Materiały do nauki języka angielskiego wydawane od końca XVIII do połowy XX wieku jako źródła badań polsko-angielskich kontaktów językowych. Prolegomena badawcze

• Authors: Kotlarska Irmina

Title variants

EN

Materials for learning English (late eighteenth-half of the twentieth century) as a source of Polish-English language contacts. Research prolegomena

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W opracowaniu zaprezentowano materiały do nauki języka angielskiego jako rzadko wyzyskiwane źródła do badań przeszłości polsko-angielskich kontaktów językowo-kulturowych. Ogląd tekstów edukacyjnych pozwolił: prześledzić czynniki decydujące o wysokim prestiżu języka angielskiego na ziemiach polskich, zaobserwować sposoby wykorzystania elementów kultury anglosaskiej w celach wychowawczych, wskazać rodzaje zjawisk interferencyjnych możliwych do analizowania w tekstach pisanych przez osoby bilingwalne. Obserwacje przeprowadzono zgodnie z założeniami lingwistyki antropologicznej, akcentującej związki między człowiekiem, językiem i kulturą w badaniach nad sposobem używania języka przez naszych przodków.

EN

The study presents materials for learning English as rarely exploited sources for research into the past of Polish-English linguistic and cultural contacts. The viewing of educational texts allowed to: examine the factors determining the high prestige of English among Poles, observe ways of using elements of Anglo-Saxon culture for educational purposes, indicate the types of interference phenomena possible to analyze in texts written by bilingual people. The observations were carried out in accordance with the assumptions of anthropological linguistics, stressing the relationship between man, language and culture in the study of our ancestors’ language use.

Keywords

PL

teksty dydaktyczne; polsko-angielskie kontakty językowe; katalog tekstów

EN

didactic texts; Polish-English language contacts; catalog of texts

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2019
• Issue: 33
• Pages: 167-180

Dates

published

2019

Contributors

author

Kotlarska Irmina

• Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra

References

• Borawski S. 2018: Synteza dziejów polszczyzny a możliwość integracji badań, [w:] Pastuchowa M., Siuciak M. (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 17–31.
• Chrzanowska-Kluczewska E., Mańczak-Wohlfeld E. 2014: Profesor Roman Dyboski jako językoznawca, Prace Komisji Neofilologicznej PAU XII, 35–42.
• Cieśla M. 1974: Dzieje nauki języków obcych w zarysie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Doroszewski W. 1938: Język polski w Stanach Zjednoczonych A.P., Warszawa: nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego z zasiłku Funduszu Kultury Narodowej.
• Dubisz S. 1976: Uwagi o zapożyczeniach w języku Polonii amerykańskiej, Prace Filologiczne XXVI, 65–87.
• Dubisz S. 1983: Z metodologii badań języka środowisk polonijnych, Poradnik Językowy 5, 292–301.
• Dubisz S. 2009: Dzieje języka polskiego jako problem badawczy w pracy historyka języka, Poradnik Językowy 3, 19‒34.
• Dyboski R. 1931: Język angielski jako język światowy, Neofilolog 2, 57–62.
• Hawrysz M., Steciąg M. 2014: Rozważania metodologiczne w kontekście badań statusu i prestiżu języka sąsiada na pograniczu polsko-saksońskim, Polonica XXXIV, 201–210.
• Iwan K. 1972: Nauczanie języków obcych nowożytnych w Polsce w latach 1919‒1939. Koncepcje organizacyjno-programowe, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Jaroszewska A. 2014: O glottodydaktyce słowami glottodydaktyków, Języki Obce w Szkole 4, 54–55.
• Kotlarska I. (w druku): Znajomość języka angielskiego jako wartość w świetle wybranych materiałów do nauki tego języka z lat 1788–1947 — przyczynek do badań nad dyskursem edukacyjnym.
• Ligara B. 2011: Dwujęzyczność twórców literatury polskiej jako problem badawczy historii języka, LingVaria VI, 165–178.
• Lipińska E. 2003: Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Lipowska M. 1969: Koncepcje wychowania w polskich programach szkolnych okresu międzywojennego, Rozprawy z Dziejów Oświaty 12, 3–48.
• Marcjanik M. 2008: Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mańczak-Wohlfeld E. 1996: Parę uwag o pierwszej gramatyce języka angielskiego wydanej w Polsce, Języki Obce w Szkole 5, 395–398.
• Mańczak-Wohlfeld E. 2006: Angielsko-polskie kontakty językowe, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Podhajecka M. 2013: „English Self-Taught”: Self-Study Guides for Polish Learners of English (1860–1945), [in:] Piechurska-Kuciel E., Szymańska-Czaplak E. (eds.), Language in Cognition and Affect, Berlin: Springer, 315–343.
• Podhajecka M. 2016: A history of Polish-English/English-Polish bilingual lexicography (1788–1947), Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Podhajecka M. 2018: Lektorzy języka angielskiego w Wilnie i Krakowie w okresie międzywojennym. Próba biograficzna, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 145, 2, 271–301.
• Przyklenk J. 2018: Teksty obcojęzyczne i ko(n)teksty nauki języków obcych w dwudziestoleciu międzywojennym a kształcenie polonistyczne, [w:] Achtelik A., Graboń K. (red.), Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy, T. 5: W kręgu (glotto)dydaktyki, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 128–142.
• Rypel A. 2012: Ideologiczny wymiar dyskursu edukacyjnego na przykładzie podręczników języka polskiego z lat 1918–2010, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Sękowska E. 1994: Język zbiorowości polonijnych w krajach anglojęzycznych. Zagadnienia leksykalno-słowotwórcze, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Sękowska E. 2009: Język polskiej emigracji w świecie, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Schramm E. 2008: Dzieje nauki języka angielskiego i innych języków nowożytnych w Polsce w okresie zaborów (od schyłku I do narodzin II Rzeczpospolitej), Warszawa: Fraszka Edukacyjna.
• Siwicka Z. 1933: Wychowanie obywatelsko-państwowe na tle języka angielskiego w szkole średniej, Neofilolog 1, 31–39.
• Stasik F. 1985: Polska emigracja zarobkowa w Stanach Zjednoczonych Ameryki 1865–1914, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• SW — Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. 1900: Słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa: Drukarnia E. Lubowskiego i S-ki.
• Thomason S.G. 2001: Language Contact. An Introduction, Washington, D.C.: Georgetown University Press.
• Walczak B. 1997: Z problematyki wpływów angielskich w polszczyźnie drugiej połowy XIX wieku (rola Henryka Sienkiewicza w recepcji anglicyzmów), Slavia Occidentalis 54, 123–131.
• Wilczyńska W. 2005: Czego potrzeba do udanej komunikacji interkulturowej?, [w:] Mackiewicz M. (red.), Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej.
• Żydek-Bednarczuk U. 2015: Spotkanie kultur. Komunikacja i edukacja międzykulturowa w glottodydaktyce, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.33.10