Nieteologiczne argumenty na rzecz edukacji religijnej w szkołach publicznych w Polsce

• Authors: Chrostowski Mariusz

Title variants

EN

Non-Theological Arguments for Religious Education in Public Schools in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Obecność lekcji religii w szkole jest jednym z najczęściej dyskutowanych tematów w debacie o systemie oświaty. W polskim postmodernistycznym społeczeństwie pojawia się coraz więcej głosów, które traktują religię jako sprawę czysto prywatną. W wymiarze kościelnym sprzyja temu również zjawisko pluralizacji i indywidualizacji religijności, a także jej stopniowej deinstytucjonalizacji. W tak zarysowanym kontekście kulturowo-społecznym obecność nauczania religii w neutralnej światopoglądowo szkole nie jest oczywista. Z tego powodu celem niniejszego artykułu jest pogłębienie dotychczasowej argumentacji na rzecz edukacji religijnej w szkołach publicznych w Polsce oraz poszukiwanie nowych argumentów o charakterze nieteologicznym, zrozumiałych dla osób niewierzących i obojętnych religijnie.

EN

The presence of religion classes at school in the debate on the education system rises to the rank of one of the most frequently discussed topics. In Polish postmodern society there are more and more voices that treat religion as a purely private matter. In the ecclesiastical dimension, it is also favored by the phenomenon of pluralism and individualization of religiosity, as well as its gradual deinstitutionalization. In the cultural and social context outlined in this way, the presence of religious education in a school that is neutral in terms of beliefs is not obvious. For this reason, the aim of this article is to deepen the existing arguments for religious education in public schools in Poland and to search for new arguments of a non-theological nature, understandable to non-believers and the religiously indifferent.

Keywords

PL

lekcja religii; szkoła; Kościół; postmodernizm

EN

religion lesson; school; church; postmodernism

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2021
• Volume: 2/48
• Pages: 91-106

Contributors

author

Chrostowski Mariusz

• ORCID: 0000-0002-5817-2687
• Katolicki Uniwersytet Eichstätt-Ingolstadt, Niemcy

