Integracja na styku kultur. Islamsko-chrześcijańskie pogranicze Bośni i Hercegowiny

• Authors: PILARSKA JUSTYNA

Title variants

EN

Chances for Integration at the Cultural Meetings Points: The Muslim-Christian Borderland of Bosnia-Herzegovina

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wspólnoty muzułmańskie na Bałkanach, w których praktyka islamu rozwijała się w środowisku europejskim, mogą posłużyć jako pomost między islamskim Wschodem i chrześcijańskim Zachodem. Oto bowiem, choć przez ponad 400 lat Bośnia znajdowała się pod władzą Osmanów, muzułmanie pozostali tylko jedną z wielu społeczności, dzieląc kraj z prawosławnymi, katolikami i niewielką wspólnotą żydowską. Historia kontaktów muzułmańsko-chrześcijańskich zawiera zarówno przykłady zderzeń, jak i spotkań, inicjowanych tak przez chrześcijan, jak i przez muzułmanów. Choć nie sposób nie dostrzec, że więcej w niej było zderzeń, nie wolno jednak przeoczyć istnienia spotkań. Artykuł ten analizuje w historycznym i współczesnym kulturowo-społecznym kontekście pogranicze wyznaniowe Bośni i Hercegowiny, wskazując na jego specyfi kę, dynamikę i (często nieudane) próby jego konceptualizacji z perspektywy europocentrycznego dyskursu.

EN

Muslim communities in the Balkans, in which the practice of Islam developed in the European context, can be used as an exemplifi cation of the bridge between the Islamic East and the Christian West. Although for over 400 years Bosnia was under the Ottoman rule, Muslims became one of the many communities contributing to the dynamic area of ontological and axiological negotiations within the cultural borderland, sharing the living space with members of the Orthodox church, Catholics, and a small Jewish community. The history of the Muslim-Christian contacts in Bosnia includes the examples of collisions as well as encounters initiated both by Christians and Muslims. This article analyses the religious borderland in the historical and contemporary cultural and social context of Bosnia-Herzegovina, revealing its specifi city, dynamics and (often unsuccessful) attempts to conceptualize it from the perspective of the Eurocentric discourse.

Keywords

PL

pogranicze kulturowe; islam bośniacki; dialog międzywyznaniowy; Bośnia i Hercegowina; wielokulturowość

EN

cultural borderland; Bosnian Islam; inter-religious dialogue Bosnia-Herzegovina; multiculturalism

• Publisher: Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Journal: Multicultural Studies
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 89-101

