2015. http://culture. pl/pl/artykul/rezyserki. Luboń, Anna. „M jak Małgośka.” Dostęp: 30.08.2015. http://www. elle.pl/kultura/artykul/m-jak-malgoska. Łaciak, Beata. Kwestie społeczne w polskich serialach obyczajowych – Prezentacje i odbiór. Warszawa: Wyd. Żak, 2013. Maziarska, Ewa i Elżbieta Ostrowska. Women in polish cinema. New York: Berghahn Books, 2006. Przylipiak, Mirosław. „Kompleks Piszczyka. Polski mężczyzna na ekranie.” Kino, nr 12 (2002): 17-20. Radkiewicz, Małgorzata. Reżyserki kina- tradycja i współczesność. Kraków: Rabid, 2005. Radkiewicz, Małgorzata. „Młode wilki” polskiego kina. Kategoria tender a debiuty lat 90. Kraków: Wyd. UJ, 2006. Radkiewicz, Małgorzata. Władczynie spojrzenia. Warszawa: Ha! art, 2010. Sosnowska, Joanna. Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2003. Stachówna, Grażyna. „Suczka, Cycofon, Faustyna i inne. Kobieta w kinie polskim.” Kino, nr 7-8 (2001): 38-43. Stachówna, Grażyna. I film stworzył kobietę. Kraków: Wyd. UJ, 1999. Stowarzyszenie Kobiet Filmowców Polskich. „Panel reżyserka.” Dostęp: 30.08.2015. https://www.youtube.com/ watch?v=o85WM2sKLvY. Stowarzyszenie Kobiet Filmowców Polskich. Dostęp: 30.08.2015. http://www.stokf.pl/. Syska, Rafał, red. Słownik filmu. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005. Święcicka, Olga. „Lincz na Barbarze Białowąs.” Dostęp: 30.01.2015. http://natemat.pl/4847,lincz-na-barbarze-bialowasmloda- rezyserka-w-ogniu-krytyki. Talarczyk-Gubała, Monika. „Podejrzana. Barbara Sass.” Dostęp: 04.04.2014. http://www.krytykapolityczna.pl/ artykuly/ film/20150404/talarczyk-gubala-podejrzana-barbarasass- 1936-2015. Talarczyk-Gubała, Monika. Biały Mazur. Kino kobiet w polskiej kinematografii. Poznań: Galeria Miejska Arsenał, 2013. Talarczyk-Gubała, Monika. Wszystko o Ewie. Filmy Barbary Sass a kino kobiet w drugiej połowie XX wieku. Szczecin: Wyd. Usz, 2013. Tomasik, Krzysztof. „Polskie reżyserki filmowe 1919-2002.” Kultura i Historia, nr 6 (2004). Dostęp: 30.01.2015. http://www. kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/179. Toniak, Ewa, red. Artystki polskie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne PWN, 2011. Wajda, Katarzyna. „Wallenrod z kompleksami.” Witryna czasopism, nr 36 (2002). Dostęp: 30.01.2015. http://witryna. czasopism.pl/. Wejbert-Wąsiewicz, Ewelina. „Edukacja – emancypacja – emigracja. Sytuacja polskich artystek na przełomie XIX/XX wieku.” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, nr 53 (2015): w druku. Wróblewska (Romanowska), Anna i Rafał Jankowski. „Widzowie.” Dostęp: 01.05.2015. https://www.pisf.pl/rynekfilmowy/ rynek-filmowy/widzowie. Wróblewski, Janusz. Reżyserzy. Warszawa: Wyd. Wielka Litera, 2013.