References

• Bagrowicz, J. (2005). Edukacja religijna w społeczeństwie ponowoczesnym. Soter, 44(16), 117–132.Baumert, J. (2002). Deutschland im internationalen Bildungsvergleich. W: N. Kilius, J. Kluge i L. Reisch (red.), Die Zukunft der Bildung (s. 100–150). Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• Benner, D. (2014). Bildung und Religion. Nur einem bildsamen Wesen kann ein. Gott sich offenbaren. Paderborn: Schöningh.
• Butler, Ch. (2002). Postmodernism. A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
• Chałupniak, R. (2007). Potrzeba i uzasadnienie wychowania religijnego w podstawowych środowiskach wychowawczych (rodzina, parafia, szkoła, media). Katecheta, 2, 3–13.
• Chałupniak, R. (2012). Katecheza w szkole czy poza szkołą? Paedagogia Christiana, 29(1), 163–178.
• Chrostowski, M. (2017). O kryzysie chrześcijaństwa w pismach Leszka Kołakowskiego. Studia Teologiczne. Białystok, Drohiczyn, Łomża, 35, 47–60.
• Chrostowski, M. (2018). O fenomenie Jana Pawła II w pismach Leszka. W: K. Pujer (red.), Humanistyka i nauki społeczne. Doświadczenia – konteksty – wyzwania, t. 4 (s. 131–138). Wrocław: Exante.
• Chrostowski, M. (2020). Edukacja religijna w Polsce: czas na zmianę? Łódzkie Studia Teologiczne, 29(3), 39–52.
• Chrostowski, M. (2021a). ‘Plurality-Empathetic’ Christians: Rethinking Religious Education in Poland. Paedagogia Christiana, 47(1), 251–275.
• Chrostowski, M. (2021b). Schulpastoral für alle! Religionspädagogische und pastorale Impulse deutscher Schulpastoral für ein schulpastorales Modell in Polen (am Beispiel der Diözese Łomża). Berlin: LIT Verlag.
• Czachorowski, K. (2015). Między sekularyzacją i desekularyzacją – przemiany współczesnej religijności w ujęciu Janusza Mariańskiego. Roczniki Nauk Społecznych, 43(2), 105–117.
• Głowacki, A. (2019). Religijność młodzieży i uczestnictwo w lekcjach religii w szkołach. W: M. Grabowska i M. Gwiazda (red.), Młodzież 2018 (s. 153–166). Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
• Heland-Kurzak, K. (2016). Religious Structure of Child Education Policy in Germany, Poland and UK. International Journal of Information and Education Technology, 12(6), 940–944.
• Herbst, J. H. (2019). Ideologiekritik und Religionsunterricht. Zum unabgegoltenen Potenzial des ideologiekritischen Arguments für den konfessionellen Religionsunterricht. Religionspädagosiche Beiträge, 79, 86–97.
• König, K. (2012). Mehr Religion. Die Bedeutung der Religionskultur für den Religionsunterricht. W: U. Kropač i G. Langenhorst (red.), Religionsunterricht und der Bildungsauftrag der öffentlichen Schulen. Begründung und Perspektiven des Schulfaches Religion (s. 98–112). Babenhausen: LUSA.
• Krawczyk, R. (2018). Chrześcijańskie korzenie kultury europejskiej. Studia Redemptorystowskie, 16, 303–314.
• Kropač, U. (2012). Religion und Rationalität. Eine ungewöhnliche Allianz im religionspädagogischen Legitimationskurs. W: U. Kropač i G. Langenhorst (red.), Religionsunterricht und der Bildungsauftrag der öffentlichen Schulen (s. 66–83). Babenhausen: LUSA.
• Kropač, U. (2019). Religion – Religiosität – Religionskultur: Ein Grundriss Religioser Bildung in der Schule. Stuttgart: Kohlhammer.
• Kropač, U. (2021). Begründungen religiöser Bildung an der Schule. W: U. Kropač i U. Riegel (red.), Handbuch Religionsdidaktik (s. 37–43). Stuttgart: Kohlhammer.
• Łobacz, M. (2019). Istota wychowania integralnego w osobowym rozwoju człowieka. Roczniki Pedagogiczne, 47, 51–62.
• Marek, Z. (1991). Wychowanie religijne i rozwój człowieczeństwa. W: Z. Marek (red.), W służbie człowiekowi. Studium duszpastersko-katechetyczne (s. 79–88). Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
• Mariański, J. (2001). Sekularyzacja jako fakt społeczny. Studia Płockie, 29, 185–200.
• Mariański, J. (2011). Tendencje rozwojowe w polskim katolicyzmie – diagnoza i prognoza. Teologia Praktyczna, 12, 7–24.
• Mariański, J. (2017). Kościół katolicki w Polsce w procesie przemian. Sociológia a spoločnosť, 2(1), 19–36.
• Mendl, H. (2017). Religionsunterricht – unverzichtbar für alle, die ihn (nicht) besuchen. Den Blick und das Fach mutig weiten. Katechetische Blätter – Zeitschrift für religiöses Lernen in Schule und Gemeinde, 142, 306–310.
• Michalski, J. (2013). W kierunku nowego modelu współczesnej edukacji religijnej. Paedagogia Christiana, 31(1), 199–201.
• Milerski, B. (2021). Konfessionslosigkeit als Herausforderung für den religionspädagogischen Diskurs in Polen. Theo-Web. Zeitschrift für Religionspädagogik, 20(1), 83–93.
• Panuś, T. (2009). 10 razy „tak”, czyli próba bilansu 20 lat nauczania religii w polskiej szkole. Katecheta, 9, 43–47.
• Panuś, T. (2010). „Dar i zadanie” – czyli próba bilansu 20 lat nauczania religii w szkole. W: J. Kotowski i S. Dziekoński (red.), Dwadzieścia lat katechezy w szkole (s. 73–81). Warszawa–Łomża: Wydawnictwo UKSW.
• Pargament, K. I. i Cummings, J. (2010). Anchored by Faith: Religion as a Resilience Factor. W: J. W. Reich, A. J. Zautra i J. S. Hall (red.), Handbook of Adult Resilience (s. 193–212). New York–London: Guilford Press.
• Putnam, R. D., Campbell, D. E. (2012). American grace: How religion divides and unites us. New York: Simon & Schuster Paperbacks.
• Ratzinger, J. (2001). Czas przemian w Europie. Miejsce Kościoła i świata. Kraków: Wydawnictwo M.
• Ratzinger, J. (2005). Europa. Jej podwaliny dziś i jutro. Kielce: Jedność.
• Surzykiewicz, J. (2015). Religia, religijność i duchowość jako zasoby osobowe i kapitał społeczny w pedagogice społecznej/pracy socjalnej. Pedagogika Społeczna, 55(1), 23–71.
• Sztajer, A. (2010). Idea homo religiosus a współczesne przemiany religijności. Przegląd Religioznawczy, 236(2), 17–26.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.12775/PCh.2021.021