Dates

published

2016-06-01

Contributors

author

PILARSKA JUSTYNA

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Armour R. (2004). Islam, chrześcijaństwo i zachód. Burzliwe dzieje wzajemnych relacji, przekład Ivonna Nowicka. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Babić M. & Đorđević, M. & Fischer, S. & Last Stone, S. & Mahmutćehajić R. (2006) Guidelines for teachers; tolerance and principles of religion, Forum Bosnae 36/06, 163-166.
• Bakić-Hayden, M. (1995). Nesting orientalism: The Case of Former Yugoslavia. Slavic Review, vol. 54, no.4, winter 1995, 917-931.
• Bardoš, G. N. (2003). Review: Davos Man Meets "Homo Balcanicus". Reviewed Works: Bosnia After Dayton: Nationalist Partition and International Intervention by Sumantra Bose; Understanding Ethnic Violence: Fear, Hatred, and Resentment in Twentieth-Century Eastern Europe by Roger D. Petersen. The National Interest No. 73 (Fall 2003), 128-133.
• Bońkowski, R. (2010). Słowianie środkowopołudniowi na przełomie XX i XXI wieku. Język-Religia-Naród-Państwo. Katowice: Para Agencja Artystyczna.
• Bougarel, X. (2001). L’islam bosniaque, entre identitete culturele et ideologie culturelle. In: X. Bougarel, N. Clayer (Eds.), Le nouvel Islam balkanique: les musulmans, acteurs du post-communisme, 1990-2000 (p. 83). Paris: Maisonneuve et Larose.
• Carrier, J. (1992). Occidentalism: The world turned Upsided-Down. American Ethnologist, vol. 19, no.2, May 1992, 195-207.
• Ćirković, S. (1992). Istorija srednjovekovne bosanske države. Beograd : Srpska književna zadruga.
• Elsässer, J. (2007). Jak Dżihad przybył do Europy. Wojownicy Boga i tajne służby na Bałkanach. Warszawa: Wydawnictwo MUZA.
• Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy (przekł. Andrzej Siemek). Warszawa: PIW.
• Fine, J.A.V. (2007). The Bosnian Church: Its Place in State and Society from the Thirteenth to the Fifteenth Century. London: Saqi in association with the Bosnian Institute.
• Flowers, B. (2007). Potęga mitu. Rozmowy Billa Moyersa z Josephem Campbellem. Kraków: ZNAK.
• Hauziński,, J. (2009). Sufizm bałkański – perspektywa dialogu czy konfrontacji. Balcanica Posnaniensia. Acta et studia - Tom XV Ludzie i idee ponad granicami. 15, 15-26.
• Hryniewicz, J. T. (2011). Imigracja i wielokulturowości warunkach dużego dystansu kulturowego. Studia Regionalne i Lokalne 3(45), 5-25.
• Huntington, S.P. (1997). Zderzenie cywilizacji. Warszawa: Wyd. MUZA.
• Huntington, S.P. (1996). The Clash of Civilizations and the Remaking of the World Order. New York: Simon & Schuster.
• Imamović, M. (2007). Historija Bošnjaka. Novi Pazar: Centar za bošnjačke studiuje.
• Imamović M. (2010). Dijalog civilizacija i bon jaki identitet na početku XXI stoljeća, Odjek, Sarajevo, zima 2010, godina LXIII, 4.
• Janjić, D. & Shoup. P. (1992). Bosna i Hercegovina izmedju rata i mira. Belgrade: Dom Omladine.
• Kekes, J. (1996). The Morality of Pluralism. Princeton. New York: Princeton University Press.
• Kuczyński, M. (1999). Bałkańska pożoga. Wojny i konflikty na Bałkanach w latach 1991-1999, Warszawa: BPI MON.
• Lewis, B. (1995). The Middle East: A Brief History of the Last 2,000 Years. New York 1995, Simon & Schuster.
• Lovrenović, I. (1989). Labirint i pamćenje. Kulturnohistorijski esej o Bosni, Sarajevo: Oslobođenje.
• Lovrenović, I. (2000). Paradoksi bosanskoga konfesionalizma, Forum Bosnae, 7-8, 112-120.
• Malcolm, N. (1994). Bosnia. A short history. London: MacMillan.
• Meier, V. (2005). Yugoslavia. A History of its Demise. New York: Routledge.
• Messori, V., & Jan Paweł II & Sakowicz, E. (2001). Islam a chrześcijaństwo, konfrontacja czy dialog. Kraków: Wydawnictwo M.
• Miočinović, M. (2002). The pluriform south Slav identity: controversy and destruction Forum Bosnae, Reconstruction and Deconstruction, 15/02, 53-55.
• Morony, M.G. (1990). The Age of Conversions: a reassessment. In: Gervers, M. & Bikhazi, R. J. (Eds.) Conversion and Continuity. Indigenous Christian Communities in Islamic Lands, Eighth to Eighteenth Centuries (135-150). Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies.
• Mrozek-Dumanowska, A. & Zdanowski, J. (2005). Globalizacja i regionalizacja: dwa oblicza komunikacji międzykulturowej. W: A. Mrozek-Dumanowska (red.) Islam a globalizacja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Akson.
• Nalborczyk, A.S. & Grodź, S. (2003). Muzułmanie i chrześcijanie- droga w kierunku dialogu? W: A, Parzymies (red.) Islam a terroryzm (p. 148). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG.
• Nikitorowicz. J. (1995). Pogranicze – tożsamość – edukacja międzykulturowa. Białystok: Trans Humana.
• Pilarska, J. (2014). Axiology of the borderlands in the context of intercultural education and socialisation. Pedagogika Lietuvos Edukologijos Universitetas. 116, 4, 200-209.
• Pilarska, J. (2014). Wielowymiarowa tożsamość współczesnych Bośniaków. Wrocław: ATUT.
• Rekść M. (2009). Między pokojowa koegzystencja a bratobójczym walkami. Bośni i Hercegowina jako egzemplifikacja społeczeństwa wielokulturowego. Prace naukowe akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, seria Res Politicae. T. III, 157-173.
• Todorova, M.(2008). Bałkany wyobrażone. Warszawa: Wydawnictwo Czarne.
• Said E. (2005). Orientalizm (przekł. M. Wyrwas-Winiewska). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Serdarević, M. & Omanić, A. (2000). Bošnjačka kultura ponašanja, Sarajevo: Svjetlost.
• Siennicka, H. (1936). Uroda Jugosławji, Warszawa: Biblioteka Polska.
• Sokolović, Dz. (2005). How to Conceptualize the Tragedy of Bosnia: Civil, Ethnic, Religious War or…? War Crimes, Genocide, & Crimes against Humanity. 1,1; 115‐130.
• Stankowicz, A. (2004). Między bośniackością a jugoslawizmem. Z dziejów kultury bośniackiej. Bielsko-Biała: Wydawnictwo ATH.
• Šarčević, A. (2000). Dijalog s kulturama i religijama. Forum Bosnae. 7-8, 224-254.
• Velikonja, M. (2003). Religious Separation and Political Intolerance in Bosnia-Herzegovina. College Station: Texas A & M University Press.
• Wojciechowski, S. (2003). Wojna w Bośni i Hercegowinie. W: W. Malendowski, (red.) Zbrojne konflikty i pory międzynarodowe u progu XXI wieku. Analiza problemów i studia przypadków (p. 336). Wrocław: Wyd. Alta 2.
• Wróbel P. (1997). Bośnia wobec ekspansji Islamu w pierwszej połowie XV wieku. Balcanica Posnaniensia. 8, 84-85.

Identifiers

ISBN

978-83-7977-246-9

ISSN

2451-2877

DOI

10.23734/mcs.2016.1.089.101