Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017

• Authors: Malina Anna

Title variants

EN

Analysis of spatial diversity in the socio-economic development of Polish voivodeships in 2005–2017

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zasadniczym celem artykułu jest analiza i ocena stopnia zróżnicowania rozwoju społeczno- -gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017. Podstawą prowadzonych badań były dane pochodzące z baz danych GUS (Bank Danych Lokalnych). W analizie uwzględniono trzy aspekty rozwoju regionów: potencjał gospodarczy, społeczny oraz infrastrukturalny. Wyróżniono osiem dziedzin charakteryzujących wymienione aspekty rozwoju. Są to: dochody ludności, rynek pracy, zdrowie i ochrona zdrowia, edukacja, kultura, transport i infrastruktura drogowa, podmioty gospodarcze i inwestycje oraz rozwój turystyki. W oparciu o wyselekcjonowane zmienne diagnostyczne opisujące każdą dziedzinę wyznaczono wartości syntetycznego miernika rozwoju dla poszczególnych województw oraz dla wybranych lat badanego przedziału czasowego. Syntetyczny miernik obliczano zgodnie z metodą liniowego porządkowania obiektów Hellwiga (metoda wzorca rozwoju). Zastosowana metoda pozwoliła na ustalenie rankingów województw w analizowanych latach oraz pogrupowanie województw według osiągniętego poziomu rozwoju. Ogólnie biorąc, sytuacja społeczno-gospodarcza kraju w 2017 r. poprawiła się w porównaniu do lat wcześniejszych. Przeprowadzone badania potwierdziły występowanie znacznych dysproporcji w rozwoju województw i utrzymujące się nadal duże przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju pomiędzy wschodnią i zachodnią częścią kraju. Mimo wzrostu maksymalnej oraz przeciętnej wartości syntetycznego miernika rozwoju w analizowanych latach, dystans między regionami o najwyższym i najniższym poziomie rozwoju nie zmniejszył się w 2017 r. w porównaniu do lat 2005 i 2010.

EN

The main goal of the article is to analyse and evaluate the degree of diversification in the socio- -economic development of Polish voivodeships in the period 2005–2017. The basis of the research comprises data from the Central Statistical Office (Local Databank) databases. The analysis included three aspects of regional development: economic, social and infrastructure potential. There are eight areas that characterise these development aspects, which are: incomes of the population, labour market, health and health care, education, culture, transport and road infrastructure, business entities and investments as well as tourism development. Based on selected diagnostic variables describing each field, values for a synthetic development measure have been determined for individual voivodeships and for selected years over the examined time period. The synthetic measure was calculated according to the Hellwig’s method of linear ordering of objects (method of taxonomic measure of development with constant pattern). The method resulted in rankings being set for the voivodeships in the analysed years and the grouping of voivodeships according to their achieved level of development. In general, the socio-economic situation of Poland in 2017 improved compared to previous years. The study confirmed the existence of considerable disparities in the development of voivodeships and the persistent large spatial differentiation of the level of development between the eastern and western regions of the country. Despite the increases in the maximum and average values of the synthetic measure of development in the analysed years, the distance between the regions with the highest and the lowest levels of development showed no decrease in 2017 compared to 2005 and 2010.

Keywords

PL

zróżnicowanie rozwoju; syntetyczny wskaźnik rozwoju; ranking województw; klasyfikacja

EN

diversity of development; synthetic development indicator; ranking of voivodeship; classification

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2020
• Issue: 61
• Pages: 138-155

Contributors

author

Malina Anna

• Katedra Statystyki Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

References

• Berbeka, J. (2006). Poziom życia ludności a wzrost gospodarczy w krajach Unii Europejskiej. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
• Hellwig, Z. (1968). Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę kwalifikowanych kadr. Przegląd Statystyczny, 4, 307–327.
• Korenik, S. (2003). Dysproporcje w rozwoju regionów Polski – wybrane aspekty. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.
• Malina, A. (2004a). Ocena stopnia zróżnicowania rozwoju regionalnego Polski w latach 1998–2000. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 666, 5–21.
• Malina, A. (2004b). Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
• Malina, A. (2005). Determinanty rozwoju regionalnego Polski. Wiadomości Statystyczne, 10, 68–78.
• Malina, A., Zeliaś, A. (1998). On Building Taxonometric Measures of Living Conditions. Statistic in Transition, 3 (3), 523–544.
• Michoń, D. (2017). Zróżnicowanie rozwoju społeczno-gospodarczego województw ze względu na realizację celów polityki spójności. Wiadomości Statystyczne, 12 (679), 80–94.
• Młodak, A. (2006). Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej. Warszawa: Difin.
• Nazarczuk, J. (2013). Potencjał rozwojowy a aktywność inwestycyjna województw i podregionów Polski. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
• Nowak, E. (1990). Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych. Warszawa: PWE.
• Panek, T., Zwierzchowski, J. (2013). Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Teoria i zastosowania. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
• Rutkowski, J. (1984). Rozwój gospodarczy i poziom życia (zagadnienia teoretyczne i próba kwantyfikacji związku). Warszawa: GUS, Zakład Badań Statystyczno-Ekonomicznych.
• Szewczuk, A. (2011). Rozwój lokalny i regionalny. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Słaby, T. (2007). Poziom i jakość życia. W: T. Panek (red.), Statystyka społeczna (s. 99– 130). Warszawa: PWE.
• Słaby, T. (2011), Nowe propozycje w badaniach jakości życia. Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów SGH, 108, 125–136.
• Strahl, D. (red.). (2006). Metody oceny rozwoju regionalnego. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.
• Śmiłowska, T. (1997). Statystyczna analiza poziomu życia ludności Polski w ujęciu przestrzennym. Warszawa: GUS, Zakład Badań Statystyczno-Ekonomicznych.
• Woźniak, M.G. (2004). Wzrost gospodarczy. Podstawy teoretyczne. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.
• Woźniak, M.G. (2008). Spójność społeczno-gospodarcza a wzrost gospodarczy. Wnioski dla Polski z doświadczeń Unii Europejskiej. W: J.L. Bednarczyk, S.J. Bukowski, W. Przybylska-Kapuścińska (red.), Mechanizmy i źródła wzrostu gospodarczego, polityka ekonomiczna a wzrost gospodarczy (s. 11–26). Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.
• Zeliaś, A. (red.) (2000). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2020.1.10